Miasto Jaguara
Sprawnie nap isany repo r taż z historii odkrywania legendarnego miasta boga małp we wschodnim Hondurasie. Było to jedno z ostatnich miejsc na ziemi, które tworzyły tożsamość narodu, ale bez naukowej weryfikacji były tylko baśnią, jak ta o Eldorado. Autor pracujący dla „National Geographic” był tam trzykrotnie i drobiazgowo opisał dzieje wypraw do Mosquitii i odnalezienie opuszczonych pół tysiąca lat ludnych miast zamieszkiwanych przez nieznany lud. Ta powtarzająca się historia o wysokiej cywilizacji, która zniknęła z dnia na dzień, jest dla krajów Mezoameryki i Ameryki Południowej wielce znacząca. Jak świadczą bowiem dowody historyczne, zagłada, jaka w XVI wieku dotknęła zamieszkujące tam ludy, była efektem epidemii chorób zwiezionych przez Europejczyków.
Legendę zaginionego miasta podsycały zarówno przekazy ustne, jak i zapisy najeźdźców, np. Cortesa. Wyprawy przez dżunglę nie rokowały najlepiej, ale użycie lidara, czyli skanera laserowego użytego z samolotu, zaowocowało mapą, która dowodziła jednoznacznie o istnieniu metropolii. Penetracja bezpośrednia, prowadzona z narażeniem życia i zdrowia doprowadziła w 2015 roku do znalezienia bogatego depozytu, z którego artefakty służą badaczom do dziś.
Sprawozdanie Prestona z wyprawy czyta się jednym tchem, jak dawne relacje wielkich odkrywców. Ale to nie tylko opisy badań w lesie deszczowym stanowią wartość książki. Autor, opierając się na losie mieszkańców Mosquitii, kreuje złowieszcze przesłanie także dla współczesnych. Ludzkość zmierza ku upadkowi, który sprowadzić może nieszanowanie praw przyrody, degradacja środowiska, grożące nam panepidemie i degrengolada społeczeństw zachodnich, przypominająca losy upadłych imperiów Azteków, Majów i innych. Nauka płynąca z niedostępnej doliny we wschodnim Hondurasie staje się kluczową lekcją dla zrozumienia dziejów i przyszłości naszej planety.
DOUGLAS PRESTON. ZAGINIONE MIASTO BOGA MAŁP. PRZEKŁAD DARIUSZ ŻUKOWSKI. Wydawnictwo AGORA, Warszawa 2015, s. 400. Cena 49,99 zł.