Prokuratorski show wokół Air Show po donosie prezesa PiS
(Onet.pl)
Po zawiadomieniu Jarosława Kaczyńskiego prokuratura przez lata bezskutecznie szukała haków na organizatorów największych pokazów lotniczych w Polsce. W końcu zatrzymała trzech wysokich rangą oficerów na podstawie opinii, którą sporządził członek rady programowej PiS. Sąd nie pozostawił na niej i jej autorze suchej nitki.
O godz. 6 rano 9 kwietnia na trzy osiedla w Warszawie podjeżdża po kilka samochodów Żandarmerii Wojskowej. Są karetki pogotowia, funkcjonariusze pod bronią, przeszukania i środki przymusu bezpośredniego. W oczach sąsiadów dwóch zatrzymanych wysokich rangą oficerów rezerwy i jednego w służbie czynnej wszystko to wygląda jak akcja przeciwko wyjątkowo groźnym bandytom.
1.
Najwyższemu rangą gen. Lechowi Majewskiemu, byłemu zwierzchnikowi Dowództwa Rodzajów Sił Zbrojnych, funkcjonariusze pozwalają przejść z domu do auta żandarmerii bez kajdanek. W podobnych warunkach przebiega zatrzymanie płk. Dariusza Musiała, szefa Oddziału Ekonomiczno-Finansowego Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych.
Na taką łaskawość organów ścigania nie może liczyć płk rez. Ryszard Pietrzak, prezes zarządu Wojskowego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego (SWAT).
– 9 kwietnia zaspałem. Obudziłem się o wpół do szóstej. Szybko się ubrałem w strój kolarski, rower wystawiłem przed drzwi. O 6:02 usłyszałem dzwonek. Otwieram, a tam trzech albo czterech żandarmów w pełnym rynsztunku i jeden cywil – opowiada prezes SWAT.
Żandarmi najpierw przeszukali dom, a potem zakuli Ryszarda Pietrzaka w kajdanki i wpakowali do samochodu.
– Tamtego dnia poczułem się najprzeokropniejszym złodziejem RP. Sąsiedzi, którzy wychodzili do pracy, musieli widzieć mnie skutego. Jestem urodzonym optymistą. Pomyślałem więc, że dobrze, że mi nóg nie zakuli. Potem przewieźli mnie do prokuratury. W kajdankach siedziałem na korytarzu z dwoma żandarmami po bokach. Gmach prokuratury opuściłem około 19, po 13 godzinach – opowiada prezes SWAT.
Kiedy zapytaliśmy Żandarmerię Wojskową, dlaczego użyła tak radykalnych środków do zatrzymania Ryszarda Pietrzaka, jej rzecznik płk Artur Karpienko odpisał, że „podczas zatrzymania nie zostały użyte żadne środki przymusu bezpośredniego, w tym kajdanki”.
– To ordynarne kłamstwo. Przecież całą sytuację widziała moja żona i kilku sąsiadów – oburza się płk Pietrzak.
Płk Ryszard Pietrzak zaskarżył sposób swojego zatrzymania. Sąd przyznał mu rację, uznając, że zatrzymanie było „bezprawne i nieuzasadnione”.
2.
Nie tylko mataczenie żandarmerii w tej sprawie może dziwić. Dziwne są przede wszystkim działania prokuratury. 9 kwietnia, w przeddzień rocznicy katastrofy smoleńskiej, TVP Info informowało o zatrzymaniach trzech wysokich rangą oficerów, w tym gen. Lecha Majewskiego. Prokuratura w komunikacie podała, że zatrzymania miały związek ze śledztwem, które dotyczy organizacji największych pokazów lotniczych Air Show w Radomiu w latach 2010 – 2015.
Zatrzymanym postawiono zarzuty, z których główny mówi o przywłaszczeniu ponad 7,9 mln zł. Od początku jednak nie było jasne, kto i w jaki sposób miał przywłaszczyć pieniądze. Z opisu zarzutu dla gen. Majewskiego wynika, że chodzi o: „przywłaszczenie środków poprzez pozostawienie ich w dyspozycji Wojskowego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego SWAT”.
Tyle że gen. Majewski nigdy nie miał dostępu do konta SWAT-u. – Pan generał Majewski nie mógł przywłaszczyć pieniędzy, którymi nigdy nie mógł rozporządzać – mówił nam wkrótce po zatrzymaniu Radosław Baszuk, adwokat gen. Majewskiego.
Pietrzak dodaje: – Jak mogłem ukraść pieniądze, które trzymamy na koncie stowarzyszenia? Jako jego prezes mam przynajmniej do tych środków dostęp, ale jakim cudem nasze pieniądze mógł ukraść pan generał czy pan pułkownik?
Okazało się zresztą, że rzekomo „przywłaszczone” pieniądze nigdzie nie zginęły, lecz ma je sama prokuratura. – Konto stowarzyszenia zostało zajęte następnego dnia po moim zatrzymaniu – mówi prezes SWAT-u.
3.
Kilka dni później Pietrzak, zaskarżył decyzję o zajęciu konta stowarzyszenia. Wyrok w tej sprawie zapadł 29 października 2019 r. Ppłk. Tomasz Krajewski, przewodniczący Wojskowego Sądu Okręgowego w Warszawie, uchylił decyzję prokuratury i nakazał natychmiastowe odblokowanie konta SWAT-u.
Zdaniem sądu, zabezpieczenie majątkowe może być stosowane tylko wobec osoby, co do której prokuratura zebrała dowody uzasadniające podejrzenie popełnienia przez nią przestępstwa. Tymczasem w sprawie organizacji Air Show i oskarżeń wobec zatrzymanych oficerów „dowody w ogóle nie pozwalają na określenie stopnia prawdopodobieństwa popełnienia zarzucanych im przestępstw”.
Sędzia podkreślił, że nie sposób nawet ustalić, jakie fakty i dowody zostały przyjęte przez prokuraturę za podstawę stawianych oficerom zarzutów.
Okazuje się, że mimo przesłuchania w tej sprawie dziesiątków świadków i zajęcia tysięcy stron dokumentów śledczym i tak nie udało się znaleźć dowodów na rzekome przestępstwa przy organizacji pokazów Air Show w Radomiu. Co więc było podstawą spektakularnego zatrzymania trzech wysokich rangą oficerów i postawienia im zarzutów?
Z uzasadnienia sądu dowiadujemy się, że całe oskarżenie zawisło na jednej opinii biegłego. Wydał ją prof. Witold Modzelewski, ekonomista, ale też aktywny członek PiS. W tej historii jest to o tyle ważne, że – jak zaznaczył sąd – zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożył sam prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Sąd podważył więc wartość opinii, uznając ją za stronniczą. Na co zdaniem sędziego wpływ miał fakt, że „15 lutego 2014 roku prof. Witold Modzelewski został członkiem rady programowej Prawa i Sprawiedliwości”.
Zapytaliśmy prof. Modzelewskiego, czy nie widział konfliktu interesu, wydając opinię w sprawie, w której zawiadamiającym był prezes Kaczyński: „Nic mi nie wiadomo o tym, kto w niniejszej sprawie był osobą zawiadamiającą organy ścigania” – odpowiedział.
Co innego ustalił sąd. Sędzia, pisząc, że zawiadomienie złożył prezes PiS, dodał: „...o czym biegły musiał wiedzieć, albowiem do opiniowania przekazany mu został tom akt głównych zawierający to zawiadamianie”.
4.
Sędzia zwrócił też uwagę na niezwykle wysokie wynagrodzenie profesora za sporządzenie swojej opinii. „Powyżej poczynione zastrzeżenia do opinii prof. Witolda Modzelewskiego budzić muszą dodatkową konsternację, gdy uwzględni się fakt, że za wątpliwej jakości opinię podatnik zapłacił niemal 30 tys. zł, przy czym z uwagi na brak w aktach głównych kosztorysu do opinii (mimo jego załączenia do faktury) nie sposób ustalić podstaw i składowych tak wysokiego wynagrodzenia biegłego”.
Zapytaliśmy prof. Modzelewskiego, co złożyło się na tak wysokie honorarium. Odpisał: „Za wykonane usługi została
wystawiona faktura przez osobę prawną zgodnie z zasadami obowiązującymi w tego rodzaju działalności, uwzględniającymi przede wszystkim pracochłonność wykonanych usług”.
Poprosiliśmy więc o podanie nazwiska tej osoby oraz przekazanie faktury. Profesor odparł, że nie dysponuje fakturą. Dodał: „Opinia została wydana przez osobę prawną, a nie przeze mnie; prawa autorskie oraz usługę w tym zakresie wykonał inny podmiot”.
Jaki? Tego od profesora się nie dowiedzieliśmy. Sąd jednak jednoznacznie wskazał na autora ekspertyzy. Napisał: „Opinię wykonał radca prawny prof. Witold Modzelewski”.
5.
Prof. Modzelewski to specjalista z dziedziny podatków, zwłaszcza VAT-u. Posiada też legitymację pierwszego w Polsce doradcy podatkowego. Problem w tym, że sporządzona przez niego opinia dotyczyła zupełnie innej dziedziny wiedzy, czyli finansowego funkcjonowania wojskowych jednostek budżetowych.
Tymczasem – zdaniem sędziego – profesorowi brakuje merytorycznej wiedzy i kompetencji, by rzetelnie wypowiadać się w tych kwestiach.
Opinia prof. Modzelewskiego próbowała udowodnić tezę, iż pokazy lotnicze w Radomiu były realizowane ze środków publicznych. Sąd: „Błędem głównym jest niezrozumienie charakteru i sposobu (źródeł) finansowania MPL Air Show Radomiu w latach 2011 – 2015 oraz brak oceny prawnej charakteru samych porozumień o wspólnym organizowaniu tych pokazów. We wskazanym okresie impreza ta była bowiem przedsięwzięciem realizowanym bez angażowania środków publicznych. Nie mogło być inaczej, gdyż było to przedsięwzięcie typowo komercyjne, które nie mogło być sfinansowane bezpośrednio z budżetu MON”.
Nie tylko sąd to podkreśla. Onet dotarł do dwóch dokumentów wojskowych w tej sprawie. Wynika z nich, że „uzyskane przez stowarzyszenie SWAT wpływy nie są dochodami publicznymi”.
– Pieniędzy żadnych od wojska nie otrzymaliśmy. Dlatego nie można twierdzić, jak twierdzi prokurator, że pieniądze z organizacji Air Show są pieniędzmi publicznymi – zastrzega prezes SWAT.
6.
Komu i dlaczego mogło zależeć na zdyskredytowaniu wysokich rangą oficerów wojska i największych pokazów lotniczych w Polsce? Żeby to zrozumieć, trzeba wiedzieć, czym jest ta impreza dla wojska, ale również dla miasta Radom.
Air Show to ogromne przedsięwzięcie. W jego organizację zaangażowane są setki osób i aż cztery podmioty publiczne, w tym: Dowództwo Sił Powietrznych, miasto Radom, Aeroklub Polski, Port Lotniczy Radom oraz operator finansowy współpracujący z wojskiem – wcześniej Targi Kielce, potem SWAT.
Wojsko nie mogło samodzielnie zorganizować tej imprezy, bo – jak wyjaśnia to jeden z oficerów – „pokazy mają promować lotnictwo. Zaprasza na nie dowództwo Sił Powietrznych, ale ustawowo wojsko nie może prowadzić działalności gospodarczej. Dlatego wybiera operatora finansowego. Ponieważ impreza jest biletowana, jej organizacja nie obciąża podatników”.
Do 2007 roku operatorem finansowym pokazów były Targi Kielce. Wojsko jednak zerwało z nimi współpracę, ponieważ pokazy przynosiły straty, a same Targi Kieleckie nie kwapiły się, by regulować należności finansowe. To zdenerwowało gen. Andrzeja Błasika, ówczesnego dowódcę Sił Powietrznych ( w 2010 roku zginął w katastrofie smoleńskiej), zerwał więc umowę z Targami Kielce. Wtedy wojsko zaczęło pilnie szukać innego podmiotu, który stałby się operatorem finansowym.
Ryszard Pietrzak: – Gen. Błasik mnie wezwał i zapytał: „Chcesz współorganizować Air Show?”. Odpowiedziałem: „Mogę spróbować”. On: „Ale czy to mi zrobisz?”. Odpowiedziałem: „Stanę na głowie, żeby było dobrze”. Od tego się zaczęło. Pierwsze pokazy współorganizowaliśmy w 2009 roku i po raz pierwszy Air Show przyniósł wtedy zysk.
Wybór gen. Błasika nie był przypadkowy. Stowarzyszenie SWAT działało na rynku od 2000 roku. Było znane w środowisku wojskowym z rzetelności organizacyjnej i skuteczności w szukaniu sponsorów.
7.
SWAT współorganizował aż cztery pokazy. Jak mówią nasi rozmówcy, solidnie wywiązywał się z zadania. Płk Artur Goławski, były rzecznik prasowy Sił Powietrznych: – Pod względem dyscypliny finansowej nie znam innej tak porządnie zorganizowanej imprezy.
Model finansowania pokazów był prosty. Wojsko podpisywało bardzo szczegółową umowę ze stowarzyszeniem. Na jej podstawie SWAT dzierżawił odpłatnie lotnisko w Radomiu od Agencji Mienia Wojskowego. Potem podpisywał umowy ze sponsorami i firmami usługowymi oraz organizował punkty biletowe. W ten sposób gromadził pieniądze.
Kiedy Air Show się kończył, zarobione pieniądze trafiały na specjalne subkonto stowarzyszenia i – zgodnie z umową z MON – służyły do finansowania następnej edycji pokazów. Z wypracowywanego zysku jedynie 25 tys. zł trafiało do samego stowarzyszenia. – To były pieniądze na nasze działania statutowe – wyjaśnia Pietrzak.
Jeden z zarzutów prokuratury, podniesiony również w opinii prof. Modzelewskiego, dotyczy tego, że SWAT został wybrany bez przetargu. Także z tym zarzutem rozprawił się sąd. W uzasadnieniu napisał, że biegły zapomniał, iż prawo zamówień publicznych wyklucza procedurę przetargową, jeśli wartość zamówienia nie przekracza 14 tys. euro (ok. 60 tys. zł).
Sąd porównał też kwotę 25 tys. zł na cele stowarzyszenia za organizację Air Show z 30 tys. zł, które prokuratura zapłaciła za opinię prof. Modzelewskiego.
8.
Śledztwo w sprawie Air Show prowadzone jest od 2015 r. Podstawą do jego wszczęcia był anonim, który dostał prezes PiS Jarosław Kaczyński i przekazał go do prokuratury. Informatorzy Onetu twierdzą, że autorzy donosu są związani z radomskim układem, który sam chciał przejąć organizację tej imprezy. Tę informację potwierdziliśmy w kilku niezależnych źródłach.
Oficer znający kulisy sprawy: – W 2014 roku port lotniczy w Radomiu zgłosił pretensje, że SWAT został wybrany bez przetargu, oraz że pieniądze z pokazów nie są odprowadzane do Skarbu Państwa. Przypomnę, że one zostawały na subkoncie stowarzyszenia i służyły do organizacji następnej edycji. Potem osoby związane z radomskim układem wysłały do wojska sygnał, że sami chcą zostać operatorem finansowym. Mielibyśmy im za to płacić około 600 tys. zł brutto rocznie, a SWAT za to samo dostawał 25 tys. zł.
Inny wojskowy dodaje: – Osoby związane radomskim układem lokalno-politycznym za wszelką cenę chciały dostać pieniądze od wojska, bo port w Radomiu był zadłużony, deficytowy. Wtedy zaczęły spływać donosy. W konsekwencji śledztwo wszczęła prokuratura i prowadzi je od czterech lat.
9.
– Od 2015 roku nękała nas żandarmeria. Regularnie byliśmy przesłuchiwani. Chciano, żebym powiedział, że te pieniądze, które nasze stowarzyszenie wypracowało, są tak naprawdę wojskowe, i że gen. Majewski miał jakąś czarną kasę, którą dysponował. Tymczasem żaden wydatek nie mógł być zrealizowany bez decyzji zarządu SWAT albo mojej jako prezesa – mówi Ryszard Pietrzak.
Prezes SWAT opowiada również, że prokuratorzy podczas przesłuchań dążyli do tego, by zeznał, że gen. Majewski dysponował tymi pieniędzmi. – Co trzecie zdanie brzmiało: „Czyje to są pieniądze?”. Były też inne pytania, nakierowywane na to, że to są pieniądze wojska i gen. Majewski je sobie wydawał – opowiada.
10.
Ryszard Pietrzak odwołał się też w sprawie nałożonego na niego poręczenia majątkowego w wysokości 30 tys. zł i wniosku prokuratury, która żądała, by zrzekł się wykonywania funkcji prezesa SWAT. Sąd znowu orzekł na jego korzyść. Stwierdził, że Pietrzak nigdy nie utrudniał śledztwa i nie ma obawy, by robił to w przyszłości. Sędzia podkreślił również, że środki zapobiegawcze nie mogą „oddziaływać represyjnie”.
– Będziemy się domagać odszkodowania, ponieważ stowarzyszenie straciło wielu potencjalnych ofiarodawców jednego procenta. Trzeba pamiętać, że działamy na rzecz ludzi. Naszymi podopiecznymi są dwie niepełnosprawne dziewczynki, syn chorążego ze Świdwina, który nie ma nogi i regularnie dokupujemy mu protezę, bo jej część trzeba wymieniać co dwa lata. Pomagamy dziecku żołnierza, które jeszcze w tym roku będzie miało operację oczu w Niemczech – mówi Pietrzak i jeszcze długo wymienia osoby, którym pomaga SWAT.
Na koniec dodaje: – Jesteśmy organizacją pożytku publicznego. Nasz bilans jest dostępny na stronie internetowej i na stronie ministerialnej. Nie ma chyba bardziej przejrzystej „szemranej” organizacji.