Czarne łzy

Kiedy rigor mortis ciała żołnierza poległego w Afganistanie zaczęło ustępować, spod jego zamkniętych powiek spłynęły czarne łzy. Kurz, jaki zasypał oczy komandosa w chwili wybuchu. Straciliśmy na wojnach kilkudziesięciu żołnierzy, kilkuset straciło zdrowie, tysiące zostało pokaleczonych psychicznie. Wśród nich ich najbliżsi.

Książka małżeństwa Rigamonti to relacja z dwunastu spotkań z żołnierzami z Afganistanu i ich rodzinami. Jedna z niewielu jeszcze książek rysujących zupełnie inne skutki polskiego udziału w natowskich wojnach, prowadzonych tysiące kilometrów od polskich granic. To dokument pokazujący nieznany dotąd rodzaj strat fizycznych i równie straszliwych – psychicznych. Zapis traumy i swoistego uzależnienia. Wojny z Saddamem Husajnem i afgańskim talibanem dowiodły nie tylko wszystkich okropności regularnej wojny, ale wygenerowały nowe zjawiska, z którymi nie do końca umie sobie poradzić polski zawodowy wojskowy, nie radzi sobie wojskowa służba zdrowia ani państwo. I nie zawsze radzi sobie społeczeństwo, upatrujące w żołnierzach polskich kontyngentów bezmyślnych najemników.

Autorzy rozmawiają o najtrudniejszych, nie tylko fizycznie, epizodach z życia żołnierzy szukających na wojnie przygody, kasy, adrenaliny, zgodnie z zawodowym etosem służby. I konfrontują te nadal wstrząsające relacje z opisem ich dzisiejszego kalectwa czy tragedią rodzin, którym pozostała już tylko pamięć o poległym. Zbiór znakomitych fotografii zamykający tom, wykonanych przez współautora w Afganistanie, równoprawnie dopełnia dramatyzmu opowieści.

HENRYK MARTENKA MAGDALENA RIGAMONTI, MAKSYMILIAN RIGAMONTI. STRATY. ŻOŁNIERZE Z AFGANISTANU. Seria: Bieguny wojny. PWN, Warszawa 2015. Cena 39,90 zł.