Skop w botach

Interesuje mnie, z czego mogło powstać moje nazwisko Skoplak, które również posiadał mój dziadek pochodzący z okolic Lwowa. Jeżeli spotkałam kogoś o tym nazwisku, okazywał się moim bliższym lub dalszym krewnym. Czytam w „Angorze” Pana artykuły, szukałam też w indeksie nazwisk na Pana blogu, ale tego nazwiska nie znalazłam.

Ewa Skoplak Jak wiele razy już pisałem, staram się objaśniać nazwiska, o które Państwo pytają, trudno więc znaleźć swoje własne, czekając, aż zapyta ktoś inny. Ale i takie sytuacje się zdarzają, wszak w użyciu jest ponad 430 tys. nazwisk, zatem prawdopodobieństwo pojawienia się naszego nazwiska jest duże. Niemniej warto prawdopodobieństwu pomagać... Nazwisko Skoplak ma wyraźną podstawę skop-, jak nazwa kastrowanego barana, naczynie na dojone mleko (skopek) lub jest to reminiscencja epoki pańszczyźnianej, czyli danina liczona w snopach zboża. Także powierzchnia ziemi do skopania. Jedno z tych znaczeń stoi u początków pani nazwiska. Dziś w bazie PESEL znajdujemy 37 takich nazwisk.

Chciałbym uprzejmie, po 10 latach cierpliwego oczekiwania na wyjaśnienie pochodzenia mojego nazwiska (bez urazy), ponownie poprosić o to. Wywodzi się z Litwy (tam się też urodziłem, w okolicach Ejszyszek), tam też nazwisko występuje (Prysmontas). Nazwiska polskie, które sprawdziłem, też prowadzą na Litwę.

Stefan Pryszmont Przepraszam, panie Stefanie, za tę niebywałą zwłokę, której ani wyjaśnić, ani usprawiedliwić nie potrafię. Widać, że diabeł ogonem nakrył gdzieś Pański list... Tak, nazwisko ma wyraźny rodowód litewski, na co wskazuje nie tylko podstawa, ale i odcięcie sufiksu -as, co jest jednym z wyznaczników polonizacji nazwisk litewskich. Czy jednak podstawa prysm- oznaczająca po litewsku rzeczownik pryzmat stała się początkiem nazwiska, głowy nie dam. Spróbuję skonsultować nazwisko z kolegami z Wilna. Polskie źródła etymologiczne (np. K. Rymut) odsyłają do grupy nazwisk odimiennych na Przysz-, tu: Pryszak, Pryszek, Pryszanowicz, Pryszko, ale uważam, że ten trop nie dotyczy Pańskiego nazwiska. W bazie PESEL Pryszmontów jest obecnie 77, co oznacza trwałe i rozgałęzione osadzenie rodu w Polsce.

Skąd się wzięło?

Grzegorczyk, notowane w roku 1524 nazwisko odimienne, od Grzegorza. 10123 nazwiska.

Bartocha, od Bartłomieja, rzeczownika barta (topór) lub niemieckiego apelatywu Bart, czyli broda. 1055 nazwisk.

Krzyszczyk, odimienne od imion typu Krzysztof, Krysztof, Kryspin, Krystyn. 248 nazwisk.

Botul, najpewniej od staropolskiego bot czyli but. 54 nazwiska.

Guździk, najpewniej od staropolskiego góźdź, czyli gwóźdź albo kołek. 72 nazwiska.

Matykiewicz, od imienia typu Mateusz, Matyjasz, Maciej. 395 nazwisk.

Kostrzewa, od nazwy gatunku trawy, kostrzewy. 10508 nazwisk.