W sprawie Diomedesa

Poczet nazwisk polskich(856)

Zwracam się do Pana w związku z przeczytaniem artykułu dotyczącego nazwiska Demendecki, a także pierwotnej wersji Dymidecki/Demidecki. Otóż błędnie rozdziela Pan nazwisko Demidecki i Dymidecki, ponieważ są to dwa warianty tego samego nazwiska noszonego przez tą samą, jedną rodzinę. Profesor K. Rymut w swoim opracowaniu, na którym się Pan opiera, nazwiska Demidecki nie wywodzi, jak Pan twierdzi, od słowiańskiej, prawosławnej wersji imienia Diomedes, lecz... czyni odesłanie do... nazwiska Dymidecki. Rymut wskazuje pochodzenie nazwiska Dymidecki jako odmiejscowe – od nazwy miejscowości Dymidecz. I słusznie. Protoplastą Dymideckich (wersja najstarsza i najczęściej występująca w dokumentach archiwalnych) był Steczko/Stefan Bolkanowicz z Dymidcza, który wymieniony został w akcie homagialnym sporządzonym w czasie zjazdu szlachty ziemi halickiej w roku 1427. Tak więc nazwisko w którejkolwiek wersji – czy Dymidecki, czy Demidecki – pochodzi od nazwy miejscowej Dymidecz (czasem notowanej też jako Demidecz lub Dymidcze), a nie, jak Pan błędnie twierdzi, od imienia. Od niego pochodzi wspomniana nazwa miejscowa, jednak nie samo nazwisko. Wbrew pańskiemu twierdzeniu owszem i Dymidecki, i Demidecki, będące jedynie dwoma wariantami jednego nazwiska, mają i tą samą podstawę, i jak najbardziej jednoznaczne odmiejscowe, a nie odimienne pochodzenie. Mało tego, zdarzały się sytuacje, kiedy w jednym i tym samym dokumencie archiwalnym dotyczącym jednej i tej samej osoby z familii Dymideckich, na przykład w testamencie Jadwigi Dymideckiej z roku 1714, w tekście aktu pojawiają się obie wersje różniące się bądź co bądź tylko jedną literą. W II połowie XIX wieku w jednej z linii Dymideckich faktycznie doszło do przekształcenia nazwiska na kolejną najnowszą wersję – Demendecki, jednak podobny los spotkał także nazwę miejscowości, od której nazwisko Dymidecki zostało utworzone. Otóż Dymidecz/Dymidcze, wieś wzmiankowana jeszcze w średniowieczu, pod koniec XIX wieku w „Słowniku

geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” notowana jest już jako Demycze i Demytcze. Jako odrębna miejscowość znika całkowicie w roku 1924, kiedy to zostaje włączona do ówczesnej gminy miejskiej Zabłotów. Z poważaniem Jarosław Demendecki

Szanowny Panie, z przyjemnością czytam pańskie rozważania, ale na przebieg procesów języków należy patrzeć jak na proces historyczny, z jego przyczynami i skutkami. Obie formy Demidecki i Dymidecki, a także Demendecki mają to samo odimienne źródło. Powstały bowiem od używanego w prawosławiu imienia męskiego Demid (Dymid). A ono pochodzi od greckiego Diomedesa. Nazwy odmiejscowe (XVIII-wieczne) też mają początek w starym wschodniosłowiańskim imieniu, a nie odwrotnie. Taka jest kolej rzeczy. O różnicach w zapisach nazwisk pisałem już wielokrotnie, nieczęsto mają one powód w regułach językowych, częściej w mankamentach edukacyjnych zapisujących metryki.