Gazeta Wyborcza - Regionalna (Stoleczna)
Niemiecki czołg na trasie metra
Na elementy czołgu – koło napędowe i kawałek gąsienicy – natrafili przed tygodniem budowniczowie stacji Księcia Janusza, zlokalizowanej pod ul. Górczewską (po wschodniej stronie skrzyżowania z ul. Księcia Janusza). Wczoraj pokazano je na konferencji prasowej wPaństwowym Muzeum Archeologicznym. Jak powiedział uczestniczący wspotkaniu Mirosław Zientarzewski, kierownik Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, ponad wszelką wątpliwość są to części lekkiego tanku Panzerkamfwagen I. Czołgi tego typu III Rzesza produkowała w latach 1934-39. Chrzest bojowy przeszły wwojnie domowej wHiszpanii. WII wojnie światowej Niemcy użyli ich m.in. wkampanii wrześniowej 1939 r. i kampanii francuskiej 1940 r., ale już nie w walkach wWarszawie w 1944 r. Mirosław Zientarzewski przypuszcza, że odnalezione fragmenty pochodzą z jednego z pojazdów należących do 4. Dywizji Pancernej gen. Reinhardta, która 9 września 1939 r. próbowała zdobyć Warszawę „z marszu”, szturmując ją od strony Woli iOchoty. Brawurowy rajd skończył się dla Niemców katastrofalnie. Wrejonie ul. Górczewskiej polska obrona zniszczyła kilka ich czołgów, a w rejonie ul. Wolskiej – przynaj- mniej kilkanaście (dane niemieckie mówią o 15, polskie o 30).
– Panzerkamfwagen I jest obecnie dosyć rzadkim pojazdem. Na świecie zachowało się ich w całości 13. Wpolskich zbiorach, niestety, nie mamy ani jednego. Liczymy, że podczas prowadzenia którejś z dużych inwestycji uda się znaleźć większy fragment takiego czołgu – powiedział Mirosław Zientarzewski.
W Państwowym Muzeum Archeologicznym pokazano też inne przedmioty znalezione na budowie II linii metra na Woli oraz Pradze-Północ i Targówku. Nadzór archeologiczny nad prowadzonymi pracami sprawuje PMA, a nadzór histo- ryczny nad budową wolskiego odcinka metra objęło Muzeum Powstania Warszawskiego. Na Woli odnaleziono m.in. kości ludzkie, w tym jeden szkielet. Są to zapewne szczątki ofiar masakry ludności cywilnej w tej dzielnicy, dokonanej przez Niemców wpierwszych dniach powstania warszawskiego. Na placu budowy stacji Młynów (pod ul. Górczewską) odkryto polski hełm wojskowy, maskę przeciwgazową i bagnety, ale też butelki zdawnej apteki rodziny Głowackich. Wmiejscu przyszłej stacji Płocka (pod ul. Płocką) z ziemi wyłonił się granat artyleryjski zpowstania listopadowego. Znaleziono tu także carską kopiejkę z 1880 r. i końską podkowę. Na praskim odcinku budowy metra archeolodzy zabezpieczyli m.in.: ok. 200 fragmentów XVII-wiecznej ceramiki, kulę armatnią z XVIII lub XIX w. i szklany kufelek sederowy z XIX w.
Przy Górczewskiej wykopano fragmenty niemieckiego czołgu Panzerkamfwagen I. Pochodzą prawdopodobnie z jednej z maszyn zniszczonych przez obrońców Warszawy we wrześniu 1939 r.