Prawnik radzi
Spis powszechny
Za 2 lata ma być przeprowadzony podobno obowiązkowy spis powszechny, z zagrożeniem grzywną, jeśli nie weźmie się w nim udziału. Czy rzeczywiście wszyscy muszą w nim uczestniczyć? Ile wynosi taka grzywna? Na jakie pytania będzie trzeba odpowiedzieć? – Michał Wójcik (e-mail)
Spisy powszechne prowadzone są na zasadzie obowiązku (obejmują osoby zamieszkałe/przebywające w mieszkaniach, budynkach i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami, a także osoby niemające miejsca zamieszkania).
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. „o statystyce publicznej” (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 649 z późn. zm.), „przeprowadzenie spisu powszechnego, w którym nakłada się obowiązek udzielania informacji na osoby fizyczne, wymaga odrębnej ustawy”, zatem o szczegółach nadchodzącego spisu dowiemy się po uchwaleniu stosownej ustawy. Już teraz jednak wiadomo, jakie dane nie będą mogły być przedmiotem zapytań – zgodnie z treścią art. 8 ww. ustawy, „dane osobowe, o których mowa w art. 9 ust. 1 i art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L 119 z 4.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem 2016/679”, nie mogą być zbierane na zasadzie obowiązku w badaniach statystycznych prowadzonych z udziałem osób fizycznych”.
Wedle art. 9 ust. 1 ww. rozporządzenia WE, „zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby”, zaś treść jego art. 10 dotyczy „przetwarzania danych osobowych dotyczących wyroków skazujących oraz czynów zabronionych lub powiązanych środków bezpieczeństwa (...)”.
Po wyłączeniu powyższych kategorii danych, opierając się na treści art. 35b ust. 1 wspomnianej ustawy z 1995 r. „o statystyce publicznej”, pytania zawarte w spisie powszechnym, na które trzeba będzie odpowiedzieć, będą mogły dotyczyć następujących danych osobowych: imion i nazwiska; daty urodzenia; kraju i miejsca urodzenia; płci; numeru PESEL; obywatelstwa; narodowości; stanu cywilnego; daty zawarcia/ustania małżeństwa; pozostawania osób we wspólnym pożyciu; wykształcenia; zawodu; dochodu, w tym wynagrodzenia; składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne; rodzaju miejsca pracy lub nauki; numeru identyfikacji podatkowej; użytkowania gospodarstwa rolnego; kierowania gospodarstwem rolnym; adresem miejsca pracy; tytułu ubezpieczenia z wyłączeniem części kodu objętej tajemnicą; adresu zameldowania, zamieszkania lub miejsca pobytu; kraju poprzedniego zamieszkania; kraju wyjazdu; adresu do korespondencji; adresu poczty elektronicznej; numeru telefonu.
Wedle treści art. 57 ww. ustawy, „kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie” – ta może wynieść do 5000 zł.
Renta wdowia z Niemiec
Mam znajomą, która wychodzi za mąż za niemieckiego emeryta. W razie jego śmierci, po jakim okresie może pobierać jego świadczenie i w jakiej wysokości?
– Marek Korek (e-mail) Jeżeli pytanie dotyczy emerytury niemieckiej, to, niestety, nie możemy udzielić dokładnej informacji. Prawo niemieckie w przypadku śmierci małżonka przewiduje możliwość pobierania tzw. małej renty wdowiej (kleine Witwenrente oder Witwerrente) lub dużej renty wdowiej (große Witwenrente oder Witwerrente), jeżeli małżeństwo do chwili śmierci trwało (co do zasady) 1 rok. Kwestie te zostały uregulowane przede wszystkim w art. 33 § 4 i art. 46 księgi szóstej niemieckiego kodeksu socjalnego (Sozialgesetzbuch (SGB) Sechstes Buch (VI) – Gesetzliche Rentenversicherung – (Artikel 1 des Gesetzes v. 18. Dezember 1989, BGBl. I S. 2261, 1990 I S. 1337). Mała renta może być wypłacana przez okres 24 miesięcy od końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć małżonka, jeśli zmarły miał minimalny okres ubezpieczenia, a żyjący małżonek nie wstąpił w tym czasie w ponowny związek małżeński. Z kolei duża renta wdowia może być wypłacana, jeżeli poza spełnieniem przesłanek otrzymania małej renty, żyjący małżonek spełnia dodatkowo jeden z następujących warunków: wychowuje własne dziecko lub dziecko zmarłego małżonka, które nie ukończyło 18 lat, albo taki małżonek skończył 47 lat, albo ma zmniejszoną zdolność zarobkowania. Wysokość ewentualnej renty zostanie wskazana w decyzji ustalającej prawo do świadczenia. O bliższe informacje w powyższym zakresie może Pan zapytać np. w Oddziale ZUS w Opolu (Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, ul. Wrocławska 24, 45-701 Opole).
Kara za kąpiel
Często z kolegami kąpiemy się w pobliskiej rzece na dzikim kąpielisku. Czy za kąpiel w miejscu niestrzeżonym można zostać ukaranym?
– Mariusz Wilk (e-mail) Niekoniecznie. Miejsce niestrzeżone nie jest równoznaczne z miejscem, w którym kąpiel jest zabroniona. Tymczasem, zgodnie z treścią art. 55 Kodeksu wykroczeń, „kto kąpie się w miejscu, w którym jest to zabronione, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany”.
Czy decyzja jest dalej aktualna?
Moje pytanie dotyczy budowy elektrowni wiatrowej. Decyzja o pozwoleniu na budowę wiatraka została wydana 12 lutego 2016 r. i według władz mojej gminy jest ona nadal aktualna, mimo że żadne prace nie ruszyły. Jedyną formą działań inwestora było utwardzenie drogi szutrowej (5 m szerokości), by mogła ona pełnić funkcję drogi dojazdowej do posesji, na której miał stanąć wiatrak. Miało to miejsce na początku czerwca 2019 roku. Z kolei 16 lipca 2016 roku weszła w życie ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, gdzie w art. 13 pkt 2 czytamy: „Pozwolenia na budowę dotyczące elektrowni wiatrowych, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy oraz wydane na podstawie postępowania, o którym mowa w ust. 3, zachowują moc, o ile w ciągu 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy wydana zostanie decyzja o pozwoleniu na użytkowanie”. Co dokładnie oznacza decyzja o pozwoleniu na użytkowanie? Czy jest ona jednoznaczna z oddaniem elektrowni wiatrowej do użytku? Czy władze gminy mają rację i decyzja o pozwoleniu na budowę jest nadal aktualna?
– Katarzyna Krzemińska (e-mail) W opisanej sprawie gmina ma rację. Zgodnie z treścią art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. „o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych” (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 654), „pozwolenia na budowę dotyczące elektrowni wiatrowych, wydane przed dniem wejścia w życie ustawy oraz wydane na podstawie postępowania, o którym mowa w ust. 3, zachowują moc, o ile w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy wydana zostanie decyzja o pozwoleniu na użytkowanie”. W dniu 14 lipca 2018 roku powyższy przepis został znowelizowany i na jego podstawie wydłużono – z 3 do 5 lat – ważność wiadomych pozwoleń.
Na podstawie art. 8 ww. ustawy, „w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane”, zatem decyzja o pozwoleniu na użytkowanie jest decyzją, o której mowa w art. 59 i innych ustawy Prawo budowlane.
Organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po przeprowadzeniu obowiązkowej kontroli, o której mowa w art. 59a (art. 59 ust. 1 pr. bud.). Organ nadzoru budowlanego może w pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego określić warunki użytkowania tego obiektu albo uzależnić jego użytkowanie od wykonania, w oznaczonym terminie, określonych robót budowlanych (art. 59 ust. 2 pr. bud.). Jeżeli organ nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt budowlany spełnia warunki, określone w ust. 1, pomimo niewykonania części robót wykończeniowych lub innych robót budowlanych związanych z obiektem, w wydanym pozwoleniu na użytkowanie może określić termin wykonania tych robót (art. 59 ust. 3 pr. bud.).