Gdzie urodził się Prorok

W łaśc iw ie żadnej szansy, na zobaczenie tego miasta, nie ma ten, kto nie jest muzułmaninem. Owszem, ten i ów zakradał się w konspiracji, ukryty pod burnusem, ale los jego był przesądzony, a co najmniej niezwykle ryzykowny. Przekonali się o tym Holender Hurgronje, Anglik Wavell oraz jego rodak, ekstrawagancki poliglota sir Richard Burton. Byli też Europejczycy, także kobiety, którzy legalnie przebywali w Mekce. Co nie zmienia faktu, że Arabia Saudyjska, a jej święte miasta w szczególności, nadal jest dla nieislamskiego świata słabo dostępna.

Zarazem to miasta, które niczym magnes przyciągają uwagę wymiarem swego sacrum, każdego roku ściągające miliony mahometan. Książka Pakistańczyka przybliża nam w fascynujący sposób historię i współczesność Mekki. Opisuje krwawe dzieje i skomplikowaną teraźniejszość, przywołuje akty miłości i bratobójstwa, dwory sułtanów i sekrety dzielące różne odłamy islamu. Wreszcie daje sprawozdanie z tego, co dziś najciekawsze i mało znane: opowiada, czym jest święte miasto pod rządami monarchii Saudów.

Anachroniczny feudalizm panujący w Arabii Saudyjskiej do czasu odkrycia ropy naftowej uległ zasadniczej i ilościowej zmianie. Mekka doświadcza tego rok w rok podczas hadżdżu. Miasto rozrosło się, wzbogaciło, stało się nie tylko celem pielgrzymki, ale i miejscem postoju, odbywają się tu konferencje przywódców muzułmańskich. Mekka stała się aglomeracją połączoną lotniczo, drogowo i kolejowo z regionem. W obrębie świątyni powstają galerie handlowe. Tu w 1979 roku miała miejsce rebelia i zajęcie Świętego Meczetu, w którym uwięziono dziesiątki tysięcy pątników. W 1986 zginęło w rozruchach na tle religijnym czterysta osób, w większości irańscy pielgrzymi. Trzy lata później w Mekce wybuchają bomby. W 2004 roku 250 osób zadeptał tłum wiernych. Święte miejsca wielkich religii często unurzane są w krwi wiernych.

ZIAUDDIN SARDAR. MEKKA. ŚWIĘTE MIASTO. WYDAWNICTWO CZARNE, Wołowiec 2016, s. 440. Cena 54,90 zł.