Ze szczytu w przeciętność
W ciągu sześciu lat Lech Poznań skarlał od niemal najmocniejszego klubu w Polsce do ligowego przeciętniaka. W klubie zgadza się tylko jedno – kasa.
10 lipca 2015 roku. Wakacje, sezon urlopowy w pełni, a na stadionie przy ul. Bułgarskiej w Poznaniu ponad 40 tys. kibiców. W meczu o Superpuchar Polski Lech Poznań, mistrz kraju, wygrał 3:1 z Legią Warszawa. To był ten moment, gdy wydawało się, że spełnia się sen rodziny Rutkowskich o stworzeniu najsilniejszego klubu w Polsce, który lada moment rozgości się w Lidze Mistrzów.
Kwiecień 2021 roku. Lech zwalnia szóstego trenera w ciągu niespełna sześciu lat, kibice zapowiadają bojkot i informują, że nie wrócą na stadion nawet wtedy, gdy będzie to możliwe. Lech nie jest najmocniejszy nawet w Poznaniu – w tabeli o trzy punkty wyprzedza go Warta, najbiedniejszy klub ligi, przez Lecha traktowany z góry.
Upadek ze szczytu jest bolesny.
Gorszy piłkarz za lepszego
Lech – owszem – odnosi sukcesy, ale tylko na rynku transferowym. Zainwestował duże pieniądze w klubową akademię i najlepiej w Polsce opanował sztukę szkolenia i sprzedawania za duże pieniądze młodych graczy. Od pamiętnego meczu z Legią za kwoty w większości grubo przekraczające milion euro z klubu odeszli Karol Linetty, Jan Bednarek, Dawid Kownacki, Tomasz Kędziora, Robert Gumny, Kamil Jóźwiak oraz rekordowy Jakub Moder. Wszyscy grali lub grają w reprezentacji Polski, ich sprzedaż dała klubowi ponad 30 mln euro.
W polskich warunkach to pieniądze gigantyczne, można za nie budować silny zespół. Lech więc nie tylko sprzedawał, ale też kupował – głównie graczy zagranicznych. Tylko kilku z nich – jak Pedro Tiba, Christian Gytkjaer czy ostatnio Mikael Ishak – stanowiło w ekstraklasie wartość dodaną. Na większości z nich już zarobić się nie da: albo dociągali w Poznaniu do końca kontraktu i odchodzili za darmo, albo byli wypychani z klubu na siłę. Lista niewypałów transferowych jest znacznie dłuższa niż lista transferów udanych. Klub, który jest jednym z najlepiej zarządzanych w kraju, pieniądze zwyczajnie marnotrawi. Nie służą one budowie zespołu sięgającego po trofea.
Od mistrzostwa Polski wywalczonego w 2015 r. i superpucharu chwilę później w gablocie nie ma nic – z wyjątkiem kolejnego superpucharu, z 2016 r. Lech kończył ligę trzykrotnie na podium – co w ekstraklasie nie jest specjalnym osiągnięciem – do tego dwa razy przegrał finał krajowego pucharu. Ligę zdarzyło mu się kończyć na miejscu siódmym i ósmym, teraz jest dziesiąty. Jeśli na dziesiątym skończy, będzie to najgorszy wynik od momentu, gdy 15 lat temu klub przejął Jacek Rutkowski.
Przez ostatnich sześć lat Lech miota się od ściany do ściany. Nowa koncepcja goni koncepcję wprowadzoną pół roku wcześniej. To, co jeszcze rok temu było zaprzeczeniem pomysłu na prowadzenie klubu, nagle staje się codziennością.
Obrotowe drzwi w pokoju trenera
Do ostatniego mistrzostwa Lecha doprowadził Maciej Skorża, który po niedzielnym meczu z Legią znów pojawi się w Kolejorzu. Warto przy tym pamiętać, jak odchodził: już cztery miesiące po mistrzostwie był skłócony z szatnią, wyrzucono go, gdy mistrzowski zespół był na... ostatnim miejscu w tabeli. Po
Skorży przyszedł Jan Urban – trener „strażak”, który po „despocie” miał swoim poczuciem humoru i pogodnym usposobieniem odblokować zawodników. Na krótką metę to się udało, ale gdy już miał budować drużynę po swojemu – znów klapa, znów zmiana.
Kolejny wybór: Nenad Bjelica – człowiek z zewnątrz, niegdyś uznany piłkarz. Było dobrze, lecz do czasu: po świetnej jesieni i dobrym początku wiosny przyszły porażki w ostatnich meczach sezonu, do tego klęska z Arką Gdynia w finale Pucharu Polski. I Bjelica także odszedł.
Następny trener – Ivan Djurdjević – był trenerskim wychowankiem Lecha. Miał dostać czas na zbudowanie zespołu po swojemu i wpojenie piłkarzom „genu lechowego”. Pracę, do której przygotowywano go w drużynach klubowej akademii przez lata, stracił po niespełna pół roku.
Po Djurdjeviciu z fanfarami w Poznaniu pojawił się były selekcjoner reprezentacji Polski Adam Nawałka. Doświadczony trener zostawił po sobie opinię dziwaka – przyzwyczajony do pełni władzy w drużynie narodowej źle znosił konieczność podporządkowania się polityce klubu. Wyrzucono go po 11 meczach i zastąpiono Dariuszem Żurawiem, wyciągniętym z drużyny rezerw.
Żuraw dostał wsparcie legendy klubu Dariusza Skrzypczaka oraz związanego przez lata z akademią Karola Bartkowiaka. W trójkę – Żuraw i jego asystenci – mieli stworzyć nowego Kolejorza, którego podstawę stanowili wychowankowie klubu. Zadanie wykonano z sukcesem: powstał zespół, który na koniec sezonu cieszył się z wicemistrzostwa – wyniku ponad ówczesne oczekiwania w Poznaniu.
Jesień, przed którą Żurawiowi pozwolono na wymianę asystentów, to kolejna zmiana koncepcji – była imponująca, zwłaszcza w Europie: brawurowe wejście do fazy grupowej Ligi Europy, odważna gra w niej z Benficą Lizbona i ofensywna taktyka cieszyły oczy kibiców. I dawały nadzieję, że w Poznaniu powstaje porządny zespół. To było złudzenie, miraż – Lech po sprzedaży Modera i Jóźwiaka zastąpił ich graczami miernymi, drużyna nie miała sił, by pogodzić grę w Europie, w lidze i w Pucharze Polski. Lech stał się przeciętnym ligowcem, zespołem, którego w Polsce nikt się już nie bał.
W Lechu nowa koncepcja goni koncepcję wprowadzoną pół roku wcześniej. To, co jeszcze rok temu było zaprzeczeniem pomysłu na prowadzenie klubu, nagle staje się codziennością
Przedsiębiorstwo Lech Poznań
Zmieniają się na Bułgarskiej piłkarze, zmieniają się trenerzy, ale nie zmieniają się osoby zarządzające klubem. I się nie zmienią, bo Lech to firma rodzinna, własność rodziny Rutkowskich. Władze klubu – Piotr Rutkowski i pełniący funkcję prezesa Karol Klimczak – popełnią zapewne jeszcze wiele błędów, bo proces zamiany Lecha w poważny europejski klub cały czas przypomina operację na żywym organizmie i sprawdzanie, bez którego organu ten organizm da radę funkcjonować.
Choć obaj przy każdej okazji temu zaprzeczają, klub jest przez nich traktowany jak korporacja, w której kluczowy jest zysk. A przecież skoro kasa się zgadza, to znaczy, że wszystko jest w porządku.
Mecz Lech Poznań – Legia Warszawa w niedzielę o godz. 17.30. Transmisja m.in. w TVP 1 i na Sport.tvp.pl