O prawdziwości
Jedną z tradycji Oxford English Dictionary jest coroczny wybór słowa roku. W 2016 było nim post-truth, postprawda, zjawisko, w którym obiektywna prawda ustępuje miejsca emocjom i osobistym przekonaniom. Nie powinno ono jednak być dla nikogo, zwłaszcza dla osób zawodowo zajmujących się językiem, zaskoczeniem, bo między prawdą i językiem istnieje dosyć osobliwy związek.
Nawet w języku polskim nie ma jednego obiektywnego określenia na to, co prawdziwe. Angielski tę różnorodność jeszcze podbija. Jest reality, czyli rzeczywistość, i truth, czyli zgodność tego, co się mówi, z rzeczywistością. Ale istnieje też veracity, czyli zgodność czegoś, na przykład zeznań, z faktami ( The veracity of his account of the event was put into question when other eye-witnesses started claiming he had not even visited the site. – Prawdziwość jego zeznań zaczęto kwestionować, gdy inni świadkowie zaczęli twierdzić, że nie był on nawet na miejscu zdarzenia.). Jest też accuracy, czyli to, jak bardzo coś jest zgodne z prawdą ( Although generally true, the report was criticized for its somewhat lax accuracy regarding the number of casualties. – Chociaż przyjęto, że raport ogólnie przekazuje prawdę, krytykowano go za niezbyt dokładne podejście do liczby ofiar.).
Takie podejście do prawdy czyni jeszcze większy bałagan, gdy przyjrzymy się bliżej przymiotnikom opisującym coś prawdziwego. Genuine, na przykład, w odniesieniu do osoby podkreśli jej szczerość, a w odniesieniu do rzeczy, zwłaszcza dzieła artysty – autentyczność ( Although he was not telling the truth, he was genuinely trying to protect his family. – Mimo że mijał się z prawdą, to była to szczera próba chronienia rodziny.). Co ciekawe, w angielskim występuje też przymiotnik authentic, ale poświadczy on raczej to, że jakiś towar nie jest podróbką ( The painting was genuine, which was further proven by the fact that it was painted using authentic paints from the era. – Obraz był autentyczny, co potwierdzał też fakt, że namalowano go autentycznymi farbami pochodzącymi z epoki.).
Przy takim podejściu do prawdy możemy założyć, że i w kwestii kłamstw angielski zachowa kilka asów w rękawie. Czy rzeczywiście? O tym wkrótce. Genuine, authentic truth. marcin.wilczek@gmail.com facebook.com/podstepne.slowka