W szlafroku przez dzieje
Od lat czytam „Angorę” i rubrykę „Poczet nazwisk”. Interesuje mnie nazwisko Halat. Mój pradziadek Kasper Halat mógł pochodzić ze Wschodu. Gdy szukałam na nekropolii, gdzie pochowani są ludzie o takim nazwisku, wyskoczyła mi informacja, że takie nazwiska posiadali Czeczeni, którzy uciekli przed uciskiem rosyjskim. Mój brat kiedyś napomykał na ten temat, ale byłam młoda i nie za bardzo tym się interesowałam. Babcia nazywała się Dubis. Pochodziła z Kszątek koło Kolbuszowej. Też ciekawi mnie pochodzenie tego nazwiska. Natomiast moje panieńskie nazwisko to Jancewicz i wiem, że pochodzimy z Litwy. Żeby było ciekawiej, przez przypadek dowiedziałam się, że matka mego dziadka pochodzącego z okolic Gorlic nazywała się Gabernicius i po wojnie, meldując się w Gorlicach, nazwisko zostało spolszczone na Gaber. Tak więc z dwóch stron mam korzenie litewskie. Polska zawsze była państwem wielonarodowościowym, o czym nie chcą pamiętać nasze władze; nie chcą też tego przyjąć do wiadomości wszelkie organizacje „narodowców”. Młodzieży nie interesują własne korzenie i historie ich rodzin, często jakże tragiczne. Rozpisałam się. Mam 69 lat i boleję nad tym, co się dzieje. Renata Regucka
Z Halatem, pani Regino, jest jak z Chałatem lub Hałatem. Nazwisko, pochodzące od rzeczownika pospolitego wzięło się od nazwy kurtki, obszernego okrycia wierzchniego, wyglądającego trochę jak szlafrok, noszonego, także na Wschodzie, przez Żydów i Tatarów. A ubiór był często źródłem przydomków, potem nazwisk. Nazwisko Dubis polska etymologia wiąże z nazwą miejscową Dubiecko w dawnym województwie przemyskim, od której pochodzą nazwiska: Dubieski, Dubecki, Dubiski. Ale coś mi podpowiada, że być może któryś z pani przodków był pochodzenia niepewnego (dziecko pozamałżeńskie) i w metryce, zgodnie z tradycją, zapisano, że ochrzczonym został Dubius (niepewny, wątpliwy). Podobnie z łacińska brzmi nazwisko Gabernicius (od gabarrae – mumia) określające kogoś, kogo zmumifikowano, lub tego, kto mumifikować zwłoki potrafił. Co do nazwiska Jancewicz, znanego w dokumentach od 1763 roku, wątpliwości nie ma – pochodzi od Jana. Pani niepokój o rwanie się świadomości tradycji kulturowej, w tym językowej, całkowicie podzielam.
Skąd się wzięło?
Pelar, od podstawy piel-, jak w staropolskim czasowniku pielać, spieszyć. Także możliwe od gwarowego pielić (grządkę) lub pleść (kosz). Wreszcie od nazwy osobowej pielgrzym. Stąd także: Pelarczyk, Pelarski, Pellar, Pelor, Pelerz, Peler. W bazie PESEL jest 89 Pelarów.
Stebnicki, odmiejscowe od Stebnika na Kresach. Odnotowane w 1540 roku. 325 nazwisk.
Szewczulak, pochodzi od szewca. 45 nazwisk.
Trzebuchowski, od Trzebuchowa w Konińskiem. Nazwisko znane w dokumentach od 1631 roku. 216 nazwisk.