Proszę wstać! Nauka idzie!

Walka: z bezpłodnością

Przedmiot sprawy: Likopen, związek, który występuje w pomidorach, może zwiększyć jakość nasienia – twierdzą brytyjscy naukowcy. Organizacje zdrowotne sugerują, że zdrowy tryb życia i luźna bielizna, a także unikanie stresu może poprawić jakość spermy, jednak nieobojętne są niektóre związki odżywcze, m. in. witamina E i cynk. Najnowsze badania wykazują, że również likopen, związek mający działanie przeciwutleniające, może poprawiać płodność. W badaniu wzięło udział 60 mężczyzn. Podanie 14 mg laktolikopenu (ekwiwalent 2 kg ugotowanych pomidorów) przez 12 tygodni wpływało korzystnie na kształt i ruchliwość plemników. Badania będą kontynuowane przed wprowadzeniem terapii do powszechnego obiegu. (PRJ)

Orzeczenie: Pomidory dobre nie tylko jako składnik sosu do pizzy.

Na celowniku: krowa w paski

Przedmiot sprawy: Jak wynika z najnowszych badań japońskich naukowców, umaszczenie zwierzęcia może być kluczowe w walce z gryzącymi je owadami. Okazuje się, że pomalowanie krowy w biało-czarne paski, przypominające umaszczenie zebr, aż w 50 proc. zmniejsza częstotliwość gryzienia ich przez muchy, w porównaniu z osobnikami niepomalowanymi lub którym dorysowano tylko czarne paski. Użycie nietoksycznych farb nie szkodzi zwierzętom, w przeciwieństwie do używania insektycydów i trwa ok. 5 minut na osobnika, ale farba zmywa się po kilku tygodniach. Zanim „zebrokrowy” staną się powszechne, trzeba wymyślić coś równie nieszkodliwego, ale trwalszego przed kolejnym sezonem wypasu bydła. (PRJ)

Orzeczenie: Czy nowe umaszczenie krów spodoba się im samym?

Niezniszczalne: niesporczaki

Przedmiot sprawy: Niesporczaki to mikroskopijne wodne bezkręgowce, które są w stanie przetrwać ekstremalne warunki, w tym wysokie i niskie temperatury, próżnię, wysokie ciśnienie, promieniowanie kosmiczne czy traktowanie związkami chemicznymi. Badania japońskich naukowców ujawniły kolejne źródło superodporności niesporczaków: specjalne białko Dsup chroniące ich materiał genetyczny przed promieniowaniem X. Dsup opłaszcza nukleosomy przechowujące materiał genetyczny i nie dopuszcza do niego żadnych związków, które mogłyby naruszyć jego strukturę, zwłaszcza wolnych rodników uwalnianych np. w trakcie ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie. Co interesujące, wprowadzenie białka niesporczaków do komórek ludzkich wydłużało ich żywotność podczas naświetlania promieniami X. (ZK)

Orzeczenie: Już wiemy, kto przeżyje podróż na Marsa.

Dłuższe życie: z psem

Przedmiot sprawy: Na podstawie metaanalizy 10 badań obejmujących 3,8 mln ludzi wyliczono, że posiadanie psa zmniejsza prawdopodobieństwo śmierci o 24 proc., o 31 proc. w związku z problemami sercowo-naczyniowymi i aż o 65 proc. obniża ryzyko śmierci po zawale. Z kolei analiza danych z Narodowego Rejestru Pacjentów Szwedzkich wykazała, że posiadanie psa zwiększa prawdopodobieństwo przeżycia zawału o 33 proc. i udaru o 27 proc. Choć te badania nie są dowodem na ścisłą zależność długości życia od posiadania psa, wyraźnie sugerują, że wierny czworonożny towarzysz nie tylko zmienia jakość ludzkiego życia, lecz może także wpłynąć na jego długość. Może to mieć związek z większą aktywnością fizyczną właścicieli psów i ich mniejszą izolacją socjalną. (SS)

Orzeczenie: Do serca przytul psa.

Oskarżony: śpiący nos

Przedmiot sprawy: Po nieprzespanej nocy często dopada nas wilczy apetyt, zwłaszcza na przekąski wysokokaloryczne. Jest to spowodowane większą wrażliwością zmysłu węchu na zapachy. Brak snu powoduje jednak upośledzenie łączności pomiędzy różnymi częściami mózgu biorącymi udział w decyzji, co chcemy zjeść, integrującymi informacje dostarczane przez nos z pochodzącymi z innych części ciała, np. żołądka. Jest to związane z wyższym poziomem konkretnych endogennych kannabinoidów we krwi. Naukowcy podpowiadają, by po słabo przespanej nocy unikać miejsc, w których nasz nos wywęszy kaloryczne smakołyki jak pączki czy chipsy. (SS)

Orzeczenie: Niewyspany nos czuły na wielkie żarcie.

Nanocząsteczki: u bakterii

Przedmiot sprawy: Nanocząsteczki, które są często wykorzystywane w inżynierii czy kosmetyce, przedostają się do środowiska, gdzie mogą być liczone już w tonach. Choć ich wpływ na otoczenie nie jest do końca poznany, najnowsze badania wskazują, że przed „śmieceniem nanocząsteczkami” trzeba się mieć na baczności. Wykazano, że gdy jedną z niechorobotwórczych bakterii Shewanella oneidensis, powszechnie występującą w środowisku, poddano długotrwałemu działaniu nanocząsteczek używanych w bateriach litowych (np. takich jak w telefonach komórkowych), stawała się bardziej odporna i wytrzymała. Zmieniał się jej metabolizm oraz procesy biologiczne. Obserwacja sugeruje, że nanocząsteczki mogą zmieniać funkcjonowanie organizmów żywych, czyli modyfikować nasz ekosystem, choć nie wiadomo, jak dużym byłoby to zagrożeniem. (MK)

Orzeczenie: Czy noblowska bateria litowa to tykająca bomba?

Aspiryna: a smog

Przedmiot sprawy: Po raz pierwszy udowodniono, że niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak aspiryna, mogą zmniejszać niekorzystny wpływ zanieczyszczeń powietrza na czynność płuc. Naukowcy przeanalizowali dane zebrane od 2280 osób o średniej wieku 73 lata. Uczestnicy określali, czy stosują NLPZ, a badacze sprawdzali obecność pyłów zawieszonych i sadzy w okolicach zamieszkanych przez badanych. Następnie przeprowadzono testy czynnościowe płuc i sprawdzono korelację obserwowanych czynników, uwzględniając m.in. stan zdrowia pacjenta oraz to, czy nie był palaczem. Naukowcy stwierdzili, że stosowanie NLPZ, a w szczególności aspiryny, prawie o połowę zmniejsza efekty wystawienia układu oddechowego na pyły zawieszone. Spekulują, że NLPZ łagodzą stany zapalne spowodowane zanieczyszczeniem powietrza. (AU)

Orzeczenie: Zaznaczamy, że aspiryna nie może być wymówką w walce ze smogiem.