Murek na dachu

Proszę o wyjaśnienie etymologii mego nazwiska (po mężu) Łagutko. Teść pochodził z terenów dzisiejszej Białorusi. Czy forma Legutko jest tożsama? W naszych rodzinach funkcjonują też inne nazwiska zakończone na -o: Kotiuszko, Pawluczeńko, Wieliczko (również z Kresów) proszę również o ich wyjaśnienie.

Maria Łagutko Pani Mario, o nazwiskach Łagutko i Legutko – podobnych, acz z różnych (choć nieodległych) parafii – pisałem już ponad dwieście odcinków temu. Teraz tylko przypomnienie. Legutko wywodzi się od przysłówka leciutko, leciuchno, zaś Łagutko od staropolskiego słowa łagoda, łagodność (także porządek). W zasobie mamy 1128 Legutków i 90 Łagutków. Wschodnie (kresowe) sufiksy typu -ko wynikają z typowej dla wschodniej słowiańszczyzny onomastyki, szczególnie ukraińskiej. Stąd wspomniane choćby -eńko. Samo -o według badaczy wprowadza odcień spieszczenia, czyli zdrobnienia. Nazwisko Kotiuszko pochodzi od kota, Pawluczeńko to forma zdrobniona imienia Paweł, zaś Wieliczko – zanotowane w dokumentach już w 1481 r. – pochodzi od nazwy miejscowej Wieliczka albo powstało od wschodniosłowiańskiego przymiotnika wieliki, czyli wielki.

Chcielibyśmy prosić o wiadomości o naszych nazwiskach. Ja miałam rzadkie i trudne nazwisko rodowe Karnacewicz, tata pochodził z Kresów. Podobno w jego wsi było wiele rodzin o tym nazwisku. Po wojnie z rodziną zesłany do Kazachstanu. Powrócił na Ziemie Odzyskane i tu ja się urodziłam. Wyszłam za mąż i pozyskałam równie trudne nazwisko Czestkowska.

Lidia Czestkowska Nazwisko Karnacewicz, według K. Rymuta, pochodzi od przymiotnika karny, czyli zdyscyplinowany, posłuszny. Ale źródłosłów może być starszy i prowadzi do prasłowiańskiego przymiotnika *krnь, czyli okaleczony, kaleki. W bazie PESEL jest obecnie 97 Karnacewiczów i 148 Czestkowskich, które to nazwisko powstało od imienia typu Czcibór albo rzeczownika cześć (duma, honor, godność).

Skąd się wzięło?

Doś, odimienne, od imion na Do-, jak Dobiesław, zdrobniony często jako Dosz. 104 nazwiska.

Hawrasz, odimienne, od biblijnego Gabriela, na Kresach używanego także w formie Habryło, Hawryło. 26 nazwisk.

Bruch, od niemieckiej nazwy osobowej Bruch, ta zaś od rzeczownika pospolitego bruch oznaczającego przełom. 428 nazwisk.

Dąchór, zapewne od rzeczownika dach, podobnie jak nazwiska: Dachór czy Dachur. 117 nazwisk.

Ferst, od niemieckiego tytułu Fürst, czyli książę. Zapewne nazwisko kogoś należącego do księcia. 66 nazwisk.

Murias, najpewniej od rzeczownika pospolitego mur, choć warto pamiętać, że w gwarze murkiem nazywano ponuraka. 427 nazwisk.

Szaszczak, powstało od nazwy czynności. Szastać znaczyło wykonywać zamaszyste ruchy, uderzać, wreszcie trwonić (pieniądze). 79 nazwisk.

Utrata, od straty, marnotrawstwa, rozrzutności. Notowane w 1627 roku. W zasobie 1117 nazwisk. henryk.martenka@angora.com.pl http://nazwisko.blogspot.com