Proszę wstać! Nauka idzie!

Sprzymierzeniec: okresowy post

Przedmiot sprawy: Po świątecznych degustacjach niejeden z nas zamierza zgubić nadrobione kilogramy. Co wybrać: specyficzne diety, wysiłki na siłowni czy po prostu ograniczenie jedzenia? Najnowsze analizy 25-letnich badań związanych z różnymi typami diet wykazują, że zastosowanie tzw. postu przerywanego może być najskuteczniejszym pomysłem. Chodzi tu np. o rozplanowanie posiłków tak, by zajmowały one 6 – 8-godzinny przedział czasowy każdego dnia, lub też o spożywanie dwa dni w tygodniu tylko jednego średnio obfitego posiłku. Takie „krótkie posty” powodują zmiany metabolizmu, związane z ewolucyjnym przystosowaniem do okresów bez dostatecznej ilości pokarmu. Komórki zużywają wtedy swoje cukrowe zapasy, co pośrednio prowadzi do lepszej regulacji cukru we krwi, obniżenia stanów zapalnych, obniżenia ciśnienia we krwi oraz niższej zawartości tłuszczu. (MK)

Orzeczenie: Każdy organizm reaguje inaczej i niekoniecznie może przyjąć ochoczo karnawałowy post.

Na otyłość: kofeina

Przedmiot sprawy: Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Illinois wskazują, że kofeina może zniwelować niektóre negatywne skutki sposobu odżywiania się prowadzącego do otyłości. Poddane badaniom szczury przez 4 tygodnie otrzymywały pożywienie zawierające 40 proc. tłuszczu, 45 proc. węglowodanów i 15 proc. białka. Części gryzoni podawano kofeinę w ilości odpowiadającej 4 kubkom kawy. Szczury, które otrzymywały kofeinę, były o 16 proc. chudsze i gromadziły o 22 proc. tłuszczu mniej niż te, których dieta pozbawiona była kofeiny. Dodatkowe badania wskazały, że obecność kofeiny powoduje zmniejszenie gromadzenia się tłuszczów w komórkach tkanki tłuszczowej, obniża produkcję „złego” cholesterolu i trójglicerydów. (PRJ)

Orzeczenie: Kawa czy spacer? Na razie wciąż wygrywa spacer.

Na długowieczność: rozrywka

Przedmiot sprawy: Naukowcy z University College London zaobserwowali, że kultura może wpływać na dłuższe życie. W badaniu trwającym 12 lat wzięło udział 7 tys. osób powyżej 50. roku życia. Zaangażowanie w sztukę, np. chodzenie do teatru czy odwiedzanie galerii i muzeum co najmniej raz w miesiącu, zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci aż o 30 proc. Jak wytłumaczyć takie zaskakujące wyniki? Naukowcy nie są w stanie podać jednoznacznej odpowiedzi, ale od jakiegoś czasu wiadomo, że sztuka i kultura mają dobry wpływ na nasze samopoczucie. (PRJ)

Orzeczenie: Babcia i dziadek – nowi najlepsi towarzysze wyjścia do teatru.

Na pomoc: kościom

Przedmiot sprawy: Amerykańscy naukowcy stworzyli bandaż przyspieszający i poprawiający naturalny proces zrastania się kości. Oparli się na obserwacji, że adenina pozytywnie wpływa na proces zrastania się kości, a organizm w przypadku takiego urazu zalewa go tą cząsteczką. Adenina jest niestabilna i szybko metabolizowana, dlatego uczeni wpadli na pomysł sztucznego zatrzymania jej w miejscu złamania. W tym celu stworzyli dwa bandaże: jeden nasączony boronianami wychwytującymi i przytrzymującymi naturalnie występującą adeninę i drugi – zawierający adeninę. Przyspieszyły one zrost kości u myszy, wpłynęły na większą objętość kości i jej unaczynienie. Bandaże mogą być nieocenione dla chorych na osteoporozę, u których podczas złamania nie następuje przekierowanie adeniny w miejsce urazu. (ZK)

Orzeczenie: Dobrze wiedzieć, co jest najlepsze dla kości.

Pod lupą: męska niepłodność

Przedmiot sprawy: Prawidłowa dieta może bezpośrednio wpływać na płodność u mężczyzn. Tak wynika z pilotażowych badań, w których sprawdzano zależność produkcji testosteronu od popularnych składników jedzenia. Okazało się, że nadmiar tłuszczów, nawet tych potencjalnie mało szkodliwych, np. jednonienasyconych z oliwy z oliwek, negatywnie wpływa na produkcję męskiego hormonu. Efekt ten może być odwrócony poprzez spożywanie białek jaj lub – w mniejszym stopniu – odżywek białkowych. Wykazano również, że spożycie niezdrowych posiłków typu fast food powoduje zmniejszenie zawartości testosteronu w osoczu już o 25 proc. zaledwie godzinę po jedzeniu. Potrzebne są długoterminowe badania, ale wyniki pilotażowe stanowią ważny krok w zrozumieniu niepłodności mężczyzn. (MK)

Orzeczenie: Tłuszczyk nie sprzyja przyszłym tatusiom.

Tajna broń: komarów

Przedmiot sprawy: Jednym ze sposobów walki z komarami roznoszącymi malarię są moskitiery pokryte insektycydami: PBO i pyretroidem. W 2018 roku rozwiązanie to było uznawane za skuteczne, jednak populacja komarów opornych na te insektycydy wzrosła. Naukowcy zaobserwowali wzrost stężenia białka SAP2 w odnóżach komarów niewrażliwych na insektycydy. SAP2 należą do białek chemosensorycznych, które po kontakcie z insektycydami sterują zmianami w metabolizmie komarów, uodparniając je na toksyny. Doświadczenie polegające na zahamowaniu jego nadprodukcji uwrażliwiło komary na insektycydy. Odkrycie może mieć kluczowe znaczenie w monitorowaniu oporności komarów na insektycydy i tworzeniu strategii uwrażliwiania ich na pyretroid. (AU)

Orzeczenie: Siła komarów leży w odnóżach.

Zbadany: najszybszy wzrok

Przedmiot sprawy: Sokół wędrowny nie tylko ma bardzo ostry wzrok, ale jest w stanie przetwarzać obraz z niezwykłą szybkością. Te dwa czynniki są wyjątkowo istotne dla ptaka, który dopada ofiarę z prędkością Formuły 1, czyli ponad 350 km/godz. Ptaki drapieżne widzą dwa razy ostrzej niż ludzie, ale nie wiadomo było, jak szybko mózg ptaka jest w stanie przetwarzać otrzymany obraz, czyli jak szybko pulsowanie światła zostanie zarejestrowane jeszcze jako osobne błyski, a nie jak światło ciągłe. Udowodniono, że sokół wędrowny potrafi zarejestrować migotanie z częstotliwością 129 Hz (129 osobnych pulsów światła na sekundę!). Dla porównania: rekord człowieka to 50 – 60 Hz, a w kinie 25 obrazów na sekundę wystarczy, byśmy nie dostrzegli osobnych klatek, lecz widzieli obraz ciągły. Dla sokoła tak szybkie przetwarzanie obrazów jest niezbędne, by mógł polować na ptaki w locie. (ZK)

Orzeczenie: Sokołom kina nie polecamy.