Kaptorga na nawęzy i srebrna lunula

Kaptorga to puzderko na amulety, zwane także nawęzami. Lunulą nazywano z kolei wisiorek w kształcie półksiężyca, symbol kobiecości, płodności i związku z naturą. Te i wiele innych „Skarbów wieków średnich” od 17 maja podziwiać będzie można wMuzeum Mazowieckim. Wystawa „Skarby wieków średnich” to najpiękniejsza biżuteria wczesnośredniowieczna zkolekcji Państwowego Muzeum Archeologicznego wWarszawie. Na ekspozycję składają się pierścienie, bransolety, naszyjniki, misternie zdobione zausznice, elementy obowiązkowe stroju każdej średniowiecznej elegantki, czyli kabłączki skroniowe (mocowało się je do nakryć głowy, właśnie na skroniach), także rozmaitego kształtu zawieszki, krzyżyki, enkolpiony (relikwiarze noszone na piersiach), zapinki, dzwoneczki, miniaturowe toporki oraz ozdobne sprzączki do pasów. W sumie grubo ponad 400 wykonanych ze srebra, złota, szkła, bursztynu ikamieni półszlachetnych zabytków wydobytych przez archeologów zcmentarzysk igrodzisk na terenie Polski, Białorusi iUkrainy.

Część wystawy prezentuje słynny skarb z Borucina. W roku 1856 wmałej miejscowości na Kujawach znaleziono gliniane naczynie, awnim sześć złotych i 31 srebrnych ozdób: paciorków zguzami zdobionych filigranem, bransoletę (która niestety potem zaginęła), zawieszki. Naukowcy ustalili, że skarb pochodzi z XI wieku, a więc z początków istnienia państwa polskiego. Ozdobą borucińskiego skarbu są absolutnie unikatowe przedmioty – spleciony ze srebrnego drutu łańcuch, zakończony ozdobami wkształcie zwierzęcych głów, lunula – zawieszka w kształcie półksiężyca, słowiański symbol łączności z naturą, płodności ikobiecości oraz kaptorga, puzderko na różnie ważne rzeczy, które nosiło się na szyi. Wczesnopiastowskie panie zwyższych sfer trzymały w takich pudełkach pachnidła, chroniące przed urokami i złymi czarami amulety, później relikwie. Obco brzmiąca nazwa – kaptorga – pochodzi z języka tureckiego. Ta zBorucina jest po prostu urocza – ma zaledwie sześć centymetrów długości, elegancki kształt trapezu, a powierzchnię zdobioną w kwiatowe motywy.

Wernisaż wystawy „Skarby wieków średnich” odbędzie się 17 maja o godz. 17 wMuzeum Mazowieckim wPłocku. Średniowieczne precjoza będą także atrakcją Nocy Muzeów, która zaplanowana jest na 18 maja (od godz. 18 aż do północy).

Kaptorga z Borucina