Mała antologia hymnów świata

Mała antologia hymnów świata

Nepal.

Mekka wspinaczy i górskich trekkerów, a kiedyś hipisów. Ponad 80 procent terytorium kraju pokrywają himalajskie szczyty, w większości sześciotysięczniki. Kraj jest niewielki, wciśnięty między Indie i Chiny, oferuje przybyszom nadmiar atrakcji. Góry z całą surowością klimatu na północy, a na południu zwrotnikowe monsuny, zieleń upraw, soczystość dżungli i łagodnych pagórków. W Nepalu jest mało miast, głównym jest stołeczne Katmandu liczące dwa tysiące lat, które leży w malowniczej dolinie wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To miejsce, skąd wyruszają wszystkie wyprawy himalajskie mające w planach ataki na najsłynniejsze szczyty Himalajów Wysokich: Mount Everest, Kanczendzongę, Lhotse, Makalu, Manaslu, Annapurnę.

Od XIX wieku Nepal stał się celem kolonialnych zabiegów Wielkiej Brytanii. Pierwsza przegrana wojna z Brytyjczykami sprawiła, że Nepal utracił znaczącą część terytorium, ale w latach 20. XX wieku Brytyjczycy, zachowując wpływy polityczne i gospodarcze, uznali suwerenność państwa. W połowie wieku przywrócono monarchię i kraj przystąpił do ONZ. Autorytarne rządy króla wzbudziły jednak opór ludności, a także konflikt z Indiami. Mimo symbolicznej liberalizacji, na którą monarcha zdecydował się pod koniec lat 80., stabilizacji nie osiągnięto. W połowie lat 90. wybuchła wojna domowa, a stroną w niej stała się popierana przez Chiny partia maoistowska. W masakrze w 2001 roku zginął król i część monarszej rodziny. Koronę założył wówczas Gyanendra, zaczynając kolejną epokę rządów absolutnych, co skończyło się dlań fatalnie.

Spleciony z setek kwiatów to literackie tłumaczenie tytułu nepalskiego hymnu Sayaũ Thũgā Phūlkā przyjętego w 2007 roku podczas uroczystej sesji Państwowej Komisji Planowania w Katmandu. Tym samym wycofano z użycia poprzedni hymn obowiązujący od 1962 roku, a powodem była zmiana ustrojowa, bowiem rząd postanowił zastąpić stary hymn nowym po masowych protestach Nepalczyków, które zmusiły króla do wycofania się z polityki i przywrócenia parlamentu. Po 240 latach monarchii ostatni władca, król Gyanendra, definitywnie utracił popularność i władzę. Przestał być głową państwa i naczelnym dowódcą armii. Abdykował. Upadła monarchia, narodziła się republika. – Nasz nowy hymn dowodzi, że źródłem władzy w państwie jest wyłącznie lud – stwierdził Pradeep Kumar Rai, narodowy poeta i nepalski autorytet.

Komisja powołana do wyboru hymnu narodowego wstępnie wyselekcjonowała pół tuzina utworów spośród 1272 nadesłanych w ramach konkursu z całego kraju.

Były pośród nich popularne utwory z repertuaru orkiestr wojskowych i policyjnych. Ostatecznie komisja zdecydowała się na utwór poety Byakula Maila (1973), zarazem prawnika i urzędnika administracji publicznej, autora prac z zakresu literatury nepalskiej. Jako muzykę postanowiono wykorzystać melodię skomponowaną przez Ambara Gurunga (1938 – 2016).

Hymn charakteryzuje się naturalną prostotą, wychwala nepalską suwerenność, jedność, odwagę Nepalczyków, ich dumę i różnorodność kulturową i religijną. Jest hołdem dla malowniczego piękna ojczyzny. Głosi umiłowanie pokoju oraz dążenie do postępu. Mimo to wybór nie był (politycznie) łatwy, ponieważ niektórzy nepalscy politycy o skłonnościach maoistowskich naciskali, by hymn republiki bardziej kojarzył się z „Międzynarodówką” i do końca wywierali silną presję, by odrzucić wiersz Byakula Maila, co im się nie powiodło.

W sierpniu 2016 roku BBC umieściło hymn Nepalu na trzecim miejscu (po Rosji i Mjanmie) z dziesięciu na liście tych uznanych za najbardziej niezwykłe. „To nie jest zwykły hymn. Nie próbuje przypominać marszu wojskowego lub hymnu kościelnego. Zamiast tego brzmi jak radosna nepalska piosenka w stylu pop, czyli w tym rodzaju muzyki, którą słyszysz, wysiadając z taksówki w Katmandu. To jedyny hymn najczęściej grany na klawiaturze Casio i niesie tyle poczucia szczęścia, że można się zaniepokoić, gdy dowiadujemy się, że to produkt maoistycznej rewolucji” – napisał w 2016 roku dla BBC Alex Marshall, autor „Republic or Death! Travels in Search of National Anthems”. (Tłum. Marcin Wilczek) Hymn jest utworem prostym i skromnym, mającym dwie zwrotki liczące w nepalskim oryginale jedynie 47 słów.