Kahimsog di sa tanan
Lima ka tuig human naaprobahan ang Universal Health Care (UHC) Law, nga human sa daghang katuigan sa kalangay nipasalig og kahimsog para sa tanan, padayong gihikaw ang mga serbisyong medikal gikan sa labing nagkinahanglan nga mga Pilipino. Sukwahi sa gisugo sa balaod nga:
• Automatic nga pagkasakop sa Philippine Health Insurance Corp. (PhilHealth), sa ato pa, nagbayad o wala sa premium, makapahimus ang tanang Pilipino sa mga benepisyo sa PhilHealth; ug
• Apil sa mga serbisyong medikal nga mapahimuslan sa kada Pilipino mao ang libreng ospital, libreng serbisyo sa doctor, ug libreng tambal.
Nag-unang hinungdan sa kapakyas sa pagpatuman sa UHC mao ang, nakatag-an ka, kakuwang sa pundo. ₱170 bilyones ang kang-a sa gikinahanglan sa programa ug sa kuwarta nga gigahin sa gobyerno kada tuig.
₱270 bilyones ang tinuig nga panginahanglan sa UHC pero ₱100 bilyones ra ang magamit gikan sa subsidy sa nasudnong gobyerno (sa ato pa, gikan sa buhis sa katawhan) para sa PhilHealth ug sa mga amot gikan sa mga kita sa mga sugal sa Philippine Amusement and Gaming Corp. (PAGCOR) ug sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO).
***
Di maayo ang sinugdanan sa UHC. Sa unang tuig sa pagpatuman sa balaod, gilaslasan ni kanhi presidente Rodrigo Duterte ang gahin sa Department of Health (DOH) og ₱10 bilyones. Klarong wa kasabot si Duterte sa kahulogan sa makasaysayanong balaod nga iyang gipirmahan niadtong 2019.
Ang nahibiling mga tuig sa administrasyong Duterte ug ang unang tuig sa administrasyon ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. managsama nga nagpapating sa pagbalibad sa dinaliang obligasyon sa paghatag og saktong pundo sa UHC.
***
Maong imbes universal, partial health care ray napatuman sa pinili ra, dili tanan, nga mga lugar sa Pilipinas. Sugbo ray gilista nga pilot area sa tibuok Central Visayas. Way katin-awan nganong gipalaway lang sa mga benepisyo sa UHC ang mga pasyente sa Bohol, Negros Oriental, ug Siquijor.
Pero bisan sa Sugbo ug ubang pilot areas wa matuman ang sugo sa UHC: Kuwang ang mga ospital nga kadangpan sa mga pasyente; kon makatsamba og sud sa mga ospital, kuwang ang mga doktor ug nurses ug labawng kuwang ang mga tambal (may mga ospital gani nga way gapas ug batakang panginahanglan).