Proszę wstać! Nauka idzie!

Oskarżony o siwienie: stres

Przedmiot sprawy: Badając wpływ stresu na ciało, naukowcy wytropili i udowodnili jego związek z siwieniem włosów. Ponieważ odpowiedź organizmu na stres jest wielokierunkowa i dotyczy różnych organów i układów, badacze sprawdzali po kolei, które z tych skutków wpływają na kolor włosów. Bezpośrednim winowajcą okazały się nerwy układu współczulnego, a raczej uwalniany przez nie neuroprzekaźnik – norepinefryna. Powoduje on nadmierną aktywację komórek macierzystych w mieszkach włosowych, tak że wszystkie zamieniają się w komórki produkujące pigment w krótkim czasie. Kiedy te komórki obumierają, nie ma nowych, które by je zastąpiły, i kolor włosów nie jest odnawiany. (SS)

Orzeczenie: Wreszcie mamy niezaprzeczalne dowody, że można osiwieć ze zgryzoty.

Nowe oblicze: znanych leków

Przedmiot sprawy: Naukowcy z MIT i Uniwersytetu Harvarda przetestowali pod kątem działania antynowotworowego ok. 6 tysięcy leków i związków, które są zatwierdzone przez FDA lub zostały sprawdzone w badaniach klinicznych. Przed rozpoczęciem analiz badacze zakładali, że znalezienie nawet kilku takich związków byłoby sukcesem. Udało się zidentyfikować ich aż 50. Wśród tych, które w warunkach laboratoryjnych zabijały wybiórczo komórki nowotworowe, były m.in. znane leki na cukrzycę, obniżające poziom cholesterolu, przeciwdziałające stanom zapalnym, wykorzystywane przy leczeniu alkoholizmu, a nawet związki stosowane do leczenia zapalenia stawów... u psów! Zaskakujące odkrycia, które ujawniły także nowe mechanizmy i cele nowych leków, sugerują sposób przyspieszenia poszukiwania „nowych” leków przeciwnowotworowych. (AU)

Orzeczenie: Stare leki wciąż jare.

Przewidziana: menopauza

Przedmiot sprawy: Nie ma dobrych sposobów określenia, kiedy nastąpi menopauza. Można się jedynie kierować objawami, tj. nieregularnymi miesiączkami, problemami ze snem, wahaniem nastrojów czy obniżeniem libido, jednak mogą one występować nawet do czterech lat przed menopauzą. Nadzieją na usprawnienie rozpoznania jest nowy test krwi wskazujący, kiedy pojawi się menopauza. Badanie polega na mierzeniu poziomu hormonu antymüllerowskiego (AMH), który jest niezbędny do rozwoju płodu, a także wskazuje, ile komórek jajowych zostało kobiecie. Naukowcy przeanalizowali krew 1537 kobiet w wieku od 42 do 63 lat pod kątem poziomu AMH i wywnioskowali, że na tej podstawie mogą przewidzieć, czy ostatnia menstruacja pojawi się w ciągu 12 – 24 miesięcy. (PRJ)

Orzeczenie: Przewidzieć nowy etap życia – brzmi zachęcająco.

Kawa parzona: na nowo

Przedmiot sprawy: Zasadą parzenia idealnej kawy jest wykorzystanie jak największej ilości jak najdokładniej zmielonej kawy. Międzynarodowy zespół naukowców podał jednak w wątpliwość tę regułę. Wraz z wysokiej klasy baristami stworzyli oni model matematyczny próbujący opisać, jak woda będzie opływała ziarenka kawy i w jaki sposób będzie się z nich uwalniał ekstrakt. Model uwzględniał takie parametry jak ilość wody, suchej masy kawy, poziom jej zmielenia, ciśnienie wody. Jednym z etapów tworzenia modelu było porównywanie przewidzianej jakości kawy do realnej jakości kawy przygotowanej przez baristów na podstawie zadanych parametrów. Okazało się, że najlepszą i najbardziej powtarzalną w swoim smaku kawę uzyskuje się z mniejszej ilości grubiej mielonej kawy. (AU)

Orzeczenie: Matma pomoże kawie?

Nowa broń: do walki z próchnicą

Przedmiot sprawy: W poszukiwaniu lepszej metody walki z próchnicą zębów naukowcy zmodyfikowali naturalny peptyd antybakteryjny z ludzkiej śliny zwany H5. Absorbuje on na powierzchni szkliwa i działa bakterio- i grzybobójczo. Badacze dodali do naturalnego H5 fosfoserynę, która ma przyciągać jony fosforanowe i wspomagać remineralizację szkliwa. Peptydy testowano na próbkach ludzkich zębów trzonowych. Wersja zmodyfikowana lepiej przyczepiała się do szkliwa i skuteczniej niż naturalny H5 zwalczała bakterie oraz zapobiegała demineralizacji, chociaż oba związki w podobnym stopniu promowały odbudowę szkliwa. (SS)

Orzeczenie: H5 nową bronią dla dentysty?

Niszczące dengę: komary

Przedmiot sprawy: Amerykańscy uczeni syntetycznie zmodyfikowali jeden z gatunków komara, o nazwie komar egipski ( Aedes aegypti) tak, by owady te nie przenosiły wirusa dengi – groźnej choroby tropikalnej. Uczeni nie tylko zidentyfikowali, że organizm ludzki potrafi produkować przeciwciało zwalczające wszystkie cztery typy tego wirusa, ale też „nauczyli” komary płci żeńskiej produkować je zaraz, gdy się zakażą wirusem dengi. W ten sposób zainfekowany owad mógł zablokować namnażanie się wirusa w swoim organizmie i jednocześnie zapobiec jego dalszemu rozprzestrzenianiu się. Uczeni planują wyposażenie komarów w system CRISPR/CAS umożliwiający przekazywanie tej unikalnej zdolności pomiędzy owadami. W ten sposób będzie można, tworząc kilka tak zmodyfikowanych komarów, sztucznie rozprzestrzenić odporność w populacji owadów i uchronić ludzi przed zakażeniem dengą. (ZK)

Orzeczenie: Pozostaje sprawdzić, czy taka ingerencja w środowisko naturalne nie spowoduje dla ludzkości więcej szkód niż dobra.

Jak się dostać: do mózgu

Przedmiot sprawy: Mózg jest bardzo dobrze zabezpieczony przed przedostaniem się do niego patogenów, jednak bariery te zakłócają działanie układu odpornościowego w obliczu poważnych zagrożeń, takich jak glejak – śmiertelny guz mózgu, dla którego istnieje niewiele skutecznych metod leczenia. Naukowcy z Uniwersytetu Yale sprawdzili, czy naczyniowy śródbłonkowy czynnik wzrostu C (VEGF-C), który krótko po urodzeniu pobudza tworzenie się po wewnętrznej stronie czaszki naczyń krwionośnych, usuwających różne toksyny z mózgu do układu limfatycznego, może pomóc w terapiach antyglejakowych. Okazało się, że wprowadzenie VEGF-C w połączeniu z lekami do immunoterapii raka było bardzo skuteczne w walce z glejakiem w mysim modelu. (AU)

Orzeczenie: Badania kliniczne powinny rozpocząć się jak najszybciej.