Lalis nga banhawon
Karong nabanhaw nang lalis sa charter change, kay human napatay ang people’s initiative sa niaging semana magsugod na man sab ang Senado karong semanaha pagtuki sa posibleng kausaban sa economic provisions sa 1987 Constitution pinaagi sa constituent assembly, dunay mas mapuslanon nga lalis nga angay sang banhawon:
Mapatuman na ba ang probisyon sa Konstitusyon nga nagdili sa politikanhong dinastiya (Article II, Section 26) human gi-define ug gidid-an sa mga kongresista ug mga senador ang politikanhong dinastiya pinaagi sa Republic Act No. 10742 o Sangguniang Kabataan Reform Act of 2015?
***
Niinsistir ang mga sakop sa Kongreso, nga mayoriya mga sakop sa mga dinastiya, nga ang balaod para ra sa SK ug dili mapatuman sa eleksiyon sa mas tag-as nga mga opisyal (sama sa ubang pinili nga mas tag-as nga mga opisyal sa barangay, lungsod, syudad, distrito, probinsiya, o nasud).
Pero mga eksperto sa balaod niingon nga ang Article II, Section 26 sa Konstitusyon nisugo sa Kongreso pag-define ug pagdili sa politikanhong dinastiya. Nga natuman dihang gipasar sa Kongreso ug gipirmahan ni anhing Presidente Noynoy Aquino ang RA 10742 niadtong 2016.
***
Mao ni ang definition ug pagdili sa RA 10742 sa politikanhong dinastiya: Di makadagan ang paryente “within the second civil degree of consanguinity or affinity” sa incumbent nga pinili nga mga opisyal sa nasud o sa rehiyon, probinsiya, syudad, lungsod, o barangay diin siya magpapili sa eleksiyon.
Sa ato pa, gidid-an sa pagdagan sa bisan unsang puwesto sa eleksiyon ang ginikanan, igsuon, anak, ug asawa o bana sa naglingkod nga pinili nga mga opisyal sa barangay pataas.
***
Kon mapatuman sa mosunod nga mga eleksiyon, palandonga ang dakong kausaban sa dagway sa politika, ang makiangayon nga kahigayonan sa pagtanyag sa liderato sa mga tarung pero way makinarya, ug ang talagsaon nga paglapad sa kapilian sa mabuot nga mga botante, kon di na makadagan ang mga igsuon, ginikanan, kapikas, anak, ug umagad nilang:
• Presidente Ferdinand Marcos Jr., Bise Presidente Sara Duterte Carpio, ug tanang senador (sa tibuok nasud);
• House Speaker Martin Romualdez ug tanang kongresista (sa ilang distrito); ug
• Tanang barangay kapitan, mayor, gobernador, board member ug konsehal (sa ilang barangay, lungsod, syudad, ug probinsiya).