Gazeta Wyborcza - Regionalna (Stoleczna)
NOWE KRZYŻE DLA POWSTAŃCÓW
Na grobach powstańców z batalionów „Gozdawa” i „Chrobry I” na Wojskowych Powązkach stare tablice zastąpiono krzyżami ze znakami Polski Walczącej. Pochowani pod nimi bohaterowie odzyskali wreszcie tożsamość.
Ozakończeniu gruntownego remontu miejsca spoczynku żołnierzy batalionów „Gozdawa” i „Chrobry I”, poległych podczas walk na Starówce oraz wzbombardowanym Pasażu Simonsa, poinformowali wczoraj wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera idyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski. Konferencję prasową z ich udziałem zwołano na Cmentarzu Wojskowym, obok świeżo odnowionej kwatery B-8.
Do niedawna na mogiłach powstańców stały tzw. mieczokrzyże – tablice nagrobne w kształcie wbitego na sztorc w ziemię rycerskiego miecza. W PRL stawiano je na wielu żołnierskich grobach. Były substytutem chrześcijańskich krzyży, których z powodów ideologicznych nie życzyła sobie ówczesna władza.
Remont kwatery był efektem nawiązanej w zeszłym roku współpracy wojewody z Muzeum Powstania Warszawskiego. Wojewoda zapewnił finansowanie tego przedsięwzięcia. Za wyłożone przez niego 506 tys. zł wymieniono mieczokrzyże na proste żołnierskie krzyże wykonane z szarego polerowanego betonu według projektu rzeźbiarza Dariusza Kowalskiego. Jest ich 366. Na każdym znajdują się plakieta z czerwonego piaskowca ze znakiem Polski Walczącej oraz tabliczka z szarego szydłowieckiego piaskowca zawierająca informację o pochowanym powstańcu. Rolą MPW była dokładna weryfikacja danych osobowych i stopni wojskowych żołnierzy leżących wkwaterze. Okazało się, że inskrypcje na poprzednich tablicach pełne były błędów albo zawierały luki w informacjach. Brakowało np. dat, pseudonimów, a nazwisko jednego żołnierza pojawiało się na dwóch różnych grobach. Wszystko to zostało teraz poprawione i uzupełnione. Remont kwatery objął też uporządkowanie zieleni. Mogiły przykryte są dywanem z trawy.
– Teraz widać, że leży tu wojsko. Szeregi krzyży jak żołnierze, jak cały batalion. Tak powinna wyglądać kwatera wojskowa – stwierdził Piotr Oleńczak, pełnomocnik wojewody ds. kombatantów i osób represjonowanych.
To niejedyna powstańcza kwatera na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, którą ostatnio odrestaurowano. Wojewoda sfinansował remont kwatery batalionu „Gustaw-Harnaś”. Zyskała nową granitową nawierzchnię, podjazd dla niepełnosprawnych, trawniki i ławki. Oczyszczone też zostały wszystkie nagrobki. W słynnej kwaterze batalionu „Zośka” wymieniono wszystkie 150 brzozowych krzyży. Koszt tej operacji wojewoda pokrył wspólnie zFundacją „Orlen – Dar Serca”. Sfinansował także gruntowny remont Cmentarza Powstańców Warszawy wPowsinie – pierwszej powstańczej nekropolii stolicy – oraz umieszczenie na murze Cmentarza Powstańców Warszawy na Woli fragmentu „Modlitwy” Jana Romockiego, „Bonawentury”, żołnierza batalionu „Zośka”, który zginął 18 sierpnia 1944 r. na Starym Mieście.