Poszukiwacz przygód
Język(i) kraju: arabski, berberyjski, francuski Waluta: dirham marokański – 10 MAD – 3,72 zł Cena doby w hostelu/hotelu: pokój dwuosobowy od 130 MAD Cena posiłku (fast food): 50 MAD Cena butelki wody (1 l): 10 MAD Dostępność bankomatów: w miastach dostępne
Pośród XIX-wiecznych polskich odkrywców i geografów Stefan Szolc-Rogoziński cieszy się sławą odkrywcy Czarnego Lądu; sławą równie trwałą, co bezzasadną. Urodzony w Kaliszu oficer floty carskiej wzorem łowców przygód marzył o eksploracyjnej podróży do Afryki, by odkryć nieznane ziemie i objąć je dla Polski. Rogoziński, projektując wyprawę „Łucji-Małgorzaty” (1882) do Kamerunu, budżet miał niewielki, ekipę przypadkową, a przygotowanie naukowe żadne. Nie miał poparcia, bo Polska nie istniała, i nie miał żadnej orientacji politycz- nej. „Badał” kameruński interior, w czasie gdy (1884) w Berlinie mocarstwa dzieliły kontynent, nie uwzględniając rojeń polskiego marzyciela. Jego dwukrotne wyprawy do Kamerunu skończyły się fiaskiem politycznym i ekonomicznym. Nie udało się niczego anektować, rozpadła mu się rodzina, pomarli przyjaciele, upadła plantacja kakaowca. Rogoziński zginął jak żył, gwałtownie: śmiertelnie potrącony przez paryski omnibus. W wieku ledwie 35 lat.
Z napisanej szkolną prozą biografii celebryty wyłania się obraz duszy niespokojnej. Nieprzeceniony wkład do wiedzy o świecie wnieśli XIX-wieczni polscy uczeni: Ignacy Domeyko w Chile, Ernest Malinowski w Peru, Jan Edmund Strzelecki w Australii, o wybitnych badaczach Syberii z Benedyktem Dybowskim nie wspominając. Rogoziński pozostaje przykładem romantycznego marzyciela, który śni polski sen o potędze, nic nie zyskuje, wszystko traci, ale i tak przechodzi do historii. Niczym drugi Beniowski, wiek później próbował wskrzesić ojczyznę na Czarnym Lądzie. Skalę jego wizjonerstwa bezwiednie podkreślają biografowie, pisząc, że gdy Rogoziński bawił w 1885 roku w Krakowie, to oglądał hałaśliwych studentów w Collegium Novum, mimo że sławny gmach Uniwersytetu jeszcze nie istniał.
MACIEJ KLÓSAK. DARIUSZ SKONIECZKO. STEFAN SZOLC-ROGOZIŃSKI. ZAPOMNIANY ODKRYWCA CZARNEGO LĄDU. SZARA GODZINA, Katowice 2018, s. 400. Cena 49,90 zł.