Proszę wstać! Nauka idzie!

Z laboratorium: komórka jajowa

Przedmiot sprawy: Po raz pierwszy w historii uczeni wyhodowali zwierzęta z komórek jajowych stworzonych w laboratorium. Japońscy naukowcy pobrali komórki z ogona myszy i po ich przeprogramowaniu otrzymali komórki jajowe. Po ich zapłodnieniu i umieszczeniu w macicy samicy myszy urodziło się 11 myszek. Gdyby ta przełomowa metoda sprawdziła się także u ludzi, można by wytwarzać „świeże” komórki jajowe dla kobiet, których rezerwy już się wyczerpały lub gdy poczęcie dziecka wiąże się z kłopotami ze względu na wiek przyszłej matki. Technika ta może także zostać wykorzystana do przywracania do „życia” wymarłych gatunków zwierząt. (ZK)

Orzeczenie: Może bezpłodność przejdzie do historii.

Winowajcy: gazy z baterii

Przedmiot sprawy: Baterie litowe używane w wielu urządzeniach elektronicznych, takich jak telefony komórkowe czy laptopy, mogą być bardzo groźne dla środowiska i zdrowia. Udowodnili to chińscy naukowcy w eksperymencie, w którym poddali działaniu wysokich temperatur ponad 20 tysięcy baterii z różnych urządzeń. Efektem końcowym była zwykle eksplozja; najgroźniejsze jednak było to, że ogrzewaniu baterii towarzyszyło wydzielanie ponad 100 toksycznych gazów, w tym np. tlenku węgla. Zidentyfikowane są na razie tylko niektóre czynniki wpływające na te reakcje, np. bardziej naładowana bateria produkowała więcej szkodliwych gazów. Naukowcy przestrzegają, że warunki eksperymen- talne mogą wystąpić w codziennym życiu, np. gdy bateria (lub ładowarka) jest uszkodzona i w konsekwencji następuje jej przegrzanie. (MK)

Orzeczenie: Baterii w komórkach lepiej nie doprowadzać do czerwoności.

Migrenowcy: kontra bakterie

Przedmiot sprawy: Zdaniem badaczy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego osoby cierpiące na bóle migrenowe mają w jamie ustnej mniej bakterii redukujących azotany niż osoby, których ta przypadłość nie dotyczy. Na ten trop naukowcy wpadli m.in. dzięki temu, że pacjenci, którzy biorą leki bogate w azotany usprawniające przepływ krwi, jako skutek uboczny opisują właśnie migreny. Bakterie denitryfikujące redukują azotany do azotynów, które z kolei mogą zostać przekształcone w tlenek azotu wspomagający układ sercowo-naczyniowy. Odkrycie może tłumaczyć, dlaczego jedzenie bogate w azotany (np. zielone warzywa liściaste czy przetworzone mięso) wzmaga bóle migrenowe. Nie wiadomo, czy zmiany we florze bakteryjnej jamy ustnej są przyczyną, czy skutkiem migren. (AU)

Orzeczenie: Zmiana flory bakteryjnej jamy ustnej może leczyć bóle migrenowe?

Sen: na płodność mężczyzn

Przedmiot sprawy: Badanie prawie 700 par wykazało, że zarówno zbyt długi, jak i zbyt krótki sen mężczyzn może zmniejszać szanse na posiadanie dzieci. Partnerzy śpiący powyżej 9 godzin zmniejszali o 42 proc. swoje szan- se na poczęcie dziecka. Podobnie było z mężczyznami śpiącymi poniżej 6 godzin, gdyż w ich związkach szanse na dziecko malały o 43 proc. Badania uwzględniały znane czynniki wpływające na jakość spermy, w tym wiek, palenie papierosów czy depresja, wskazując na istotny związek pomiędzy snem i męską płodnością. Jednym z możliwych wyjaśnień jest regulacja hormonalna, gdyż testosteron uwalniany jest głównie podczas snu. (MU)

Orzeczenie: Dla jakości spermy polecamy od 6 do 9 godzin snu dziennie.

Zamieszanie: w archeologii

Przedmiot sprawy: Być może historię człowieka trzeba będzie napisać od nowa po odkryciu dokonanym przez brytyjskich i brazylijskich naukowców, którzy zauważyli, że małpy są w stanie wykonać kamienne narzędzia, uprzednio przypisywane przodkom Homo sapiens żyjącym 2 – 3 miliony lat temu. Brazylijskie małpy kapucynki, uderzając kamieniem o kamień, przypadkowo nadają im kształty przypominające te wyjęte spod ludzkiej ręki, które wykorzystywano do wytwarzania ostrzy strzał, włóczni czy noży. Takie artefakty uznawano dotychczas za punkt zwrotny w ewolucji człowieka, dowodzący jego zdolności poznawczych, manualnych i umiejętności planowania. Dopiero teraz okazało się, że ich powstanie może być przypadkowe, a ich twórcami niekoniecznie byli nasi przodkowie. (ZK)

Orzeczenie: Nie wszystko jest takie, jak się może wydawać.

Pomocne: diabły tasmańskie

Przedmiot sprawy: Infekcje bakteryjne i rosnąca oporność na antybiotyki stanowią poważny problem, któremu muszą stawić czoła naukowcy i lekarze. Nowe sposoby na walkę z chorobotwórczymi mikroorganizmami, takimi jak bakterie i grzyby, są bardzo potrzebne. Naukowcy z Sydney University sprawdzili, że skuteczne w walce z patogennymi organizmami jest mleko pochodzące od diabłów tasmańskich. Antybakteryjne peptydy, a w szczególności związki znane jako katelicydyny, skutecznie zwalczają oporne na metycylinę szczepy Staphylococus aureus (gronkowca złocistego), a także 3 – 6 razy efektywniej niż leki zabijały grzyby, wywołujące infekcje grzybicze. (PRJ)

Orzeczenie: Natura kryje w sobie jeszcze wiele sposobów walki z chorobami.

Pod lupą: depresja

Przedmiot sprawy: Naukowcy z Uniwersytetów Warwick i Fudan odkryli fizyczne podłoże depresji. W trakcie tej choroby zaburzeniu ulega boczna kora oczodołowo-przedczołowa, będąca centrum mechanizmu braku nagrody, przez co chorzy bardzo mocno odczuwają brak sensu i rozczarowanie związane z nieotrzymaniem nagrody. Ta część mózgu jest również powiązana z obszarem mózgu odpowiedzialnym za poczucie własnej wartości. Jej nadaktywność może prowadzić do poczucia osobistej straty i niskiej samooceny. Zdaniem naukowców, depresja wiąże się również z obniżoną łącznością pomiędzy układem nagrody i pamięcią, przez co chorzy rzadko wspominają szczęśliwe wydarzenia. Uzyskana wiedza może być przełomowa w leczeniu depresji. Badania przeprowadzono u około 1000 pacjentów. (AU)

Orzeczenie: Czekamy na informacje o postępach w leczeniu depresji.