Poradnik dla pielęgniarek i położnych z Ukrainy
Każda osoba posiadająca obywatelstwo ukraińskie oraz dyplom pielęgniarki lub położnej może uzyskać prawo wykonywania zawodu w Polsce. Jak to zrobić?
Od roku lekarze, pielęgniarki i położne spoza krajów Unii Europejskiej mogą ubiegać się w Polsce o uzyskanie prawa wykonywania zawodu (PWZ) w przyspieszonym trybie. Minister zdrowia PWZ przyznał dotąd prawie 800 ukraińskim lekarzom z Ukrainy.
Pielęgniarek i położnych było ponad trzykrotnie mniej. Dlaczego? Przypuszczalnie rezygnują z załatwiania formalności i szukają w Polsce innej pracy. Szkoda, bo w Polsce brakuje pielęgniarek. Coraz bardziej atrakcyjne są też zarobki: od lipca podstawowe wynagrodzenie pielęgniarki ze średnim wykształceniem i bez specjalizacji wyniesienie minimum 5,3 tys. zł, a pielęgniarki z tytułem magistra i specjalizacją – minimum 7,3 tys. zł.
NOSTRYFIKACJA I PŁATNE EGZAMINY
Uzyskanie PWZ w zwykłym trybie oznacza dłuższe starania, ale daje możliwość pracy bez ograniczeń, na dokładnie takich samych warunkach jak pielęgniarki i położne wykształcone w Unii Europejskiej.
Pełne PZW wydaje okręgowa rada pielęgniarek i położnych (od jednej do trzech w każdym z województw). Podstawowym warunkiem jest nostryfikacja dyplomu na uprawnionej do tego uczelni (z kategorią naukową A+, A lub B+).
Nostryfikować można tylko dyplom ukończenia studiów wyższych I lub II stopnia (bakaławr lub magistr). Nostryfikacja następuje po zdaniu egzaminu zorganizowanego przez uczelnię. Egzamin jest płatny. Kosztuje 3205 zł.
Następnie należy złożyć wniosek w okręgowej izbie pielęgniarek i położnych o przyznanie ograniczonego PWZ w celu odbycia półrocznego stażu. Miejsce stażu wskazuje izba. Do wniosku trzeba dołączyć nostryfikowany dyplom ukończenia studiów dla pielęgniarek lub położnych oraz poświadczenie o zaliczeniu egzaminu ze znajomości języka polskiego. Organizuje go na uczelniach w całym kraju Państwowa Komisja ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego. Koszt egzaminu – od 120 do180 euro, a świadectwa – 20 euro.
Po ukończeniu stażu można się ubiegać o pełne prawo wykonywania zawodu, o ile ma się zezwolenie na pobyt (stały lub czasowy) w Polsce oraz aktualne PWZ w Ukrainie.
WARUNKOWE PRAWO WYKONYWANIA ZAWODU
Można także ubiegać się o warunkowe PWZ bez konieczności nostryfikowania dyplomu i zdawania egzaminu ze znajomości języka polskiego. W tym wypadku decyzja należy do ministra zdrowia. Warunkowe PWZ jest ważne przez pięć lat.
Z tej możliwości może skorzystać każda osoba posiadająca obywatelstwo ukraińskie oraz dyplom pielęgniarki lub położnej wydany w innym państwie niż państwo Unii Europejskiej.
Obowiązują trzy wzory wniosków (trzy procedury) dla osób starających się o warunkowe PWZ pielęgniarki lub położnej:
• dla osób bez żadnego doświadczenia zawodowego;
• dla osób, które w ciągu ostatnich pięciu lat co najmniej trzy przepracowały w zawodzie pielęgniarki lub położnej;
• dla osób, które w ciągu ostatnich pięciu lat co najmniej trzy przepracowały w zawodzie pielęgniarki lub położnej i które w Polsce chcą zatrudnić konkretny szpital lub poradnia.
WYKSZTAŁCONE, ALE BEZ DOŚWIADCZENIA
Pielęgniarki i położne, które nie pracowały w zawodzie, ale mają ukończone studia/szkołę o tym kierunku, w celu uzyskania warunkowego PWZ muszą złożyć własnoręcznie podpisany wniosek w Ministerstwie Zdrowia. Można go przesłać pocztą na adres: Ministerstwo Zdrowia, Departament Rozwoju Kadr Medycznych, ul. Miodowa 15, 00-952 Warszawa.
Wzór wniosku znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia.
We wniosku należy podać adres do korespondencji, e-mail i numer telefonu. Należy także załączyć wymagane dokumenty: oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych, wydany przez lekarza dokument poświadczający, że stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki lub położnej (może być wydany przez lekarza polskiego lub ukraińskiego, ale nie starszy niż trzy miesiące), dokument poświadczający nienaganną postawę etyczną, czyli zaświadczenie o niekaralności (na gruncie prawa karnego) oraz o niekaralności zawodowej (nienaruszeniu przepisów etyki zawodowej), a także dyplom pielęgniarki lub położnej.
Pielęgniarki i położne, które znalazły się w Polsce po 24 lutego 2022 r. i nie posiadają oryginału dyplomu pielęgniarki lub położnej, mogą przedstawić kopię dyplomu. Musi być dobrej jakości, czyli w „formie niebudzącej wątpliwości”.
Dokumenty powinny być złożone w oryginale. Jeśli to niemożliwe, zamiast oryginałów można złożyć odpisy. Ich zgodność z oryginałem musi poświadczyć polski notariusz, konsul lub pełnomocnik osoby składającej wniosek (adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub doradca podatkowy). Dokumenty obcojęzyczne muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego.
Jeśli z uwagi na toczącą się w Ukrainie wojnę nie można przedstawić dokumentu o niekaralności, należy złożyć oświadczenie o treści: „Oświadczam, że nie jest możliwe uzyskanie dokumentu potwierdzającego niekaralność zawodową i spełnienie wymogów dotyczących postawy etycznej wydanego przez uprawniony organ w kraju, w którym wykonywałam lub wykonuję zawód, z powodu… (wskazać powód)”.
Do złożenia wniosku o warunkowe PWZ potrzebny jest także dokument ze zdjęciem potwierdzający obywatelstwo (paszport, dowód tożsamości). Zgoda ministra jest decyzją administracyjną i ma rygor natychmiastowej wykonalności, czyli od razu uzyskuje się warunkowe PWZ.
Na podstawie tych dokumentów minister może wyrazić zgodę na wykonywanie zawodu pielęgniarki lub położnej. Oryginał decyzji ministra wysyłany jest pocztą na adres do korespondencji, a jej skan przesyłany na adres e-mail. Za wydanie decyzji ministerstwo nie pobiera opłat.
Decyzję ministra należy przedstawić następnie w okręgowej izbie pielęgniarek i położnych, która powinna wydać dokument ze zdjęciem pod nazwą „Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki” lub „Prawo wykonywania zawodu po
Nostryfikować można tylko dyplom ukończenia studiów wyższych bakaławr lub magistr po zdaniu egzaminu zorganizowanego przez polską uczelnię. Egzamin kosztuje 3205 zł
łożnej” w terminie do 14 dni. Jeśli izba odmawia lub się spóźnia, można wykonywać zawód na podstawie samej tylko decyzji ministra. Na odmowną decyzję izby przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Warunkowe PWZ uzyskane w tym trybie oznacza, że można pracować w szpitalu i przychodni pod nadzorem innej pielęgniarki lub położnej. Po wydaniu przez ministra decyzji można poprosić w Ministerstwie Zdrowia o zwrot oryginalnych dokumentów załączonych do wniosku o PWZ.
PROCEDURA DLA PIELĘGNIAREK Z DOŚWIADCZENIEM
Procedura i wymagania są podobne jak w przypadku pielęgniarek bez doświadczenia. Różnica polega na tym, że należy do wniosku dołączyć dokumenty poświadczające co najmniej trzyletnie doświadczenie w zawodzie pielęgniarki lub położnej w ostatnich pięciu latach. Otrzymane warunkowe prawo wykonywania zawodu uprawnia do samodzielnej pracy.
Na dowód, że ma się doświadczenie zawodowe, należy przedstawić świadectwa pracy (mogą być kopie). W przypadku nieposiadania dokumentów potwierdzających wcześniejsze zatrudnienie można złożyć oświadczenie, że ma się co najmniej trzyletnie doświadczenie w zawodzie, i zobowiązać się, że pół roku po zakończeniu wojny zostaną dosłane do Ministerstwa Zdrowia oryginały lub notarialnie poświadczone kopie świadectw pracy w Ukrainie.
DLA PIELĘGNIAREK Z OFERTĄ PRACY
Pielęgniarki i położne, które mają co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe, mogą starać się także o warunkowe prawo wykonywania zawodu na określony czas w konkretnym miejscu. W takim wypadku po pierwszym roku pracy pod nadzorem innej pielęgniarki lub położnej uzyskuje się warunkowe prawo wykonywania zawodu samodzielnie.
Wymagane są te same dokumenty, jak w przypadku pielęgniarek i położnych bez doświadczenia, czyli oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, zaświadczenia o niekaralności oraz dyplom pielęgniarki lub położnej.
Poza świadectwami pracy warunkiem złożenia wniosku do ministra zdrowia są w tym wypadku także znajomość języka polskiego oraz zaświadczenie szpitala lub przychodni, że są gotowe do zatrudnienia danej osoby (tzw. promesa). W zaświadczeniu trzeba podać okres planowanego zatrudnienia, miejsce (konkretny oddział, gabinet) oraz zakres czynności, jakie będzie się wykonywać na danym stanowisku. Wymogi formalne dotyczące dokumentów wydanych w Ukrainie (i ich poświadczonych tłumaczeń) są identyczne, jak w przypadku starania się o PWZ dla pielęgniarek i położnych bez doświadczenia zawodowego.