Były bramkarz Cracovii Rafał Radziszewski ocenia finał PHL i trudne czasy gastronomii.
Były bramkarz Pasów i kadry dziś jest właścicielem restauracji i czeka na lepsze czasy dla gastronomii.
PIOTR CHŁYSTEK: W finale Polskiej Hokej Ligi Comarch Cracovia rywalizuje z JKH GKS Jastrzębie. W składzie krakowskiego klubu, w którym przez lata pan występował, zdecydowanie dominują obcokrajowcy. Panu, byłemu bramkarzowi, nominowanemu w plebiscycie na najlepszego hokeistę w historii Pasów, taki sposób budowania zespołu się podoba?
RAFAŁ RADZISZEWSKI: Co roku w Krakowie zmienia się praktycznie cały skład. Dwa–trzy lata po moim odejściu zostało tam dwóch graczy, których znam, oraz masażysta. Nie tak to powinno wyglądać. Już teraz jest tam garstka Polaków, a jak tak dalej pójdzie, to za chwilę nie będzie żadnego. Trzeba jednak zaznaczyć, że Cracovia działa w ramach obowiązujących przepisów o lidze open, więc ma prawo zatrudnić tylu obcokrajowców, ilu chce.
Podejście klubów do tematu zatrudniania zawodników z zagranicy mogą zmienić przepisy. Mówi się, że od sezonu 2022/23 w składzie będzie musiało się znaleźć przynajmniej 10 polskich graczy z pola i jeden bramkarz, który jednak będzie mógł być rezerwowym. Powiedzmy, że wtedy w lidze zagra 10 drużyn, czyli będzie
Praktycznie każde pożegnanie w Cracovii wygląda tak samo. Bez względu na to, co z nią osiągnąłeś i jak długo w niej grałeś.
potrzeba przynajmniej stu Polaków gotowych do gry. Czy tylu się znajdzie? W ostatnich latach wielu przedwcześnie zakończyło swoje kariery. Nie mieli miejsca w klubach, bo stawiano na obcokrajowców. W przyszłym sezonie zapewne liga wciąż będzie funkcjonowała w formule open. Nie jestem pewny, czy wszyscy pomyślą o tym, by przygotować się na zmianę przepisów i dadzą więcej szans Polakom, czy ciągle będą dążyć do szybkiego sukcesu i stawiać na zagranicznych graczy, którzy nie zawsze są lepsi od miejscowych. Jeśli jednak trener nie jest Polakiem, to praktycznie zawsze będzie stawiał na zawodników, których sprowadził. Często są to jego rodacy lub ludzie z podobnego kręgu kulturowego. Jeśli nadal tak to będzie wyglądało, nasza reprezentacja może nigdy nie wyjść z kryzysu i nie wrócić na stałe nawet na zaplecze elity.
Wróćmy jeszcze do Krakowa. Dlaczego mimo wielu sukcesów Cracovii w tym stuleciu nie udało się stworzyć w mieście mody na hokej? Nawet w normalnych czasach niewielkie trybuny na meczach Pasów świeciły pustkami, a drużyna seniorów nie doczekała się wielu wychowanków?
Kraków jest specyficznym miastem. Dominuje tu futbol. Co ciekawe, znam takich, którzy chodzili na mecze piłkarskiej Wisły, a potem
przychodzili na spotkania hokejowej Cracovii, lecz nie było ich wielu. Myślę, że zabrakło działań promocyjnych. Wystarczyła jedna większa akcja, czyli organizacja meczów Ligi Mistrzów w Tauron Arenie, by od razu urosła frekwencja. Na co dzień klub występuje jednak w hali przy Siedleckiego. Dziś kibice są bardziej wymagający, chcą oglądać mecze w komfortowych warunkach, a tam jest po prostu bardzo zimno. Z Cracovią było zżytych raptem 600–700 osób, które zawsze przychodziły na lodowisko, bez względu na to, czy graliśmy z GKS Tychy, czy ze słabiutkim SMS Sosnowiec. A młodzieży nie wychowano, bo nie stworzono odpowiednich warunków. W Krakowie wszystkimi sekcjami zarządza chyba tylko czterech trenerów. Poza tym brakuje lodu. Na tej jednej tafli przy Siedleckiego w ciągu dnia musi się znaleźć czas dla grup dziecięcych i młodzieżowych, kilku drużyn amatorskich i oldbojów, dla szkółek jazdy na łyżwach czy na zwykłe ślizgawki dla mieszkańców. W tak dużym mieście powinno być więcej lodowisk, ale od lat słychać jedynie o planach budowy nowych obiektów...
Jaki ma pan dziś stosunek do Cracovii? Bez pana dobrej gry klub na pewno nie wywalczyłby w XXI wieku tylu tytułów mistrzowskich. Mimo to w 2018 roku pana i inną legendę klubu Damiana Słabonia pożegnano z dnia na dzień. Nagle rozwiązano umowy. Panu pozostawał jeszcze rok kontraktu, Słaboniowi dwa tygodnie!
Szanuję ten klub, bo wiele mu zawdzięczam. Tu chodzi przede wszystkim o trenera Rudolfa Rohačka, który nie do końca potrafi żegnać się z zawodnikami. Prezesi czy zarząd do jego działań nigdy się nie mieszali, osiągane wyniki ich satysfakcjonowały. Od lat to trener decyduje o składzie, o strategii. Idzie do władz klubowych i po prostu ją przedstawia. Ma wolną rękę. Niestety, ale praktycznie każde pożegnanie w Cracovii wygląda tak samo. Bez względu na to, co z nią osiągnąłeś i jak długo w niej grałeś. Mogłeś tu być pół roku, a mogłeś być 15 lat, lecz to i tak nie ma znaczenia. Nawet klubowe legendy nie usłyszą tu słowa „dziękuję”. Nie tak dawno w tym stylu pozbyto się choćby Macieja Kruczka, Patryka Wajdy czy Adama Domogały, czyli reprezentantów kraju. W moim przypadku wyglądało to tak, że przegraliśmy w półfinale play-off z GKS Katowice, ale potem pozostawała nam jeszcze seria o brąz z Podhalem Nowy Targ. Tuż przed wyjazdem na pierwszy mecz dowiedziałem się, że nie będę nawet rezerwowym. Od trenera nie usłyszałem słowa wyjaśnienia. Sezon skończyliśmy poza podium.
Po rozstaniu z Cracovią wraz ze Słaboniem przeniósł się pan do rodzinnego Sosnowca, by grać w tamtejszym klubie. Na początku sezonu Cracovia chyba zorientowała się, że popełniła gafę i przed meczem z Zagłębiem zorganizowano wam pożegnanie. W trakcie krótkiej uroczystości nie podaliście ręki trenerowi Rohačkowi.
Już wcześniej wiedziałem, że nie podam mu ręki i tak też zrobiłem. Nie wiem, czy Damian również miał to w planach, ale postąpił podobnie, bo potraktowano go identycznie, a przecież dłużej pracował z trenerem Rohačkiem. Poznali się jeszcze w latach 90. w KTH Krynica. Jak można było rozstać się z Damianem dwa tygodnie przed końcem kontraktu!? Przecież klub nie jest ubogi. Nawet teraz, w trudnych czasach, ściąga wielu zawodników z zagranicy. Konstrukcja kontraktów w polskim hokeju jest jednak taka, że można zrywać je z dnia na dzień. Nie ma wypowiedzeń, umowy nie są tworzone tak jak w świecie piłki nożnej. To tak naprawdę „śmieciówki”. I to też jest temat, o którym trzeba zacząć więcej mówić.
Przynajmniej krakowscy kibice godnie was pożegnali.
Tak. Zorganizowali taką „posiadówkę” w jednej knajpie.
Chwała im za to. Przyszło bardzo dużo osób, spędziliśmy miły wieczór w świetnej atmosferze. To zostanie w moim sercu do końca życia!
Po rozstaniu z Cracovią dwa lata spędził pan w Sosnowcu, grając w barwach Zagłębia. Latem 2020 roku oficjalnie zakończył pan karierę. Najlepsze wspomnienia z lodowiska?
Przede wszystkim w Krakowie przeżyłem mnóstwo wspaniałych chwil, z tamtejszym klubem zdobyłem wiele medali. Na pewno w pamięci mam pierwsze złoto mistrzostw Polski z 2006 roku, ale lepiej wspominam finały z 2013 roku, gdy pokonaliśmy JKH GKS Jastrzębie, a losy rywalizacji do czterech zwycięstw rozstrzygnęły się dopiero w siódmym starciu. Wyjątkowe były również finały w 2017 roku, gdy przegrywaliśmy z GKS Tychy już 1–3, ale odrobiliśmy straty i wygraliśmy decydujący mecz na wyjeździe po golu Petra Šinagla w dogrywce. Takich chwil się nie zapomina, bo po triumfie czuje się ogromne szczęście! Może mogłem z Cracovią zdobyć jeszcze więcej krążków, ale chyba i tak było w porządku (śmiech). Cieszę się też, że na koniec udało mi się zagrać w Zagłębiu. Szkoda tylko, że nie awansowaliśmy do play-off. Tego chcieliśmy, ale czegoś zabrakło. Dobrze jednak, że klub w Sosnowcu powoli się odbudowuje. Wkrótce ma tam powstać nowe, piękne lodowisko. Trzymam kciuki, by Zagłębie stanęło na nogi.
A co z kadrą? Mam wrażenie, że w drużynie narodowej nigdy nie zagrał pan na miarę swoich możliwości i oczekiwań, choć występował w niej wielokrotnie.
Dokładnie. Kadra to inna bajka. Niektórzy w reprezentacji grają dużo lepiej niż w klubie, inni odwrotnie. Kiedy ja w niej występowałem, regularnie walczyliśmy w MŚ na zapleczu elity i każdy miał nadzieję, że w końcu wywalczymy awans do grona najlepszych. Wydaje mi się, że w tamtym okresie nie byliśmy do tego zdolni pod względem sportowym i organizacyjnym. Kilka razy byliśmy jednak blisko sukcesu.
Kiedy było najbliżej?
Chyba w 2005 roku w Debreczynie, gdy graliśmy naprawdę fajnie, a ja niespodziewanie byłem podstawowym bramkarzem, bo Tomek Jaworski doznał kontuzji. To był mój najlepszy turniej w kadrze, czułem się znakomicie i żałuję, że wtedy nam nie wyszło. W najważniejszym meczu ulegliśmy Norwegii 2:3. Rywale wtedy awansowali i do dziś z elity nie spadli. Już wówczas było widać jednak, że u nich wszystko jest dopięte na ostatni guzik. U nas wyglądało to znacznie gorzej.
Co pan przez to rozumie?
Trudno było o odpowiedni sprzęt, w kadrze były problemy z dniówkami dla zawodników, czyli pieniędzmi wypłacanymi za udział w zgrupowaniu. Potem zresztą ten kłopot powracał. Wielu hokeistów w kadrze trenowało i występowało za darmo, a podczas pobytu na kadrze klub nic im nie płacił. W innych reprezentacjach wyglądało to trochę inaczej.
Mówimy o kadrze, więc nie mogę nie zapytać o wydarzenia z MŚ Dywizji I w Estonii w 2006 roku i ceremonię zakończenia turnieju w Tallinie. Pojawił się pan na niej w stanie wskazującym na spożycie i w jej trakcie zachowywał się dość dziwnie.
Ostatniego dnia graliśmy po południu i przegraliśmy decydujący mecz z Austrią. A ceremonia była dopiero późnym wieczorem po następnym spotkaniu. Kiedy mistrzostwa się kończą, drużyny zawsze idą na miasto, by odreagować. Było pite, ale zawsze tak jest po ostatnim starciu. Miesiąc się pracuje, przygotowuje do rywalizacji, rozgrywa bardzo ważne mecze i to jest normalna reakcja, ale faktem jest, że mogłem poczekać i odstresować się po ceremonii zamknięcia. Stało się, jak się stało, ale to też nie było tak, że ja ledwo stałem na lodzie. W pewnym momencie, po wręczeniu medali, mieliśmy pożegnać się z innymi drużynami. Stałem pierwszy w szeregu i ruszyłem w stronę Austriaków. Nie zauważyłem jednak, że nikt nie poszedł za mną i wyszło na to, że kompletnie nie „ogarniałem”, co się dzieje dookoła. Ktoś zrobił wtedy zdjęcia, napisał w internecie, że Radziszewski był pijany i zaczęła się wielka afera. Informacja dotarła do PZHL. Zostałem wezwany do związku i zawieszony na jakiś czas, ale to zawieszenie przypadło na okres bez meczów reprezentacji. Bardziej dotkliwa była dla mnie kara finansowa z klubu, który musiał tak zareagować, bo była na mnie olbrzymia nagonka. Ale przyjąłem to na klatę.
Po zakończeniu kariery w pełni skupił się pan na działalności w branży gastronomicznej, bo od 2017 w Krakowie prowadzi pan restaurację „red peppers”. Skąd pomysł na wejście w ten biznes?
Miałem kilka opcji, ale ostatecznie wybrałem gastronomię, ponieważ moja narzeczona wcześniej działała w tej branży jako menedżerka i dobrze się na tym znała. Sam bym sobie nie poradził. Lokal mieści się na Żabińcu, a więc osiedlu, gdzie mieszkają głównie młodzi ludzie. To bardzo fajna okolica.
Z tego co wiem, to w restauracji są akcenty hokejowe.
W pewnym sensie. Współpracuję z Krzysztofem Zapałą, czyli byłym reprezentantem kraju i byłym zawodnikiem m.in. Podhala Nowy Targ, który obecnie działa jako menedżer hokejowy, ale jest też właścicielem firmy robiącej różne meble i akcesoria z drewna zalewanego żywicą. Otrzymaliśmy od niego piękne deski do serwowania pizzy i innych potraw. Cudownie to wygląda! Tylko aktualnie nie mamy komu tego zaprezentować...
No właśnie. Jak pan sobie teraz radzi?
Nie jest źle. Jakoś idzie. Dobrze, że wraz z zespołem otworzyliśmy się już kilka lat temu i dzięki temu mamy grupę stałych gości. Są tacy, którzy niemal codziennie zamawiają od nas lunche lub inne posiłki z karty. Czasem jedzenie dowozimy, część osób odbiera je osobiście. Mamy dużo pracy i w najbliższym czasie na pewno się nie zamkniemy, właśnie dzięki naszym wiernym klientom. Myślę, że przetrwamy, bo na razie nie dokładam do interesu, starcza na wszystkie wydatki. Muszę też podziękować właścicielowi lokalu, który w trudnych czasach obniżył mi czynsz, a to naprawdę rzadkość. Szkoda tylko, że nikt nie pojawia się teraz na sali. Inaczej się pracuje, gdy są na niej ludzie, jest głośno i wesoło. Przecież o to chodzi! A teraz jest po prostu smutno. Chcemy, by tegoroczne lato było już dla nas normalne.
Pańska restauracja otrzymała jakieś wsparcie od państwa?
Skorzystałem z „tarczy”. Nie była to wielka suma, ale dobrze, że dostaliśmy cokolwiek.
W ostatnich miesiącach większość branży została otwarta chociaż na chwilkę. A restauracje i kawiarnie nie.
Jedyny plus jest taki, że gdy niedawno na momencik otworzono np. hotele, a restauracji już nie, to przynajmniej uniknąłem nagłych wydatków. Trzeba by wtedy ponownie zatrudnić kelnerów, którzy za chwilę znów byliby niepotrzebni. I co? Musiałbym ich zwolnić, a to nie byłoby przyjemne. Otwieranie czegoś po to, by za chwilę to zamknąć, nie ma sensu. Trzeba wiedzieć, jak długo coś potrwa, trzeba mieć jakieś perspektywy. Ale to naprawdę dziwne, że gastronomia nie mogła być otwarta. Przecież spokojnie moglibyśmy funkcjonować przy zachowaniu odległości, przy wykorzystywaniu tylko co drugiego stolika. Do sklepów spożywczych czy galerii handlowych można było wpuścić duże grupy ludzi tworzące tłum, a kilku osób do restauracji już nie? To niezrozumiałe, ale takie są wytyczne państwa...
A jak trzyma się cała krakowska gastronomia, która żyła w dużej mierze z turystów?
W okolicach Rynku Głównego praktycznie wszystkie lokale zamknięto na amen. Trudno się temu dziwić, jeśli ktoś zatrudniał 30 osób i musiał przeznaczać na utrzymanie załogi, kucharzy i załatwianie innych spraw 200 tysięcy złotych miesięcznie. Nie ma szans, żeby „wyrobić” taką sumę, sprzedając posiłki tylko na wynos czy w dowozie. Tak jak pan wspomniał, takie restauracje bazowały głównie na turystach. Teraz ich nie ma, to nie ma też gości.
W trakcie ceremonii po MŚ w Estonii ktoś zrobił zdjęcia, napisał w internecie, że Radziszewski był pijany i zaczęła się wielka afera.