Pentagon i wolność uniwersytetów
Amerykański Departament Obrony kontroluje badania naukowe na uniwersytetach i w instytutach badawczych w Austrii.
Pentagon w ciągu minionych lat zainwestował w badania w Austrii 8,8 miliona euro. Uznaje to za zacieśnianie współpracy z zagranicznymi instytucjami badawczymi. Austria ma w konstytucji zapis o neutralności, nie nawiązuje wojskowych aliansów, nie wpuszcza obcych sił militarnych, jednak obostrzeń nie stosuje wobec badań nad zbrojeniami.
Obce projekty badawcze,
których listę opublikowano (najpierw przez niemiecką prasę!), prowadzą najważniejsze uniwersytety i uczelnie techniczne. Szczególnie sowicie finansowana jest Austriacka Akademia Nauk, która otrzymała na badania zlecane przez Pentagon ponad 5 631 000 euro. Innym źródłem finansów są nagrody, jak dla Instytutu Biologii Molekularnej w 2012 roku. W ramach „Innovator Award” wpłynęło do Akademii Nauk 7,4 mln dolarów.
Na liście pracujących na rzecz Ameryki są m. in. uniwersytety: Wiedeński, Medyczny, Techniczny, Rolniczy i Leopolda Franzensa w Innsbrucku. Prowadzą badania biochemiczne, nanotechniczne; nad nowotworami czy „superkomputerem” kwantowym (na zlecenie Air Force). Oficjalnie władze uczelni i instytutów austriackich nie widzą problemu ze źródłem finansowania, wszak to badania podstawowe, których wyniki podawane są do publicznej wiadomości i mogą być powszechnie użyteczne. Placówki zachowują do nich prawa. Pojedynczy krytyczni naukowcy są jednak zdumieni, bo publicznie się o amerykańskim rządowym źródle finansowania nie mówiło. Pytają o neutralność Austrii, o etykę, o wolność nauki. Co z kontrolą obcego państwa nad badaniami austriackimi?
Podobnie jest w Niemczech. Jürgen Altmann, ekspert z niemieckiej grupy roboczej ds. fizyki i roz- brojenia, uważa, że badania służą głównie USA i że mogą być stosowane w rozwoju środków przemocy w razie konieczności. Nie ma wątpliwości, że komputer kwantowy zaciekawi inne służby, jak NSA, a nie posłuży tylko lotnictwu cywilnemu. Altmann
apeluje o przejrzystość
w badaniach finansowanych przez państwa trzecie i stworzenie banku europejskiego takich projektów. Pentagon współpracuje z placówkami na całym świecie, nie tylko w Austrii czy Niemczech, to nie tajemnica. Im bliższa współpraca, tym mniej zaskoczeń i większa kontrola nad wynalazkami, technologiami…
Są pierwsze reakcje polityczne. Rząd Saksonii Dolnej zdecydował o upublicznianiu wszelkich badań na uniwersytetach, mogących mieć coś wspólnego z bezpieczeństwem czy zbrojeniami. Niektóre niemieckie uniwersytety (Kassel, Freiburg, Emden/Leer) przyjęły klauzulę, która zobowiązuje naukowców do podejmowania badań tylko w dziedzinach „pokojowych”, niesłużących zbrojeniom. Podobna dyskusja rozpoczy- na się w Austrii na wniosek partii Zielonych, traktującej obecność Pentagonu w austriackich instytucjach badawczych za sprawę polityczną. I za podważanie neutralności, bowiem obcy rząd prowadzi badania służące jego militarnym interesom. (BD-O)