Kanoniczki Warszawskie

W2014 roku minęła 270. rocznica założenia Zgromadzenia Kanoniczek Świeckich od Niepokalanego Poczęcia NMP. Zgromadzenie to powstało w 1744 r. z inicjatywy Antoniny z Zahorowskich Ordynatowej Zamoyskiej. Celem powołania Zgromadzenia było umożliwienie niezamożnym pannom z dobrych domów służenia Bogu i ludziom, bez rygoru zakonnej klauzuli.

Kapitułę Zgromadzenia stanowiła ksieni i 11 panien I chóru, które musiały legitymować się kilkupokoleniowym szlachectwem. Kanoniczki, zwyjątkiem ksieni, mogły wychodzić za mąż. WZgromadzeniu przebywały również panny II chóru.

Pierwsza siedziba PP Kanoniczek Warszawskich znajdowała się na terenie Marywilu, tj. w miejscu, w którym obecnie stoi Teatr Wielki. W1782 r. na ulicy Senatorskiej została erygowana tytularna parafia pw. św. Jędrzeja, aw1817 r. ten pojezuicki kościół został przekazany Kanoniczkom. Po jego przebudowie według projektu architekta Piotra Aignera to miejsce (od 1819 r.) stało się nową siedzibą Zgromadzenia, zwane było Nowym Marywilem.

Kanoniczki prowadziły działalność charytatywną. Pracowały jako pielęgniarki wszpitalach, opiekowały się żołnierzami walczącymi podczas Iwojny światowej iwarszawskimi gazeciarzami. Organizowały rekolekcje dla artystów, nauczycieli i młodzieży szkolnej. UKanoniczek częstym gościem bywał Henryk Sienkiewicz, który wkościele św. Jędrzeja brał ślub z Marią Szetkiewiczową, a później z kanoniczką Marią Babską. Kanoniczkami były również ciotka Sienkiewicza ksieni Halina Cieciszowska i jego siostra Maria Helena. Podczas powstania warszawskiego na tym terenie zwanym „Redutą Kanoniczek” toczyły się ciężkie walki. Pod koniec sierpnia 1944 r. kościół i budynki Zgromadzenia zostały zbombardowane i spalone. Dwunastą i ostatnią przełożoną PP Kanoniczek Warszawskich była od 1936 r. ksieni Elżbieta Korwin Szymanowska. Po wojnie rozpoczęła intensywne działania zmierzające do odbudowy kościoła i budynków Zgromadzenia. Wprowizorycznie zabezpieczonych ruinach kościoła zaczęto odprawiać nabożeństwa. Niestety, stało się inaczej, zadecydowały względy ideologiczne i tzw. urbanistyczne. Pod pretekstem złego stanu obiektów ówczesne władze Warszawy doprowadziły do rozbiórki kościoła i przyległych budynków Zgromadzenia. W1954 r. mieszkające tu ksieni Elżbieta Korwin Szymanowska i kanoniczka Anna Breza zarządzeniem eksmisyjnym z 5 lipca tego roku zostały zmuszone do opuszczenia swojej siedziby. Zgromadzenie PP Kanoniczek Warszawskich przestało istnieć.

Odbudowany kościół pw. św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła został 25 września 1999 r. konsekrowany przez kard. Józefa Glempa, awcześniej – 13 czerwca, pobłogosławiony przez Ojca Świętego Jana Pawła II.

3 października odbyło się uroczyste, poprzedzone mszą św., odsłonięcie tablicy poświęconej pamięci PP Kanoniczek Warszawskich. Wuroczystości udział wzięli członkowie rodzin Kanoniczek, fundatorzy tablicy i jej wykonawca. Tablicę zaprojektował arch. Janusz Matyjaszkiewicz, współprojektant północnej pierzei placu Teatralnego. Tablicę, którą odsłonili: Marta Glińska, krewna kanoniczki Jadwigi Glińskiej, i Stanisław Ossowski, krewny ostatniej ksieni Elżbiety Korwin Szymanowskiej, poświęcił ks. rektor Grzegorz Michalczyk.