Prawnik radzi (819)
Zmniejszenie zachowku
Czy przysługującą kwotę zachowku można zmniejszyć o kwotę przekazanych darowizn pieniężnych i kwotę zakupu mieszkania? Darowizny są udokumentowane wpłatami na rachunek bankowy, zaś ich suma jest większa od kwoty przysługującego zachowku.
– Leszek Malinowski z Opolskiego Niektóre darowizny przekazane uprawnionemu do zachowku zmniejszają ów zachowek. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 993 Kodeksu cywilnego, „przy obliczaniu zachowku (...) dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę”. Wedle ogólnej zasady art. 994 § 1 k.c., „przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku”. Zapis windykacyjny oraz darowizna dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zaliczają się na należny mu zachowek (art. 996 zdanie pierwsze k.c.).
Nie znając szczegółów sprawy (w tym statusu osób uprawnionych do zachowku oraz osób zobowiązanych do jego zapłaty), trudno ocenić konkretne uprawnienia.
Zgodnie z treścią art. 999 k.c., „jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek”. Osoba, na rzecz której został uczyniony zapis windykacyjny doliczony do spadku, od której uprawniony żąda zapłaty zachowku, jest zobowiązana do jego zapłaty tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego (art. 999 § 1 k.c.), a jeżeli sama jest uprawniona do zachowku, ponosi ona odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jej własny zachowek (art. 999 § 2 k.c.). Tak samo kształtuje się sytuacja osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku – obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny (art. 1000 § 1 k.c.), a jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek (art. 1000 § 2 k.c.).
Rękojmia – termin dla konsumenta na dochodzenie roszczeń
Niedawno kupiłam sprzęt RTV/AGD, który okazał się wadliwy. Ile mam czasu na dochodzenie roszczeń na podstawie przepisów o rękojmi?
– Katarzyna Gałczyńska (e-mail) Zgodnie z treścią art. 568 § 1 Kodeksu cywilnego, „sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument, a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu”.
Powyżej opisany termin to nie wszystko, gdyż dla dochodzenia roszczeń istotna jest także chwila stwierdzenia wady – wedle art. 568 § 2 k.c., „roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem terminów określonych w § 1 zdanie pierwsze”. Na podstawie art. 568 § 3 k.c., „w terminach określonych w § 2 kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady”.
Oznaczenia też są ważne!
Około dwóch lat temu kupiliśmy kuchenkę gazowo-elektryczną, w której panel przy kurkach wykonany jest ze stali nierdzewnej. W ciągu roku z panela odkleiły się prawie wszystkie oznaczenia. Jesteśmy starszymi ludźmi, więc korzystanie z kuchenki w takim stanie jest bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe. Odpowiedzią producenta na naszą reklamację było stwierdzenie, że oznaczenia przy kurkach to jest estetyka, której gwarancja nie obejmuje (a naszym zdaniem to konieczność). Dostaliśmy propozycję odpłatnej naprawy. Co jeszcze można zrobić, aby móc korzystać z urządzenia?
– Zofia Kabat z Przybisławic W swojej odpowiedzi producent powołał się na uprawnienia z gwarancji produktu, która rzeczywiście może nie obejmować tego typu wad. Gwarancja jest umową między producentem a kupującym i może bardzo wąsko określać odpowiedzialność tego pierwszego za jakość towaru, dlatego też ustawodawca wprowadził rękojmię, czyli ustawową odpowiedzialność sprzedawcy (nie producenta) za wady towaru.
Zgodnie z treścią art. 556 Kodeksu cywilnego, „sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia)”. Wedle art. 556 § 1 k.c., „wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:
1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego (...);
3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym”.
Biorąc pod uwagę, iż znajdujące się na panelu kuchenki graficzne opisy jej funkcji są z praktycznego punktu widzenia istotne (gdyż zwykle, używając kuchenki, korzystamy ze znajdujących się na niej opisów), można przyjąć, że ich zatarcie w okresie rękojmi wyczerpuje znamiona wady określonej w pkt 1 powyżej (kuchenka nie ma właściwości, które powinna mieć ze względu na jej przeznaczenie – kto rozsądny kupowałby kuchenkę bez oznaczeń i godził się na korzystanie z niej tylko z instrukcją w ręku?).
Zgodnie z treścią art. 560 § 1 zd. pierwsze k.c., „jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie”.
Wedle art. 579 § 1 k.c., „kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji”. W razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie – termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie (art. 579 § 3 k.c.), dlatego ważne jest zawiadomienie sprzedawcy o dochodzeniu roszczeń z gwarancji.
Odpowiedzialność małżonka za spłatę kredytu
Po śmierci męża współwłaścicielką mojego własnościowego mieszkania jest moja córka, która jest zamężna z Niemcem i sama też pracuje i mieszka w Niemczech. Zięć wziął nieduży kredyt, który spłaca. Kredyt jest ubezpieczony. Czy gdyby nie mógł go z córką spłacać, to czy jej część mieszkania podlegałaby odebraniu?
– Teresa Nowak z Gryfic Generalnie mamy za mało informacji, aby autorytatywnie odpowiedzieć na powyższe pytanie. Przede wszystkim nie wiemy, na podstawie jakiego prawa została zawarta umowa kredytu, jaka jest jej treść, czy też jaki ustrój majątkowy istnieje między małżonkami. W szczególności zakładając, że opisana umowa została zawarta na gruncie prawa niemieckiego, ustosunkowanie się do powyższych kwestii bez znajomości jej warunków uniemożliwia precyzyjną odpowiedź.
W pierwszym rzędzie jednak zawsze należy zapoznać się z treścią samej umowy kredytowej czy też umów towarzyszących (np. poręczenia) – jeśli na jakiejś podstawie Pani córka współponosi odpowiedzialność za spłatę kredytu, to kredytodawca będzie mógł dochodzić od niej zaspokojenia swoich roszczeń w tym zakresie. W konsekwencji, realizując swoje roszczenie, kredytodawca będzie mógł się zaspokoić z majątku córki, a więc także z przysługującego jej udziału w prawie do lokalu, jeśli w inny sposób nie odzyska należnej mu spłaty.