UCHODŹCY NIE TYLKO MARCOWI

Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin” wwyjątkowy sposób uczci przypadający jutro Światowy Dzień Uchodźcy.

Na swojej wystawie „Obcy w domu” na kilka dni zastąpi pamiątki emigrantów marcowych przedmiotami mieszkających wWarszawie uchodźców z Erytrei, Sudanu, Syrii i Czeczenii

„Obcy w domu. Wokół Marca ’68” to jedna z najważniejszych wystaw historycznych zorganizowanych wWarszawie w ostatnich latach. Opowiada oprzyczynach, przebiegu i skutkach antysemickiej nagonki, która pół wieku temu wygnała z Polski 13-15 tys. osób pochodzenia żydowskiego. Narrację tworzą dokumenty, zdjęcia, filmy, nagrania audio, wycinki z prasy, wspomnienia, rozmaite przedmioty i dzieła artystyczne. Otaczają zaaranżowaną w środku sali wystawowej poczekalnię Dworca Gdańskiego, zktórego w 1968 i 1969 r. odjeżdżali emigranci.

Ekspozycja odniosła frekwencyjny sukces. Od otwarcia 9 marca obejrzało ją ponad 55 tys. osób. Wyodrębnioną częścią wystawy jest urządzone na antresoli „Archiwum Marca”. Znajdują się w nim gabloty z pamiątkami emigrantów marcowych. Są tu m.in.: fajka reżysera Aleksandra Forda, szkolny globus Aleksandra Ritza, kalendarze Stefana Ulmana, karta wstępu na proces Adama Michnika i innych liderów studenckiego buntu 1968 r. czy sukienka kupiona po przyjeździe do Szwecji przez Krystynę Pajes. Wystawę można zwiedzać do 24 września.

Od jutra do 25 czerwca pamiątki zdwóch gablot ustąpią miejsca przedmiotom należącym do współczesnych uchodźców z Erytrei, Sudanu, Syrii iCzeczenii, którzy znaleźli azyl wWarszawie. Ich prezentacja ma związek zprzypadającym na 20 czerwca Światowym Dniem Uchodźcy, ustanowionym w2000 r. przez ONZ.

– Opowieść o doświadczeniu Marca ’68 to także opowieść o uchodźstwie – podkreśla Justyna Koszarska-Szulc z Muzeum Polin, współkuratorka wystawy. – Pamiętajmy o tym, że Polacy pochodzenia żydowskiego emigrujący zPolski w latach 1968-69 otrzymywali tzw. dokument podróży, który de facto pozbawiał ich polskiego obywatelstwa. Na mocy konwencji ONZ z 1951 r., która terminem „uchodźca” obejmowała także osoby bez obywatelstwa, pozbawione możliwości powrotu do kraju, trafili oni pod opiekę Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców wWiedniu i Rzymie.

Pamiątki od mieszkających wWarszawie uchodźców zebrała wspierająca migrantów Fundacja „Ocalenie”. – Zgromadziliśmy kilkanaście przedmiotów: fotografii, instrumentów muzycznych, ubrań, książek. Należą do osób pracujących u nas lub korzystających z naszej pomocy. Oddając je, wykazały się dużym zaufaniem, ponieważ te rzeczy mają dla nich ogromną wartość. Po wystawie wrócą do właścicieli – mówi Kalina Czwarnóg z Fundacji „Ocalenie”.

Selam zErytrei udostępniła Biblię wjęzyku tigrinia, prezent od nieżyjącego już dziś ojca, oraz szatę Tilfi. „To tradycyjne ubranie, które dostałam od mojej mamy. Jest dla mnie ważne, bo kiedy je wkładam, czuję się, jakbym znów była w domu” – wyjaśniła w dołączonym do przedmiotu podpisie. Idris z Sudanu wypożyczył zdjęcie swoich rodziców – Jusufa iHalimy. „Zabrałem je ze sobą, bo nie wiedziałem, czy jeszcze kiedykolwiek ich zobaczę. Niestety moja mama umarła rok temu – nie mogłem pojechać na jej pogrzeb”.

Dalal zSyrii dała chustę – narodowy symbol swojego kraju. „Mój mąż zawsze zakładał ją, kiedy wychodził pracować wpolu. Zabrałam ją, bo przypomina mi orodzinie, domu i ojczyźnie”. Jej rodak Feras przekazał instrument buzuki i książkę Carla Sagana „Błękitna kropka. Człowiek i jego przyszłość w kosmosie”. „To jest moja święta księga! Kiedy patrzymy na Ziemię zkosmosu, z miliardów kilometrów, iwidzimy, że jest tylko małą niebieską kropeczką, możemy zrozumieć, że przemoc iwojny są bez sensu”. Zargan zCzeczenii użyczyła album ze zdjęciami. Jest w nim fotografia brata zabitego podczas wojny. Czeczenka Leyla – dywanik modlitewny ipierwszy identyfikator zośrodka dla uchodźców wPolsce.

Feras z Syrii przekazał książkę Carla Sagana „Błękitna kropka. Człowiek i jego przyszłość w kosmosie”. „To moja święta księga! Kiedy patrzymy na Ziemię z kosmosu, możemy zrozumieć, że przemoc i wojny są bez sensu”