Kalibotan nga pagkaupaw
Human napamatud-an sa mga espesyalista sa nagkalainlaing kanasuran nga nagkadaghan sa mga nataptan sa COVID-19 mas unang nawad-an sa ilang katakos sa pagsimhot ug pagtilaw, di na sama kamakapakugang ang labing uwahi nga nabistong kadaot sa pandemya --ang mas paspas nga pagkawa sa buhok.
Nakaplagan sa mga doktor nga di lang ang mga pasyente nga nataptan sa COVID-19 ang nitiyabaw, hasta ang ilang mga pasyente nga wa matakdi sa kagaw nireklamo nga kalit nga nawagtang ang ilang buhok. Gitumbok sa mga doktor ang kahasol sa pandemya nga nag-unang hinungdan sa kalibotanong kaupaw.
***
Kasarangan nga matangtang ang 50 ngadto sa 100 ka buhok sa matag tawo sa matag adlaw. Sa kasarangang adlaw, motubo ang kinabag-an sa atong buhok matag adlaw, gamay rang bahin ang mopahuway ug 10% ang anam-anam nga malarot.
Apan kalit lang nga mausab ang kamada sa atong buhok --gamay na lang ang motubo, ang kasagaran di lang mohunong sa pagtubo mangatangtang pa g’yud-- kon dunay bug-at nga suliran o dakong pagsuway nga atong mahiagoman. Ug way makalabaw sa kahasol sa siyam ka buwan nang pandemya sa COVID-19.
***
Duha ang seryusong hulga sa atong buhok:
- Ang telogen effluvium, ang pagpanglarot sa mas daghang buhok, kasagarang magsugod pipila ka buwan human sa sakit o lisod nga kasinatian, kasagarang nahiagoman sa mga way COVID-19 apan naguol sa ilang panginabuhi ug kahimsog; ug
- Ang alopecia areata niigo sa mga pasyente sa COVID-19 tungod sa pag-atake sa immune system sa mga punoan sa buhok, kabahin sa pagpakatap og antibodies batok sa mga kagaw, mosangpot sa dakong pahak o hingpit g’yung pagkaupaw.
***
Ang maayong balita mao nga ang pagpanglarot o pagkahurot sa buhok kasamtangan lang. Mahimong motubo ug molabong pagbalik ang buhok kon masulbad nang mga suliran o kamao na tang moduma bisan unsa pa kadako o kadugay sa krisis.
Kalit ug way bisan usa nga nakaandam sa kabangis, kamananakod ug kataas sa lahutay sa COVID-19. Apan human sa dul-an usa ka tuig, mas daghan nang atong kasayuran sa pandemya. Hinaot nga makat-onan ang labing malampusong mga panagang sa kagaw ug sa wa kinahanglanang pagbangkarota sa ekonomiya ug mga panginabuhi. Aron mas kapanalipdan ang atong kahimsog. Ug manuyhakaw pagbalik ang mga buhok.