FUTBOL I POLITYKA
Na Węgrzech kluby zostały – tak jak wiele innych instytucji – podporządkowane politykom i biznesmenom powiązanym z władzą.
Takie związki między władzą a ligą trudno znaleźć w innym kraju Unii Europejskiej. Prezesem mistrza i lidera Ferencvarosu jest Gabor Kubatov, wiceszef rządzącej partii FIDESZ. Na czele drugiego pod względem liczby tytułów MTK stoi Tamas Deutsch, jeden ze współzałożycieli i eurodeputowany tej partii, prezesem wicemistrza Fehervaru jest Istvan Garancsi powiązany z władzą biznesmen, jeden z najbogatszych ludzi w kraju, w przeszłości pełnomocnik premiera ds. rozwoju turystyki pieszej i rowerowej. Jeden z właścicieli słynnego w przeszłości Honvedu Budapeszt to Istvan Bozo, biznesmen i członek FIDESZU, prezesem Mezőkövesdi FC jest Andras Tallai, sekretarz stanu i wiceminister gospodarki narodowej. Ludzie powiązani z premierem Viktorem Orbanem przejęli większość czołowych klubów, a jeden sami stworzyli. To oczywiście Puskas Akademia, oczko w głowie szefa rządu. Powstała w rodzinnej miejscowości szefa rządu Felcsut (1700 mieszkańców), a klubem rządzi Lorinc Meszaros, jeden z najbogatszych ludzie w kraju, bliski znajomy Orbana. Wyjątkiem pozostaje Ujpest. Należy do belgijskiego biznesmena Rodericka Duchateleta. Jest synem jednego z najbogatszych osób w swoim kraju Rolanda Duchateleta.
Nowe stadiony
Nie zmienia to jednak faktu, że węgierski futbol został podporządkowany władzy tak, jak inne gałęzie życia. Z tym że akurat w tym przypadku wyszło mu to raczej na dobre, bo władza nie oszczędza na piłce. Wpływ na to ma oczywiście prywatne zamiłowanie Orbana do futbolu. Jeszcze będąc premierem, podczas pierwszej kadencji występował w niższych ligach w Felscut SE, którą potem zastąpiła Akademia.
Orban regularnie ogląda mecze, jeździe na finały wielkich imprez, np. Ligi Mistrzów. Żaden znany przywódca państwa w Europie nie wykazuje takiego zamiłowania do futbolu.
Odbudowa węgierskiej piłki wpisuje się w jego koncepcję silnego państwa. Dlatego firmy inwestujące w sport mogą liczyć na ulgi podatkowe, a państwo pompuje duże pieniądze w najważniejsze dyscypliny. Do nich zostały zaliczone piłka nożna, ręczna, koszykówka, hokej na lodzie i popularna na Węgrzech piłka wodna. W 2017 roku do tego grona doszła siatkówka. W ostatniej dekadzie państwo przekazało na sport 450 miliardów forintów, czyli około 60 miliardów złotych, z czego 43 procent na futbol. Łącznie kluby piłkarskie dostały 23,3 mld forintów (około trzech mld złotych). Mogły to wydać jednak tylko na rozwój infrastruktury i szkolenie młodzieży. Dzięki temu wszystkie kluby w węgierskiej elicie mają nowoczesne stadiony. Trzy z nich, 22-tysięczna Groupama Arena, gdzie gra Ferencvaros, 14-tysięczna MOL Arena Sosto Fehervaru
i 15-tysięczny DVTK Stadion Diosgyoru mają najwyższą kategorię UEFA – czwartą.
Obiekty nie są duże, bo przed pandemią kibice niezbyt chętnie na nie chodzili. Tylko Ferencvaros mógł pochwalić się średnio 10 tysiącami widzów na meczu. Drugi pod tym względem w sezonie 2018/19 Diosgyor miał przeciętną frekwencję 4254 osoby.
W przypadku większości klubów była o połowę mniejsza. Tylko dwa kluby Kisvarda i Mezőkövesd zapełniały obiekty choćby w połowie, ale nie było to takie trudne, bo to małe stadiony o pojemności około czterech tysięcy miejsc.
Potentat z tradycjami
W lidze rządzi najbardziej utytułowany węgierski klub Ferencvaros. Był jednym z pięciu zespołów, które w 1901 roku wystąpiły w premierowym sezonie tamtejszej ligi. Tylko w Anglii, Szkocji, Belgii i Szwajcarii wcześniej zaczęły się rozgrywki ligowe. A przecież Madziarzy byli wówczas jedynie częścią Austro-węgier, ale skoro mieli własny parlament czy sądownictwo, to mogli mieć i swoje rozgrywki piłkarskie. Pierwszym mistrzem został klub Budapesti TC, który jeszcze przed II wojną światową przestał istnieć. W 1903 roku pierwszy tytuł zdobył Ferencvaros, który niezależnie od ustroju politycznego cały czas był czołowym klubem kraju. Wywalczył najwięcej tytułów – 31 – i zmierza pewnie po kolejny. Przed rozpoczętą wczoraj kolejką miał 13 punktów przewagi nad wiceliderem Akademią Puskasa, która zmieniła profil. Nie opiera się już na wychowankach, w kadrze ma 17 obcokrajowców. Trzeci Fehervar traci już do lidera aż 21 „oczek”. Ferencvaros płaci najwięcej w kraju, czołowi zawodnicy mogą liczyć na kontrakty na poziomie pół miliona euro, a jeszcze więcej inkasuje znany ukraiński trener Serhij Rebrow, powyżej miliona. To on uchodzi za największą gwiazdę klubu.
To pod jego wodzą w tym sezonie po raz pierwszy od 25 lat awansował do Ligi Mistrzów. Przez te ćwierć wieku z węgierskich klubów do LM dostał się tylko Debreceni w 2010 roku.
Poza Ferencvarosem w tym sezonie z niezłej strony pokazał się Fehervar, który doszedł do ostatniej rundy dotarł Ligi Europy, po drodze eliminując francuskie Reims. Po latach totalnej zapaści węgierski futbol zaczyna iść do góry. Widać to też w rankingu krajowym UEFA, tworzonym na podstawie wyników w europejskich pucharach. Jeszcze trzy lata temu Madziarzy zajmowali w nim 36. miejsce. Wyprzedzała ich Mołdawia, Albania i Islandia. Obecnie są osiem pozycji wyżej, wyprzedzili m.in. Polskę, choć oczywiście 28. pozycja dalej chluby nie przynosi ani nie oddaje ambicji Orbana.