Obejrzane WEZMĄ SIĘ ZA GWAŁTY

Unia Europejska do tej pory nie dopracowała się akceptowanej przez wszystkie państwa członkowskie definicji gwałtu. A taka wspólna interpretacja umożliwiłaby wszystkim sądom krajowym jednakowe traktowanie osób pokrzywdzonych.

Co prawda już w 2022 roku zaproponowano prostą i, zdawać by się mogło, że klarowną definicję, ale tu okoniem stanęły niektóre kraje. Jak to brzmi? Zgoda oznacza przyzwolenie na daną czynność. Kluczowym słowem jest „zgoda”. Gwałtem jest zatem działanie bez zgody drugiej strony. Dotyczy to także kontaktów w ramach związku małżeńskiego lub partnerskiego. – Czy jeśli nie wyrażę zgody na akt seksualny, to jest gwałt? – pytają kobiety. Według proponowanej definicji to gwałt.

Wśród ministrów sprawiedliwości blokujących nowe rozumienie gwałtu są przedstawiciele Węgier, Polski, Chorwacji, ale też Francji i Niemiec. Ci wskazują, że dla ich systemów prawnych ważne jest, czy doszło do przemocy, która jest podstawowym wyróżnikiem. We Francji, na przykład, to działanie wymuszone groźbą, przymusem i zaskoczeniem. – Zaraz, zaraz – odpowiadają psychologowie – przecież bardzo często zdarza się, że kobieta sparaliżowana strachem poddaje się oprawcy, by szybciej mieć to za sobą. Nie ma sił reagować, zastyga w bezruchu.

W jedenastu krajach UE kontestujących nowe rozumienie gwałtu istnieje przekonanie, że najlepszym dowodem czynu zabronionego jest udowodnienie, że ofiara próbowała się bronić. Mówi się np. o zadrapaniach na ciele oprawcy. Nie zawsze jest to jednak możliwe, dlatego często kończy się na poszlakach, na przekonywaniu prokuratury, a potem sądu, że gwałt miał miejsce. W ten sposób od zarzutów uwalniana jest spora liczba oprawców w krajach posiłkujących się rozumieniem gwałtu jako czynu wymuszonego groźbą lub przymusem. Wszelka przemoc domowa nie jest klasyfikowana jako gwałt.

Powstała już koalicja państw, które chcą nowej definicji. To Belgia, Włochy, Hiszpania, Luksemburg i Grecja. Chcą przekonać tych „wielkich” do zmiany swych przepisów i przyjęcia propozycji UE. Ale tu trzeba się zmierzyć z Francją i Niemcami, a to karkołomne. Czeka nas gorąca jesień w Brukseli.

Tymczasem wybory do nowego europarlamentu już w przyszłym roku. Jeśli nie uda się przeprowadzić zmian w obecnej kadencji, w nowym parlamencie prace trzeba będzie rozpocząć od nowa. „TAK znaczy TAK” – Aliénor Carrière

Telewizja ARTE WOJCIECH BARCZAK