Pagbarato sa bugas humay

Kon may masugatan ka nga nagping-it ang nawong, dako ang kahigayonan nga negosyante siya og bugas humay. Kon may masugatan ka nga labihan kamapahiyumon, mahimong siya ang tigpalit og bugas humay para sa ilang panimay.

Nitibugsok pag-ayo ang presyo sa bugas humay sa nangaging mga adlaw. Bisan sa wa pa pirmahi ni Presidente Rodrigo Duterte ang rice tarrification bill sa niaging semana. Wa ni mabalita sa media kay hilom ang mga konsumidor. Sukwahi sa sibaw nilang tiyabaw dihang nisulbong ang presyo tungod sa krisis sa bugas humay sa niaging tuig.

Nangapaso ang mga negosyante og bugas humay. Sa nagsige pa og sulbong ang presyo, sige silang apas. Kay nagpadayon man ang ilang naandan nga ginansiya nga P100 matag sako ug mahal sang ilang kumpetinsiya busa way kapilian ang mga pumapalit.

Apan nikalit og tidlom ang presyo. Samtang wa pa mahalin ang karaan nilang imbentaryo. Sa niaging semana, ni-us-os na ngadto sa P1,600 ang matag sako. Ubos kon itandi sa ilang napalit nga tag-P2,400 matag sako. Mapugos sila og paalkanse tungod sa kabalaka nga padayong mobarato ang bugas humay.

* * *

Kon matinuod nga bisan kinsa maka-import na og bugas humay gikan sa ubang kanasuran, nga di na kinahanglang mosuburno pa sa kurakot nga mga opisyal sa National Food Authority (NFA), gipangagpas sa mga negosyante nga motibugsok pa g’yung presyo.

Among gilili tagpila ang bugas humay sa Thailand: P21.50 matag kilo. Bisan patongan pa og 35% nga buhis, nga maoy gimando sa Rice Tarrification Law ug P2 nga maoy naandang patong, mabaligya og P31 matag kilo.

* * *

Nipasidaan hinuon ang militanteng mga pundok nga maigo sa bag-ong balaod ang mosunod; 13.5 milyones ka mag-uuma, 17.5 milyones ka trabahante sa uma, 10 milyones nga nagsalig sa baratong bugas sa NFA, 20,000 ka rice retailers, ug 55,000 ka trabahante sa mga galingan.

May alkontrang numero si kanhi Senador Serge Osmeña atol sa Arangkada sa dyAB Abante Pa, Bisaya!: Kapin sa 100 milyones ka Pilipinhon makakaon sa mas baratong bugas humay. Nga bentaha sa administrasyon sa piniliay sa Mayo 13. Mao tingaling gipirmahan ni Presidente Duterte ang balaod bisan gisupak sa NFA ug Department of Agriculture.