Odczulanie czas zacząć

Wiosną rozpocznie się szczyt sezonu pylenia wielu roślin. Dla wielu osób oznacza to katar, czerwone oczy i napady kichania. Można się z tego wyleczyć.

PAULINA MOZOLEWSKA: Czym jest

alergia?

DR N. MED. MAREK KASZUBA: To zespół powtarzalnych objawów, które wywoływane są przez układ immunologiczny po kontakcie z uczulającym alergenem. Jeśli alergen występuje w powietrzu, osoba z alergią najczęściej doświadcza nieżytu nosa nierzadko połączonego z zapaleniem spojówek lub astmy alergicznej. Rozróżniamy również alergię skórną występującą m.in. w postaci alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, a także pokarmową. Ta ostatnia bywa niebezpieczna, gdyż może prowadzić do anafilaksji – stanu uogólnionej reakcji alergicznej bezpośrednio zagrażającej życiu. Podobna, groźna reakcja może wystąpić także po zażyciu leku, na który jesteśmy uczuleni, lub użądleniu przez owada, np. osę czy pszczołę.

Sama jestem alergiczką. Kiedy tylko zaczynają pylić trawy, biorę leki minimalizujące objawy, ograniczam wychodzenie z domu, to jednak nie leczy mojej alergii.

– Sposobem na skuteczne przyczynowe leczenie alergii jest immunoterapia swoista, czyli tzw. odczulanie. Badania jednoznacznie wskazują, że taki sposób leczenia jest korzystny w leczeniu alergicznego nieżytu nosa i zapalenia spojówek oraz astmy alergicznej, czyli w przypadku alergii wywołanej przez alergeny znajdujące się w powietrzu. Należą do nich pyłki drzew, traw i chwastów, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocze kurzu domowego oraz alergeny psa i kota.

Na czym polega odczulanie?

– To metoda leczenia, która pozwala zatrzymać lub wręcz odwrócić niekorzystny przebieg nasilającej się z czasem choroby alergicznej. Odczulanie polega na regularnym podawaniu alergenu w stopniowo wzrastających dawkach, które nie wywołują objawów alergii, ale powoli przyzwyczajają organizm do jego obecności. Metoda ta ma stosunkowo wysoką skuteczność.

U około 40 proc. odczulanych osób objawy alergii całkowicie ustają, a u kolejnych 40 proc. osób znacząco się zmniejszają.

W wyniku odczulania zmniejsza się ryzyko wystąpienia astmy i nabywania nowych uczuleń w przyszłości.

Po jakim czasie możemy spodziewać się efektu leczenia?

– Zwykle po trzech miesiącach. W przypadku alergenów sezonowych będzie to najbliższy nadchodzący sezon pylenia danej rośliny. Aby uzyskać trwałe efekty, utrzymujące się przez długi czas, odczulanie powinno być prowadzone przez 3-5 lat. Jeśli jednak po dwóch latach immunoterapii alergenowej nie następuje poprawa, to zwykle modyfikujemy leczenie lub zaprzestajemy odczulania.

Czasami może się zdarzyć, że po 10 czy 20 latach od zakończenia odczulania objawy alergii powracają. Wtedy leczenie należy przeprowadzić ponownie.

Mam objawy od ponad 20 lat. Czy w moim przypadku na odczulanie nie jest za późno?

– Nigdy nie jest za późno. Oczywiście im wcześniej je rozpoczniemy, tym lepiej, bo wówczas krócej zmagamy się z alergią. U wielu osób z roku na rok objawy alergii się nasilają. Jednego sezonu pacjentowi może dokuczać jedynie nieżyt nosa, w następnym także zapalenie spojówek, a w kolejnym roku alergia może być jeszcze bardziej nasilona z manifestacją w postaci pełnoobjawowej astmy. Jest to wówczas mocny argument za rozważeniem rozpoczęcia odczulania.

Nawet dojrzały człowiek może odnieść korzyści z takiego leczenia, dlatego odczulamy zarówno dzieci (już od piątego roku życia), jak i osoby dorosłe, także po 60. roku życia. Oczywiście te osoby muszą spełnić kryteria kwalifikacji do leczenia.

Kto się kwalifikuje do odczulania?

– W pierwszej kolejności w rozmowie z pacjentem ustalamy, czy zgłaszane objawy mogą być objawami alergii i czy powtarzają się przy kontakcie z tym samym alergenem. Następnie przeprowadzamy testy alergologiczne bądź wykonujemy badania laboratoryjne z krwi, które potwierdzają uczulenie na dany alergen. Kwalifikując pacjenta do odczulania, jak przy każdej metodzie leczenia, musimy także wykluczyć możliwe przeciwwskazania do takiej terapii. Są to m.in. niektóre choroby autoimmunologiczne, nowotwory złośliwe czy niestabilne choroby przewlekłe, w tym niekontrolowana astma.

W jakiej formie podaje się leki odczulające?

– Możemy zaoferować pacjentom dwie metody odczulania: podskórną, w której wykonuje się zastrzyki, lub podjęzykową, w której pacjenci stosują podawane pod język tabletki lub roztwór alergenowy. Skuteczność obu metod, przy zachowanej dyscyplinie przyjmowania dawek, jest porównywalna. Jednak nie w przypadku każdego alergenu istnieje możliwość wyboru, np. w alergii na kota aktualnie mamy na rynku jedynie preparat do metody podjęzykowej, a w przypadku alergii na psa dostępny jest jedynie preparat do odczulania podskórnego.

W metodzie podskórnej w początkowej fazie odczulania co tydzień przez 6-14 tygodni pacjent otrzymuje zastrzyk ze stopniowo zwiększaną dawką alergenu. Po tym okresie rozpoczyna się etap leczenia podtrzymującego, w którym preparat alergenowy poda