(‘włóczyć się’)

Polszczyzna od ręki Pana Literki

Jak wiadomo, pisze się wędrować, wędkować, ale artykułuje [wendrować], [wendkować], gdyż przed spółgłoską d nosówka ę przechodzi w en.

Dlatego też słysząc słowo szwendać się (w takiej właśnie postaci fonetycznej), niektórzy piszą z rozpędu szwędać się...

Koniecznie muszę jednak wspomnieć o tym, że choć już Słownik języka polskiego wydany staraniem Maurycego Orgelbranda (Wilno 1861, t. II, s. 208) poda- wał hasło szwendać się, leksykografowie Słownika języka polskiego z początku XX w. Jan Karłowicz, Adam Kryński i Władysław Niedźwiedzki (Warszawa 1915, t. VI, s. 693) wspominali o zapisie naszego czasownika przez ę, czyli szwędać się (obocznie do szwendać się).

Podawali też potoczną formę szwędrać się, mającą to samo znaczenie ‘włóczyć się bez celu’. W tej występowała – jak widać – cząstka - wędr-, ta sama co w czasowniku wędrować. Z pewnością to sprawiło, że nasi przodkowie zaczęli także pisać szwędrać się (przez ę).

Leksykografowie uznali jednak, że wyrazy wędrować i szwendać się nie mają ze sobą etymologicznie nic wspólnego, i postanowili, że drugie słowo będzie się zapisywało przez en – jako szwendać się.

Być może zasugerowali się pisownią rzeczownika wendeta, który kiedyś nazywał ‘targ staroci, lichych rzeczy’. Ludzie szwendający się bez celu po różnych miejscach znajdowali to i owo, a później przynosili to na wendetę (skojarzenie było proste: wendeta – szwendać się). PS Macie pytania? Napiszcie do mnie: mlkinsow@angora.com.pl