Wiedźmin: krew i pot, bez i agrest
(Onet.pl)
Na ekrany wszedł serial na podstawie prozy Andrzeja Sapkowskiego.
– Nie masz dziś szczęścia, co? – pyta retorycznie Geralt w jednej z pierwszych scen netfliksowego „Wiedźmina”, zanim dobije ranną sarnę. Cytatu trudno nie odnieść do przygód Andrzeja Sapkowskiego z filmowcami. Wszak wcześniejszą próbę ekranowej adaptacji jego książek trudno uznać za wyjątkowo udaną. Dziś polski pisarz ma nieco więcej szczęścia – jest zdecydowanie lepiej. Co nie znaczy, że idealnie.
Choć twórcy „Wiedźmina” unikają porównań do „Gry o tron”, nie da się ukryć, że gdyby nie gigantyczny sukces produkcji HBO, serialowej adaptacji prozy Sapkowskiego nie oglądaliby dziś widzowie w blisko 200 krajach na świecie. Gatunek fantasy jest na fali wznoszącej – HBO kuje żelazo póki gorące i zamawia kolejne seriale w świecie Westeros. Oparte na książkach Phillipa Pullmana „Mroczne materie” to najdroższa produkcja w historii BBC, a serialowy „Władca Pierścieni” Amazona zapowiada się na najdroższy serial w dziejach telewizyjnej rozrywki w ogóle. Netflix – jako czołowy gracz na rynku globalnej rozrywki – nie mógł pozostać obojętny na ten trend. Tylko się cieszyć, że przedmiotem biznesowych decyzji medialnego giganta okazała się historia Białego Wilka.
Wiernych fanów czeka rozczarowanie?
To, co wyróżnia „Wiedźmina” spośród innych seriali fantasy, to przede wszystkim szalenie bogaty bestiariusz. Tak szerokiego wachlarza wszelkiej maści potworów i magicznych stworzeń naprawdę próżno szukać w telewizyjnych produkcjach ostatnich lat. Tymczasem w serialu Netfliksa słynną kikimorę widzimy już w pierwszych sekundach pierwszego odcinka! Niektóre ekranowe monstra powstały za pomocą efektów komputerowych, inne dzięki mechatronice i kostiumowym sztuczkom. Efekt bywa różny – jedne bestie zachwycają wykonaniem, drugie rażą sztucznością, jeszcze inne sprawiają zawód brakiem bardziej finezyjnego pomysłu. Nieodłącznym elementem tak książkowego, jak i serialowego „Wiedźmina” jest także wszechobecna magia, która na Kontynencie pełni wyjątkową funkcję. Jej użycie zresztą ma w tym świecie swoją cenę, co jest świetnym w swej prostocie zamysłem. I do tego iście wiedźmińskim!
Co istotne, choć serial jest wierny duchowi historii Sapkowskiego, trzeba być przygotowanym na pewne – czasami znaczące – różnice.
I to zapewne będzie nie lada wyzwanie i powód do utyskiwania dla wielu fanów prozy. Netfliksowy „Wiedźmin” bazuje na literackim pierwowzorze, ale inaczej wykorzystuje poszczególne wątki i bohaterów. Twórcy co prawda zaczynają od opowiadań, ale ich głównym celem jest dotarcie do wydarzeń z pięcioksięgu. I to, niestety, jest źródłem ostrych cięć i skrótów. Niektóre historie znane z kart wiedźmińskiej sagi w serialu zostały ograniczone do minimum, potraktowane po macoszemu, przez co często nie wybrzmiewają właściwie, a nawet okazują się zupełnie zbędne. Wtedy do głosu dochodzi wewnętrzny zrzęda, ubolewający nad utratą cennych linijek zapisanych przez Sapkowskiego.
Świat, w którym nie akceptuje się Innego
Paradoksalnie jednak im dłużej ogląda się „Wiedźmina”, tym bardziej można utwierdzić się w przekonaniu, że seria najlepsza jest wówczas, gdy świat wykreowany przez Sapkowskiego zmienia, pogłębia, miętosi, by dopasować go do serialowej konwencji. Znacznie ciekawsze i lepiej zbudowane są po pięciu odcinkach wątki Ciri i Yennefer. Ekipa musiała stworzyć ich historie niemal od podstaw, bowiem w książkach bohaterki poznajemy głównie z perspektywy Geralta. Tymczasem w serialu czarodziejka zyskuje rozbudowany wątek swojej przeszłości, w której dominują motywy walki o niezależność i akceptacji własnego „ja”, a Lwiątko z Cintry miota się z własnym przeznaczeniem, którego zupełnie nie rozumie. Ale spokojnie, wciąż czuć echa Sapkowskiego – podobnie jak literacki pierwowzór, seria Netfliksa to swoista przypowieść o tym, jak to jest być kimś z zewnątrz, imigrantem; to wgląd w brutalny świat, w którym nie akceptuje się Innego; opowieść o grupce wyrzutków, którzy nieświadomie szukają siebie nawzajem.
Jak Shrek i Osioł
Ale serialowy „Wiedźmin” to także spora dawka humoru. Dostarczycielem salw śmiechu jest tutaj głównie postać Jaskra. Brytyjski aktor Joey Batey jest w swojej roli fenomenalny, to jeden z mocniejszych punktów produkcji. Wraz z Geraltem tworzy duet przekomiczny, urzekający niczym Shrek i Osioł z kultowej animacji, wyrwany wprost z najlepszej kumpelskiej komedii.
A skoro już mowa o Geralcie... Henry Cavill pierwszorzędnie odnalazł się w roli Białego Wilka. Aktor, który jest fanem wiedźmińskiego świata i sam zabiegał o tę rolę, zostawił w serialu sporo serca. Ci, którzy wątpili w to, że Brytyjczyk nadaje się do tej roli, szybko zmienią zdanie. Co ciekawe, jego bohater – niczym uroczy Ogr – ma wiele warstw, nie jest zbyt rozmowny, raczej oszczędny w środkach, wiele emocji przekazuje bez słów. Znacznie więcej do zagrania miała choćby Anya Chalotra. Można się oczywiście zżymać, że młoda, że niedoświadczona, ale wkrótce jej kariera może przypominać losy Emilii Clarke.
To nie serial dla dzieci
Lauren S. Hissrich wielokrotnie mówiła, że serial nie będzie przeznaczony dla dzieci. I faktycznie, niektóre sceny zdecydowanie nie powstały z myślą o młodej widowni. Miejscami „Wiedźmin” z wyświechtanego sloganu „krew, pot i łzy” czyni jatkę najwyższych lotów; zamienia się w brutalny festiwal krwi i osocza, skąpany w zapachu bzu i agrestu. Gore i pulpa – to słowa, które z pewnością znalazły się w słowniczku serialowej ekipy. W tym kontekście na uznanie zasługują przede wszystkim sceny walki – robią kolosalne wrażenie. Pojedynki są wyjątkowo widowiskowe, obrazowe, dynamiczne i krwawe, a połączenie szermierki i magicznych znaków – perfekcyjne. Zaryzykuję stwierdzenie, że sekwencja z otwierającego serial odcinka przejdzie do historii rozrywki.
Największy zarzut, jaki mam do „Wiedźmina”, wiąże się z pewnym brakiem spójności, niedostatkiem charakterystycznego tonu, stylu, języka opowieści. Ekipa Netfliksa co rusz bawi się gatunkami, miesza konwencję, żongluje pomysłami zaczerpniętymi z różnych epok, dzieł, kultur. Raz mamy kumpelską komedię, raz umajony krwią horror gore, to znów dworską obyczajówkę. Nie byłby to zarzut, gdyby twórcom udało się to zgrabnie powiązać, tymczasem odnoszę wrażenie, że serialowemu „Wiedźminowi” zdarza się na co trudniejszych scenariuszowych zakrętach wypadać z rytmu, tracić tempo, zaliczyć drastyczny spadek formy. Zwłaszcza jeśli chodzi o szermierkę słowną. W dialogach często brakuje lekkości, charakterystycznej dla Sapkowskiego puenty, kropki nad i. Rozmowy zdają się miejscami powierzchowne, wyzute z emocji, lichoteatralne, przez co nie wybrzmiewają z właściwą mocą. Co z tego, że kanaryjskie ostępy świetnie zostały zaadaptowane na potrzeby świata przedstawionego i na ekranie oglądamy przepiękne krainy, skoro rozmowy momentami nużą i nie pozwalają aktorom się wykazać, przez co bohaterowie stają się jakoś dziwnie odlegli, zdystansowani i nieprzystępni.
Paskudne potwory, spektakularne potyczki i świetni Cavill i Batey – mimo wszystko warto dać „Wiedźminowi” szansę. Zwłaszcza że Netflix uwierzył w projekt i zamówił już drugi sezon. A to oznacza większe pieniądze i większy rozmach. Teraz trzeba tylko liczyć na to, że zaprawiona w boju ekipa wyciągnie wnioski i przyjrzy się z boku problemom, jakie napotkała podczas produkcji pierwszej serii, dzięki czemu będziemy mogli obcować z Geraltem, Ciri i Yennefer przez następne lata. Wszak nie od razu „Grę o tron” dobrze rozegrano.