IGRZYSKA SILNEJ WOLI

Czasy mamy takie, że samo zorganizowanie igrzysk olimpijskich trzeba nazwać sukcesem. To mimo wszystko przejaw triumfu człowieka nad pandemią, jeżeli nawet wprowadzone przez gospodarzy obostrzenia są nadmiarowe i zakłócą przeżywanie największej sportowej imprezy na świecie.

Z doniesień ludzi zaangażowanych w medialną obsługę igrzysk wynika, że czeka ich wyjątkowo trudne zadanie. Trzeba mieć niezgłębione pokłady cierpliwości, wytrwałości i logistycznej sprawności, aby mimo wszelakich przeciwieństw skupiać się na tym, co w tej imprezie najważniejsze, czyli na zmaganiach sportowców, będąc tuż przy nich, a nie tylko przed monitorem. Jak pamiętam, kompleksowe opisywanie olimpijskich zmagań zawsze wymagało kompetencji opierającej się na interdyscyplinarności, solidnego przygotowania... fizycznego, lecz teraz poprzeczka poszła jeszcze wyżej. Rozpoczynają się szczególne dni dla sportowców, ale wysłannicy mediów też muszą się wykazać olimpijską formą. Oni wszyscy są w cieniu głównych aktorów i dlatego teraz jest właściwy moment, by ich zaangażowanie i wysiłek także docenić.

Igrzyska torpedowane przez pandemię koronawirusa siłą rzeczy stają się wyjątkowe. Po raz pierwszy od drugiej wojny światowej nie odbyły się w naturalnym czasie wieńczącym czteroletni okres olimpiady (to cykl przejęty przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski ze starogreckiej tradycji), ale mocno doceniam, że organizatorzy nie skapitulowali zupełnie, choć takie propozycje się pojawiały. Zapewne część sportowców z powodu szalejącego wirusa nie przygotowała optymalnej dyspozycji, niektórzy z przyjazdu do Tokio zrezygnowali, a jednak w najmniejszym stopniu nie ma mowy o poziomie absencji, które z powodów politycznych uderzały w igrzyska w 1980 i 1984 roku. W największym uogólnieniu, w Moskwie nie było sportowców ze Stanów Zjednoczonych, a w Los Angeles ze Związku Radzieckiego. W ślad za światowymi supermocarstwami reprezentantów na igrzyska nie wysyłali również ich sojusznicy, na czym w 1984 roku ucierpieli też polscy sportowcy.

To wtedy wymyślono formułę Igrzysk Dobrej Woli, pełniących rolę substytutu prawdziwych igrzysk, gdzie współzawodniczą przedstawiciele dwóch zwaśnionych bloków, firmowanych przez USA i ZSRR. Wydarzenie miało swój sens, ale i tak wszyscy tęskniliśmy do idei igrzysk olimpijskich, w których rywalizują przedstawiciele wielkich państw bez względu na ich sprzeczne interesy polityczne, militarne, biznesowe, ideologiczne i jakiekolwiek inne. Bo one nade wszystko mają łączyć, a nie dzielić, ich istotą jest wspólnota, a nie bojkot. Łatwo wskazuje się na różnice, jeszcze łatwiej mieć przekonanie o słuszności i szlachetności swoich poglądów, kontrastujących z poglądami innych. Sztuką jest mimo tych różnic szukać porozumienia, taką szansę ciągle daje idea olimpijska.

Oczywiście już dawno dokonaliśmy reinterpretacji kilku olimpijskich wartości wyrażanych przez Pierre’a de Coubertina, zwłaszcza jeżeli chodzi o rywalizację nieskalanych amatorów. Kiedyś za wykryte zawodowstwo – czyli za przyjmowanie wynagrodzenia za sportowe występy – dyskwalifikowano i odbierano medale. Zawsze duże wrażenie robiła na mnie historia dopiero pośmiertnie zrehabilitowanego Jima Thorpe’a, wieloboisty, dwukrotnego mistrza olimpijskiego z 1912 roku. Tego amerykańskiego sportowca indiańskiego pochodzenia pozbawiono tytułów, bo rok po igrzyskach wykryto, że w młodości zdarzało mu się brać pieniądze za grę w baseball w półzawodowej drużynie. Thorpe nigdy nie pogodził się z bezdusznym orzeczeniem i podobno na łożu śmierci w ostatnich słowach zapytał, gdzie są jego olimpijskie medale. W 1983 roku, siedemdziesiąt lat po decyzji o dyskwalifikacji, MKOL anulował orzeczenie, przekazał dzieciom od dawna nieżyjącego już Thorpe’a kopie olimpijskich złotych krążków... W dziejach najnowszych do startu w igrzyskach gorąco zaprasza się zarabiających krocie tenisistów czy koszykarzy z NBA. A gdy ci łaskawie się zgodzą, uznaje się to za spektakularny sukces wielkiej olimpijskiej rodziny. Sport amatorski już dawno stał się reliktem przeszłości, bo komercja jest nieodłącznym atrybutem rywalizacji. Bez wielkiego biznesu i gigantycznych pieniędzy zorganizowanie współczesnych igrzysk olimpijskich nie byłoby możliwe. Nie oszukujmy się: nie liczy się już sam udział, ważniejszy jest osiągnięty wynik.

Wigrzyskach, jak w całym skomercjalizowanym sporcie na najwyższym światowym poziomie, najważniejsi i najbardziej szanowani są medaliści i nade wszystko zwycięzcy. W tym kontekście nerwowo analizujemy polskie szanse na podium. Zważywszy, że na poprzednich igrzyskach Mazurek Dąbrowskiego był odgrywany zaledwie dwa razy, teraz trudno o wybujały optymizm. Sensownych medalowych szans można się doszukać dwudziestu, trzydziestu albo i czterdziestu, w zależności kto liczy, ale tak zwanych pewniaków niewielu, aż strach na nich wskazywać, żeby jednak nie zapeszyć. Chyba lepiej więc bez wielkiego obiecywania i szumnych deklaracji emocjonować się występami naszych siatkarzy, lekkoatletów, wioślarzy, kajakarzy, szpadzistek, kolarzy albo tenisistów. Ich barki i tak już są dociążone presją, bo duch w narodzie jest podniosły, jak to zwykle przed igrzyskami. I znowu ktoś totalnie zawiedzie, a ktoś sprawi niesamowicie przyjemną niespodziankę. Szybko będziemy zapominać o niektórych starych nazwiskach i uczyć się nowych. Ta nieprzewidywalność olimpijskiego wyniku jest cudowna. Również za nią lubimy igrzyska.