Proszę wstać! Nauka idzie!

Zdrowe: huśtanie

Przedmiot sprawy: Badania pokazują, że dzięki zabawom na huśtawkach i karuzelach dzieci są zdrowsze. Eksperci z University of Queensland w Australii, którzy przyglądali się poziomom sprawności i nawykom związanym z aktywnością fizyczną u dzieci w wieku 5 – 17 lat, stwierdzili, że te najzdrowsze bawią się właśnie na huśtawkach i trampolinach. Nowe zabawki i gadżety, również dostępne na placach zabaw, nie mają znamiennego wpływu na zdrowie dzieci. Dobrze na zdrowie wpływały też skakanki, które, niestety, przestały być tak popularne. Nie wiadomo, na czym polega przewaga tych dynamicznych rodzajów zabaw nad statycznymi. (AU)

Orzeczenie: Huśtawka w dzieciństwie – stabilność w dorosłości.

Skuteczność: antydepresantów

Przedmiot sprawy: Największe dotąd badania nad skutecznością leków przeprowadzone bez udziału koncernów farmaceutycznych wykazały, że popularny lek przeciwdepresyjny sertralina łagodzi objawy depresji w niezadowalającym stopniu. Sertralina jest selektywnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), stosowanym u pacjentów z różnym nasileniem depresji, w tym u chorych z ciężką depresją, przebywających w specjalistycznych placówkach. Większość przyjmujących lek odczuwała jedynie nieznaczną poprawę nastroju. Naukowcy i lekarze wzywają do opracowania nowych klas leków. Badanie wykazało również, że sertralina skutecznie zmniejsza lęk, który często towarzyszy depresji. (AU)

Orzeczenie: W oczekiwaniu na lepsze leki trzeba się zadowolić tym, co dostępne.

Plastik: w herbacianej torebce

Przedmiot sprawy: Plastikowe torebki po zalaniu wrzątkiem uwalniają do herbaty prawie 15 miliardów mikroi nanoplastików. Uczeni potwierdzili obecność tak dużej ilości plastiku m.in. mikroskopią elektronową i spektroskopią w podczerwieni. Naukowcy zbadali też wpływ mikroplastików z torebek na wioślarki – mikroskopijne skorupiaki żyjące w zbiornikach słodkowodnych. Zwierzęta przeżyły, ale zauważono u nich nieprawidłowości anatomiczne i behawioralne. Na razie nie wiadomo, jaki wpływ mają mikroplastiki na człowieka. (ZK)

Orzeczenie: Co nas najpierw zabije: zmiany klimatu czy plastik?

Pomocna: zielona herbata

Przedmiot sprawy: Zielona herbata – remedium na wzrastającą oporność bakterii na antybiotyki? Naukowcy z brytyjskiego University of Surrey zbadali wpływ jednego z głównych składników zielonej herbaty, galusanu epigallokatechiny (EGCG), na terapię antybiotykową przeciw patogenowi Pseudomonas aeruginosa. Okazało się, że kombinacja antybiotyku z badanym związkiem była aż do 31 procent bardziej efektywna w zabijaniu chorobotwórczej bakterii niż podanie samego antybiotyku. EGCG najprawdopodobniej umożliwia łatwiejszy dostęp antybiotyku do wnętrza bakterii i jego wzmocnione działanie. EGCG poza zieloną herbatą występuje również (tylko w mniejszych ilościach) w herbacie czarnej, skórce jabłek, śliwek i w cebuli. Aby wprowadzić w życie terapię łączoną antybiotykiem z EGCG, potrzebne są jednak dalsze, dokładniejsze badania. (PRJ)

Orzeczenie: „Zielono mi” zabrzmi dla bakterii jak wyrok śmierci?

Przejrzana: lokalizacja Machu Picchu

Przedmiot sprawy: Machu Picchu, jeden z cudów świata, perła inkaskiej architektury położona na wysokości ponad 2000 m n.p.m., wciąż skrywa wiele tajemnic. Archeologowie i architekci zastanawiali się, dlaczego Inkowie wybrali akurat tę lokalizację na budowę miasta – wysokie, trudno dostępne Andy. Jedna z odpowiedzi to dostępność materiału budowlanego, czyli skał i kamieni. Okazuje się, że to nie wszystko. Zdjęcia satelitarne w połączeniu z pracami na miejscu pokazały, że Machu Picchu położone jest na przecięciu uskoków powstałych w wyniku aktywności płyt tektonicznych pod tym terenem. Takie naturalne formacje terenu ułatwiały dostawy wody do miasta z topniejących wyżej śniegu i lodu oraz odprowadzanie jej nadmiaru, np. przy deszczach. (KR)

Orzeczenie: Potencjał natury w pełni wykorzystany w budowie.

Kolorowy: test na cynk

Przedmiot sprawy: Naukowcy z Georgia Institute of Technology opracowali szybki i wygodny test do oznaczania we krwi poziomu cynku, ważnego związku dla licznych funkcji naszego organizmu. Wykorzystali do tego mechanizm „pożyczony” od bakterii, u których obecność cynku uruchamia produkcję enzymu przecinającego żółty cukier, dając fioletowy produkt. Dzięki dokładnej kalibracji można określić poziom cynku na podstawie intensywności barwy. Test jest niedrogi, może być przechowywany w temperaturze pokojowej i przeprowadzony w dowolnym miejscu. Wynik można będzie odczytać za pomocą smartfona z odpowiednią aplikacją. System można przerobić tak, by wykrywał inne pierwiastki czy witaminy i w ten sposób szybko i tanio diagnozować niedobory pokarmowe nawet w krajach najuboższych. (SS)

Orzeczenie: Przed takimi kolorowymi testami niedobory minerałów i witamin nie mogą się schować.

Dowody na: życie pozaziemskie

Przedmiot sprawy: Obliczenia przeprowadzone przez naukowców z NASA wykazały, że planeta Wenus mogła być zamieszkana. W latach 80., w trakcie pionierskiej misji na Wenus, informacje zebrane przez NASA sugerowały, że planeta miała kiedyś płytki ocean, który przez bliskość Słońca szybko wyparował, zanim na Wenus rozwinęło się życie. Bez wód powierzchniowych poziom dwutlenku węgla w atmosferze drastycznie się podniósł, co doprowadziło do wzrostu temperatury do ok. 460°C. Nowe modelowanie komputerowe NASA sugeruje, że ok. 700 milionów lat temu temperatura wahała się między 20°C a 50°C, dzięki czemu woda mogła być w postaci ciekłej. Ocean mógł istnieć do trzech miliardów lat, co wystarczyłoby na rozwinięcie się tam życia. (AU)

Orzeczenie: Może kiedyś dowiemy się, jakie formy życia występowały na Wenus.