Stary Doktor i chłopiec

„Księga Arona” Jima Sheparda jest kolejną opowieścią o Zagładzie. Dlaczego warto po nią sięgnąć? Oprócz tego, że daje nam prawo do normalnego, ludzkiego uczestniczenia w poznawaniu świadectw tamtego czasu, poza politycznymi rozgrywkami dotyczącymi „prawdy” o drugiej wojnie światowej i Holocauście, to jest ona historią pokazaną z rzadkiej perspektywy dziecka, i to historią dobrze napisaną. Autor przygotowywał się do niej kilka lat, zapoznając się z dokumentami wielu instytucji – lista źródeł zamieszczona na końcu książki jest imponująca. Ale najważniejsze, że udało mu się zrealizować cel: spróbować oddać świat wewnętrzny postaci poprzez wnikliwą analizę materiałów historycznych.

Akcja rozgrywa się na przestrzeni kilku lat, od 1936 do 1942 roku. Ośmioletni Aron przenosi się z rodzicami i braćmi za pracą ze wsi do Warszawy. Ojciec dostaje informację, że w fabryce włókienniczej potrzebują robotników. Chłopak znajduje w niej zatrudnienie przy drapaniu bawełny i zaczyna poznawać podwórkowe życie miasta. Gdy wybucha wojna, ma 9 lat.

Na początku sprawy toczą się wolno i – z punktu widzenia dziecka – dość normalnie. Nawet po przeniesieniu ich do getta. Brakuje co prawda jedzenia, jest mało miejsca, dokucza wszawica, ale życie głównego bohatera toczy się pośród innych dzieci, z którymi tworzy starającą się radzić sobie grupę przemytniczą. Potem wszystko nabierze tempa, aż do finału, w którym chłopiec wraz z pozostałymi wychowankami Janusza Korczaka trafi na rampę i do wagonów pociągów odjeżdżających do obozu. Relacja chłopca ze Starym Doktorem jest tutaj bardzo ważna.

AGNIESZKA FREUS JIM SHEPARD. KSIĘGA ARONA (THE BOOK OF ARON). Przeł. Zofia Szachnowska-Olesiejuk. Wydawnictwo SONIA DRAGA, Katowice 2019. Cena 36 zł.