Dlaczego antybiotykooporność stała się globalnym problemem XXI wieku?

Antybiotykooporność jest obecnie jednym z głównych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2050 roku z powodu lekoopornych infekcji może umierać na świecie nawet 10 milionów ludzi rocznie.

Według badań przeprowadzonych w 2022 roku przez IPSOS* wynika, iż w 35% przypadków antybiotyki stosowane są bez konsultacji z lekarzem, a 1 na 4 pacjentów nie stosuje się do zaleceń np. kończąc terapię wcześniej. Najczęstszą przyczyną nieprawidłowego wdrożenia antybiotykoterapii jest z kolei ból gardła, który w 9 na 10 przypadków wymaga jedynie leczenia objawowego.

W jaki sposób m.in. takie działania prowadzą do rozwoju antybiotykoodporności?

- Aby antybiotyk działał, bakterie muszą być wystawione przez kilka dni bez przerwy na odpowiednio wysokie stężenie tego leku. Jeśli dawka jest zbyt niska lub terapia jest przerywana czy prowadzona niesystematycznie (z pominięciem jednej lub dwóch dawek), albo zostaje przedwcześnie przerwana przez pacjenta, bakterie mogą przeżyć i stawać się oporne na lek. Drugą przyczyną jest masowe stosowanie leków, które nie zabijają drobnoustrojów wywołujących zakażenia, lecz tylko nieznacznie spowalniają ich wzrost, co prowadzi do nauczenia się przez bakterie radzenia sobie z tymi lekami. Są to często antybiotyki niepotrzebnie przepisywane w zakażeniach dróg oddechowych… – wyjaśnia dr hab. n. med. Wojciech Feleszko, pediatra, immunolog.

Dlaczego antybiotykooporność stała się globalnym problemem XXI wieku?

- Wprowadzenie do terapii antybiotyków to jeden z największych sukcesów nauki i medycyny. Antybiotyki uratowały życie milionom ludzi. Niestety zachłysnęliśmy się ich fantastycznym działaniem i zaczęliśmy je stosować bezmyślnie i tam gdzie nie są one potrzebne, a wręcz bywają szkodliwe.

Dotyczy to zarówno medycyny jak i weterynarii oraz hodowli zwierzęcej. To nadmierne, niewłaściwe stosowanie “na tzw. wszelki wypadek”, doprowadziło do gwałtownego wzrostu opornych na antybiotyki bakterii skutkując coraz częstszymi niepowodzeniami terapeutycznymi oraz zgonami. Musimy zrobić wszystko aby ten trend zatrzymać, a to zależy od naszych działań i świadomosci. Wiemy generalnie, że czym więcej zużywamy antyntybiotyków tym szybciej powstają oporne bakterie i szybko sie rozprzestrzeniają – ocenia prof. Waleria Hryniewicz, specjalistka w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej z Zakładu Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej Narodowego Instytutu Leków, wieloletni konsultant krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej.

Temat antybiotykooporności był również poruszany podczas kończącego się dziś Kongresu Wyzwań Zdrowotnych, jednej z największych w Polsce debat poświęconych ochronie zdrowia. W ramach panelu „Wezmę antybiotyk na wszelki wypadek! – czy oby na pewno to właściwy kierunek?” znamienici eksperci dyskutowali m.in. o nadmiernym stosowaniu antybiotyków.

*Racjonalna antybiotykoterapia w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych – zalecenia a perspektywa pacjenta. Analiza wyników badania IPSOS 2022. Mateusz Babicki, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu