Polowanie na Kwaśniewskich
(Onet.pl)
Sprawa podejrzeń wobec majątku byłego prezydenta RP.
Sprawa podejrzeń wobec majątku Kwaśniewskich ciągnie się już od kilkunastu lat. Pretekstem do wszczęcia pierwszego formalnego postępowania w tej sprawie była rozmowa lidera SLD Józefa Oleksego z biznesmenem Aleksandrem Gudzowatym przeprowadzona jesienią 2006 r., czyli za poprzednich rządów PiS. Rozmowę nagrała ochrona Gudzowatego i taśma trafiła do mediów. Oleksy mówił na nagraniu, że Kwaśniewscy ukrywają część swojego majątku. Śledztwo zostało wszczęte w wakacje 2007 r. Dotyczyło „uchylania się Jolanty Kwaśniewskiej i Aleksandra Kwaśniewskiego od opodatkowania (...) oraz podejmowanie działań mogących utrudnić stwierdzenie przestępczego pochodzenia środków płatniczych”, a zatem chodziło o przestępstwa skarbowe i kryminalne, czyli pranie pieniędzy.
Szczególnie intensywnie CBA próbowało dowieść, że Kwaśniewscy posiadają willę w Kazimierzu Dolnym na podstawioną osobę. Oleksy mówił na nagraniu: „Kupili przecież w Kazimierzu całe wzgórze (...). Byłem tam. Piękne. Też nie wiem na kogo, bo nie na siebie (...). Dom w Kazimierzu – nie umiem tego wycenić, ale na pewno jest to droga sprawa”.
Rozmowy z taksówkarzem
Z dokumentów wynika, że rozpoczynając operację specjalną przeciw Kwaśniewskim, CBA tak naprawdę nie miało nic więcej. Zdumiewają ujawnione (ostatnio – przyp. „Angora”) tajne raporty działających pod przykryciem agentów CBA, węszących w Kazimierzu i zbierających plotki. „Na temat domu Kwaśniewskich przeprowadzono w dniach 07 i 08.01.2007 r. rozmowy z taksówkarzem z terenu Kazimierza Tomaszem R. (tu dane, nr auta i telefon – red.). Potwierdził on, że właścicielami domu (...) są Kwaśniewscy, a poprzednim była Maria Jaworska. R. stwierdził, że mąż Jaworskiej otrzymał w latach 70. działkę od miasta w zamian za przekazanie na rzecz muzeum w Kazimierzu Dolnym kolekcji sreber. Srebra te miały być skradzione”. Dopiero analiza dokumentów finansowych, jak również założone wszystkim bohaterom sprawy podsłuchy, dostarczyły nowych informacji. Z ujawnionych dokumentów wynika, że prokuratura przeanalizowała wszystkie transakcje na kontach osób podejrzewanych o krycie prezydenckiej pary. Chodziło o przyjaciółkę Kwaśniewskiej Marię Jaworską, która była właścicielką willi od lat 80., jej syna Jana oraz Marka Michałowskiego, ówczesnego szefa Budimeksu, który – wedle dokumentów – odkupił od niej dom za 1,5 mln zł we wrześniu 2007 r. CBA przekonuje, że to była fikcyjna operacja – Michałowski miał być słupem kryjącym Kwaśniewskich. Chronologicznie wydarzenia wyglądały następująco: Maria i Jan Jaworscy – wykazujący w rozliczeniach rocznych niewielkie dochody – w okresie od października 2005 r. do lipca 2007 r. wpłacili na swoje rachunki w formie gotówki łącznie ok. 1,3 mln zł oraz 180 tys. dol. Jaworska zakupiła też mieszkanie w Puławach warte 300 tys. zł i nowy samochód za prawie 84 tys zł. „Powyższe czynności majątkowe stały się przedmiotem postępowań sprawdzających i kontrolnych instytucji skarbowych. W ich trakcie Maria Jaworska oświadczyła, że środki na zakup ww. nieruchomości w Puławach oraz samochodu pochodziły z zaliczki w wysokości 1 mln zł uzyskanej w formie gotówki w dniu 25 października 2005 r. z tytułu zawarcia z Markiem Michałowskim przedwstępnej umowy sprzedaży domu w Kazimierzu Dolnym” – głosi ujawniony wczoraj raport CBA. Ludzie Kamińskiego uważają, że takiej przedwstępnej umowy nigdy nie było. Miał to być kamuflaż. CBA twierdzi, że Jaworska miała gotówkę, bo Kwaśniewscy odkupili od niej dom. A kiedy skarbówka zaczęła węszyć, Jaworska z Kwaśniewską i Michałowskim mieli ustalić, że to ten ostatni zostanie zaprezentowany jako nabywca willi, bo był odpowiednio zamożny. „Przedmiotowa umowa [przedwstępna] nie miała formy aktu notarialnego, a co za tym idzie, nie posiadała tzw. daty pewnej. Data sporządzenia umowy w zwykłej formie pisemnej mogła być dowolnie wpisana przez strony” – uważa CBA. Do formalnej sprzedaży domu aktem notarialnym Markowi Michałowskiemu doszło dopiero 19 września 2007 r.
Wściekły na Oleksego
Z analizy połączeń telefonicznych wynika, że do pierwszego kontaktu pomiędzy Markiem Michałowskim a Marią
Jaworską doszło 21 kwietnia 2006 r. – a zatem pół roku po tym, gdy mieli podpisać umowę przedwstępną i przekazać sobie 1 mln zł. „Pierwsze trzy połączenia pomiędzy Markiem Michałowskim a Marią Jaworską zostały zainicjowane przez Marka Michałowskiego, a poprzedzały je wcześniejsze wzajemne kontakty telefoniczne ww. mężczyzny z Jolantą Kwaśniewską” – zauważa CBA. „Powyższe pozostaje w sprzeczności z twierdzeniem Marka Michałowskiego o wieloletniej znajomości z Marią Jaworską oraz że znał dom w Kazimierzu Dolnym i wielokrotnie wcześniej go oglądał (...), a o możliwości jego kupna dowiedział się bezpośrednio od właścicielki”. Podczas przeszukania u Michałowskiego znaleziona została też odręczna instrukcja Jaworskiej, dotycząca tego, co powinien mówić w skarbówce – CBA ujawniło ten dokument. Prokuratorzy sprawdzili operacje bankowe Michałowskiego i nie znaleźli transakcji, potwierdzających zapłatę za willę. Prokuratura wystąpiła nawet do Ministerstwa Sprawiedliwości Hiszpanii, aby uzyskać informacje z konta Michałowskiego w tym kraju. CBA przytacza podsłuchaną rozmowę Michałowskiego z jego znajomym. Biznesmen jest wściekły na Oleksego. „Wiesz tam, tam jest, jest urywek, on nie wiedział, że to o mnie, ale jest urywek o mnie. No wiesz, bo wiesz, co on mówi w czasie tej rozmowy? Że, że Kwaśniewski sobie kupił dom w Kazimierzu Dolnym, ale podstawił swojego kolesia (...). No to przecież ja, nie” – mówi.
Kanały sportowe dla Olka
Jaworska twierdziła, że to Michałowski odkupił od niej dom, a następnie zarządzała nim w jego imieniu. CBA uważa, że to kłamstwo. Poszlaka? Bardzo mała liczba połączeń telefonicznych nawiązanych pomiędzy Marią Jaworską a Markiem Michałowskim – łącznie 28 rozmów między styczniem 2005 r. a październikiem 2008 r. „Pamiętać należy, że pomiędzy rachunkami bankowymi Michałowskich i Jaworskich nie odnotowano żadnych przelewów” – podkreśla też CBA. Zdaniem CBA Jaworska zarządzała domem – tyle że w imieniu Kwaśniewskich. „Zgromadzone w ramach śledztwa materiały świadczą o tym, że Maria Jaworska o środki finansowe na pokrycie bieżących rachunków (m.in. gaz, prąd) związanych z prowadzeniem domu w Kazimierzu Dolnym (już po jego sprzedaży Bożennie i Markowi Michałowskim) wielokrotnie upominała się od kobiety, którą określała m.in. słowem »koleżanka«. Rozmowy telefoniczne z dni 2 i 3 czerwca 2009 r. wskazują, że chodzi o Jolantę Kwaśniewską, której Maria Jaworska składa wówczas życzenia urodzinowe. Rozmową telefoniczną, w której wprost pada imię i nazwisko Jolanty Kwaśniewskiej jako osoby przekazującej Marii Jaworskiej pieniądze na rachunki za gaz, jest nagranie z dnia 10 grudnia 2007 r. – Maria zwraca się do syna: »(...) Masz dwie rzeczy do załatwienia, zadzwonić do (...) i wziąć pieniądze od Kwaśniewskiej (...). Zadzwoń do Joli, o której się możesz z nią spotkać (...). ja przynajmniej potrzebuję od niej dwa tysiące złotych. Za chwilę są następne rachunki«„– głosi raport CBA. Kwaśniewska miała także instruować Jaworską przy przedłużaniu pakietu telewizji kablowej, by w pakiecie było „dużo kanałów sportowych dla Olka”.
Agent Tomek wchodzi do akcji
Podstawieni agenci ze słynnym agentem Tomkiem na czele – czyli późniejszym posłem PiS Tomaszem Kaczmarkiem – zastawili pułapkę na Kwaśniewskich. Tomek zbliżył się do Jana Jaworskiego i nagrywał rozmowy z nim, naciskając na ujawnienie, że właścicielami domu są Kwaśniewscy. Jaworski mówił: „Wyobraź sobie taką sytuację, teoretyczną zupełnie. Dwójka ludzi na wysokim stanowisku, którym patrzą na ręce itd. ma swojego bardzo zaufanego przyjaciela, który również jest prezesem firmy, agencji nieruchomości. I oni mu mogą na gębę wszystko zrobić. I ten człowiek, który jest bardzo zamożny i ma w ch... pieniędzy, może coś takiego kupić, bo nikt mu nie będzie zadawał pytań, skąd ma pieniądze”. Innym razem Jaworski mówi: – Powiedziałem ci, że są pewne rzeczy, o których wiedzą cztery osoby w Polsce.
Tomek: – No Agnieszka [ówczesna dziewczyna Jaworskiego] mi powiedziała, ale chcę z wami porozmawiać. Jaworski: – Co? Tomek: – No, że to Kwaśniewscy są właścicielami (...).
Jaworski: (...) Wprost ci nie powiem, jestem zobowiązany, ściany mają uszy.
Podczas tej samej biesiady Maria Jaworska mówi Tomkowi: „Ja dostałam od nich pieniądze, milion złotych zadatku, dwa lata przed. W ogóle nie było żadnego, no mały papierek był”.
Latem 2009 r. agent Tomek, podając się za biznesmena, złożył ofertę odkupienia domu za 3,1 mln zł – oficjalnie 1,6 mln zł plus dodatkowe 1,5 mln nielegalnie, w walizce. Gdyby walizka trafiła do Kwaśniewskich, byłby to dla CBA dowód, że to oni byli właścicielami willi i ukrywają dochody.
„Oni nie mogą wiedzieć, że ty wiesz” – mówi Jaworski, gdy podczas negocjacji Tomek naciska na kontakt z Kwaśniewskimi. Tomek pyta: „Kwaśniewscy? Nie mogą wiedzieć, że ja wiem”. „Teoretycznie” – odpowiada Jaworski. „Ja im ręczę i gwarantuję za ciebie, oni się pytają, a czym ty się zajmujesz, ja nie wiem, czym ty się zajmujesz (...). Za nich mogę gwarantować, znamy się od lat, łączą nas różne sekrety, tajemnice itd., więc ja nie mogę wystawić po prostu (...). Ale oni sobie zdają sprawę, oczywiście każdy sobie zdaje sprawę, że osoba, która ma wszystkie pieniądze oznakowane, w ogóle nie wchodziłaby w jakieś akcje. Oni sobie zdają sprawę”.
Obuwie pani prezydentowej
Według dokumentów podczas finalizowania tej transakcji Kwaśniewska używała specyficznego języka, jakby obawiała się podsłuchów. „Stosowane przez Marię Jaworską, Jana Jaworskiego i Jolantę Kwaśniewską sposoby ukrywania prawdziwych treści rozmów stają się coraz częstsze wraz z postępami negocjacji dotyczących sprzedaży nieruchomości (...). Z kontekstu rozmów oraz okoliczności, w jakich były przeprowadzone, wynika m.in. że słowo »buty« stosowane było do określenia gotówki, »zielone buty« to dolary, »buty w rozmiarze europejskim« to euro, »zmniejszenie dziurek« to rozmienienie na banknoty o mniejszych nominałach, »garaż« to sejf w biurze Marka Zabrzeskiego, a »szewc« to zaprzyjaźniony kantor wymiany walut, z usług którego korzysta Marek Zabrzeski” – pisze CBA.
Zabrzeski to biznesowy współpracownik Kwaśniewskiej w założonej przez nią w latach 90. agencji Royal Wilanów. Z dokumentów wynika, że o pomoc dla Marii Jaworskiej podczas transakcji poprosiła Zabrzeskiego telefonicznie Kwaśniewska – miał on wymienić pieniądze w kantorze.
Po przerwaniu operacji pieniądze z walizki – czyli półtora miliona – zostały znalezione w siedzibie agencji Royal Wilanów. Mariusz Kamiński, ówczesny szef CBA, nakłaniał ówczesnego prokuratora generalnego w rządach PO Andrzeja Czumę do wydania nakazu zatrzymania Jolanty Kwaśniewskiej – bezskutecznie. Wcześniej Czuma zgadzał się na operacje specjalne w tej sprawie.
Luki w spójnej wizji
W tej spójnej na pozór wersji jest jednak kilka luk. Po pierwsze, główny zaprezentowany wczoraj dokument zwany „raportem” to nie jest dokument ze śledztwa. To materiał opracowany kilka dni temu przez CBA na podstawie części akt.
Z tego wynika – i to po drugie – że nie znamy całego materiału dowodowego w tej sprawie. CBA za zgodą prokuratury ujawniło tylko część dokumentów – należy zakładać, że to selekcja materiałów głównie potwierdzających teorie Mariusza Kamińskiego o podejrzanym majątku Kwaśniewskich.
Ale nawet w tych materiałach jest wiele wątków zdumiewających. Oto CBA ujawnia nieformalną rozmowę swego agenta udającego policjanta z byłą gosposią Jaworskich. „B. stwierdziła, że aby się wkupić w łaski Kwaśniewskich, trzeba było »przekazać im jakieś pieniądze«. Wiele osób korzystało z takiej możliwości, m.in. dyrektorzy banków (...) oraz właściciel restauracji”. Naprawdę mamy uwierzyć, że Kwaśniewscy brali łapówki, o których wiedziała gosposia ich znajomych?
Twardym dowodem na to, że Kwaśniewscy byli właścicielami domu nie jest to, że trzymali w nim osobiste rzeczy – zresztą dość pośledniego znaczenia i wartości, jak obraz od wojewody dolnośląskiego, komoda Kwaśniewskiej, albumy fotograficzne czy stare dokumenty. Ani to, że użyczali do niego kluczy swoim znajomym. A tak uważa CBA.
Klęska Kamińskiego
W dodatku, prezentując stenogramy z podsłuchów, CBA zwraca uwagę tylko na te fragmenty, które nadają się do ilustracji tez Kamińskiego. A są elementy, które nie pasują do układanki. Choćby gdy Jaworska w rozmowie z Kwaśniewską, mówiąc o kontroli skarbówki, stwierdza, że „to nie jest żadne przestępstwo (...) to nie są wyprane pieniądze, tylko trzeba to wyjaśnić”. Albo potwierdza, że zajmuje się willą w imieniu Michałowskiego. „Marek na mnie, wiesz, wszystko scedował, teraz ja jestem jak gdyby jego pełnomocnikiem. On prosi mnie, żebym ja mu załatwiała wszystkie sprawy”.
CBA ma na to uniwersalną odpowiedź: od pewnego momentu główni bohaterowie podejrzewali, że są podsłuchiwani i mówili nieprawdę, by ukryć swe bezeceństwa.
Nawet jeśli przyjąć takie – wyjątkowo korzystne dla CBA – rozumowanie, co do jednego wątpliwości nie ma: operacja przeciwko Kwaśniewskim to nie jest sukces Mariusza Kamińskiego.
Ujawnione dokumenty milczą o przyczynach przerwania operacji. Nieoficjalnie mówi się, że pieniądze, które miały trafić do Kwaśniewskich w walizce z ukrytym lokalizatorem GPS, zostały po dobiciu targu przełożone do torby. Wtedy agenci przerwali akcję, bo bali się, że je stracą.
Jest jeszcze inna wersja, o której kiedyś wspominał sam Kamiński. Agenci bali się utraty kontroli nad pieniędzmi, gdy okazało się, że Zabrzeski chce je wymienić w kantorze. Ale czemu byli zdziwieni chęcią wymiany, skoro Kwaśniewska na podsłuchach mówiła o zielonych butach i europejskich rozmiarach?
Nie będzie zarzutów dla Kwaśniewskich
Im więcej poszlak wskazujących na to, że prezydencka para mogła ukrywać majątek, tym większa jest klęska CBA, które nie potrafiło tego dowieść.
A ujawnienie materiałów jest tej klęski widowiskowym finałem. Nie ujawnia się akt tajnego śledztwa, w którym jest szansa na postawienie komukolwiek zarzutów. Nawet jeśli w PiS jest potężna chęć postawienia Kwaśniewskim zarzutów – a mówił o tym choćby Jarosław Kaczyński w wywiadzie dla Onetu – to upublicznienie tych materiałów dowodzi, że żadnych zarzutów nie będzie.
Mariusz Kamiński potraktował te dokumenty instrumentalnie, by bronić się przed zarzutami agenta Tomka, który dokonał wolty i w niedawnym materiale telewizji TVN zarzucił mu fabrykowanie dowodów przeciwko Kwaśniewskim.
W ujawnionych materiałach nieprzypadkowo znajdują się zeznania agenta Tomka złożone lata temu, tuż po operacji – obciążające Kwaśniewskich. Zapewne nieprzypadkowo także wśród odtajnionych taśm są nagrania rozmów Marii Jaworskiej z synem na temat jego pracy dla TVN. Ze sprawą Kwaśniewskiego nie mają one wiele wspólnego.