DESKA Z ŻAGLEM PORUSZONYM... WIATREM ZMIAN
Windsurfing w Polsce pod koniec lat dziewięćdziesiątych i na początku następnej dekady jawił się trochę jak dyscyplina sportu pochodząca z innego, lepszego świata. Ale nie stało się tak bez przyczyny. W tym środowisku rzeczywiście było „inaczej”, stąd wzięły się realne sukcesy. A jedną z ich „twarzy” była wielokrotna mistrzyni świata Dorota Staszewska. Jej największe sukcesy przypadły właśnie na tamte czasy, które – choć przecież w tym sporcie jest kontynuacja – wypada określić jako „złoty okres polskich sportów wodnych”.
Staszewska wcale nie marzyła o karierze sportowej. Jako dziewczynka była przekonana, że owszem, jej twarz będzie rozpoznawalna, ale dlatego, że... zostanie aktorką. Zmieniła jednak zainteresowania pod wpływem tego, co robił jej brat Grzegorz, który znudził się łódkami żeglarskimi, a zamarzyła mu się „deska z żaglem”. To właśnie przez jego pasję do windsurfingu i pierwsze sukcesy przyszła olimpijka weszła do tego sportu. Jeździła na treningi i zawody z bratem i tatą, a żeby miała jakieś zajęcie, panowie i jej podsunęli sprzęt sportowy. Grzegorz miał już w dorobku pierwszy medal, gdy zauważono, że Dorota do windsurfingu zdradza talent większy niż niemały... I tak już poszło, choć takie stwierdzenie sugerowałoby, że było łatwo i wszystko działo się prawie samoistnie. Nic bardziej mylnego, bo początek lat dziewięćdziesiątych w polskim sporcie był czasem niezwykłym – z jednej strony trudnym, ale z drugiej, dla ludzi, którzy potrafili myśleć niestandardowo, otwierały się ciekawe perspektywy.
– Gdy przyjechaliśmy z synem po raz pierwszy do trenera Nerlinga, który w Warszawie zajmował się windsurfingiem, od razu powiedziałem, że nie interesuje mnie mistrzostwo Mazowsza, ale walka o mistrzostwo świata w przyszłości. Szkoleniowiec popatrzył na mnie jakoś tak dziwnie, stwierdził, że warto spróbować, dopiero po latach przyznał, co sobie o mnie wtedy pomyślał – wspomina tata Doroty, Andrzej Staszewski.
Grzegorz Staszewski przy windsurfingu ostatecznie nie pozostał. A zamiłowanie do szybkości przełożył na... motoryzację, w której obecnie nie tylko spełnia się, ale odnosi też sukcesy jako jeden z najlepszych tunerów w kraju.
Jednak podejście do sportu i taka deklaracja na temat syna złożona przez Staszewskiego seniora na przełomie lat 80. i 90. rzeczywiście mogły wywołać niedowierzanie lub konsternację. Wtedy sypał się obowiązujący system zarządzania sportem, wiele rzeczy było niewiadomych, następowały bardzo poważne zmiany strukturalne w kraju, a tymczasem pojawia się człowiek z ambicją wychowania mistrza świata. Okazało się jednak, że tam, gdzie jedni widzieliby tylko problem, drudzy dostrzegli szansę. Wokół windsurfingu skupiła się grupa rodziców, którzy z jednej strony sami wiedzieli, jak zarabiać co najmniej poważne pieniądze, a z drugiej chcieli je przeznaczyć na rozwój sportowy swoich dzieci. Mieli pomysły, umiejętności i możliwości finansowe – rodzina Staszewskich miała firmę dziewiarską, zresztą mama Doroty stworzyła markę Suntex, natomiast ojciec innej utalentowanej żeglarki Agaty Pokorowskiej prowadził sieć hurtowni farmaceutycznych. – Właściwie to było takie dziesięć osób skupionych na desce z żaglem oraz... Mateusz Kusznierewicz, którego tata Zbyszek, w końcu pracownik naukowy, starał się zaprząc jak najwięcej wiedzy technicznej w to, żeby łódka jego syna płynęła jak najszybciej – dodaje Andrzej Staszewski.
W tym środowisku panowały zasady, które w innych obszarach sportowych nie były na porządku dziennym. Ba! W niektórych dyscyplinach sportu nie są oczywistością nawet dziś. Nie spierano się o kilkaset złotych dofinansowania na wyjazdy zagraniczne, nikt nie zwalczał konkurencji, przeciwnie – nawzajem się wspierano, wiedząc, że tylko wysoki poziom w kraju może przełożyć się na sukcesy międzynarodowe. Postawiono na dużą liczbę startów i treningów zagranicznych, aby sporty żeglarskie nie były w naszym kraju sportem sezonowym, rozgrywanym wyłącznie od wiosny do początków października. Działano według zupełnie nowego podejścia, w którym wszystko zaczyna się od zawodników, zamiast ustawiać ich na samych końcu listy zawierającej to, co w tej dyscyplinie najważniejsze.
To w końcu przełożyło się na konkretne wyniki – Dorota Staszewska, mając zaledwie 14 lat, zwyciężyła w regatach z cyklu Pucharu Świata ISAF: Semaine Olympique Francaise w Hyeres we Francji. A w kategorii młodzików i juniorów wywalczyła łącznie trzy złote medale.
– Tata nie dał mi wyboru, po prostu musiałam iść w ślady starszego brata, który nigdy nie bał się prędkości i sportowych wyzwań. Podobnie było z deską. Na szczęście tylko na początku. Szybko wciągnęłam się w windsurfing. Bardzo szybko, bo już po pięciu latach pływania na desce zaczęłam przygotowywać się do igrzysk w Atlancie w 1996 roku. Zaparłam się jako szesnastolatka, że za dwa lata będę najlepsza – wspominała Staszewska w rozmowie przeprowadzonej właściwie tuż po zakończeniu kariery, które nastąpiło w 2005 roku. Wchodziła w nowy etap życia z pewnymi obawami, ale także solidną podbudową nie tylko w postaci sukcesów na wodzie, lecz także solidnego wykształcenia. Staszewska ukończyła studia MBA, a również będąc aktywną zawodniczką w 1997 roku, zdała maturę jako jedna z najlepszych w Warszawie.
Urodzona w październiku 1978 roku Staszewska, kończąc ze sportem, nie miała wtedy jeszcze trzydziestu lat, ale... po szesnastu latach wyczynowego uprawiania sportu odezwał się kręgosłup. Sześciomiesięczna rehabilitacja w połączeniu z przygotowaniami do startów i zawodów rangi mistrzostw świata sprawiły, że powiedziała sobie „dość!”. Rywalizacja na pół gwizdka z jednoczesnymi obawami o stan kręgosłupa po prostu jej nie interesowała. – Od dziecka uczona byłam perfekcjonizmu, dyscypliny i patrzenia w przyszłość przez pryzmat wielkich ambicji – mówiła wtedy zawodniczka, która nie mając jeszcze 18 lat, rywalizację na igrzyskach w Atlancie ukończyła na 6. miejscu. Do medalu nie brakowało wiele...
– Uważam jednak, że źle patrzymy na igrzyska. Patrzymy tylko na medale. Jak ich nie ma, czujemy frustrację. W igrzyskach wszelkie dyscypliny żeglarskie są na bardzo wysokim poziomie, to trochę tak, jakbyśmy przekreślali wszystkie osiągnięcia z mistrzostw świata lub Europy – mówiła Staszewska... zupełnie niedawno, bo w lipcu tego roku, ale nie o sobie tylko o stracie w Tokio Piotr Myszki, który w ostatnim wyścigu, w przedziwnych okolicznościach, stracił szansę na miejsce w czołowej trójce.
Myszka, który od Staszewskiej jest młodszy ledwie o trzy lata, w Tokio ścigał się w RS:X, natomiast nasza bohaterka największe sukcesy odnosiła w Formule Windsurfing, czyli nieco innej odmianie rywalizacji na desce z żaglem. Szczyt jej kariery sportowej przypadł na przełom lat dziewięćdziesiątych i pierwszej dekady XXI wieku, a osiem złotych medali mistrzostw świata robi wrażenie.
Staszewska wielokrotnie przyznawała, że najwyżej ceni sobie start w igrzyskach w Atlancie oraz mistrzostwo świata wywalczone w Łebie w 2004 roku. Zawodom rozgrywanym na Bałtyku także należy poświęcić kilka słów, bo właśnie pierwsze sukcesy na wodzie odnoszone przez przyszłą mistrzynię świata przyczyniły się do rozwoju Łeby jako miejsca, gdzie króluje windsurfing.
– Gdy zaczęliśmy jeździć na zagraniczne imprezy, Brytyjczycy, a szczególnie Francuzi patrzyli na nas zdecydowanie z wyższością, jak na jakichś dziwnych przybyszów z koła podbiegunowego. Dlatego aby pokazać im, jak bardzo się mylą, postanowiliśmy, że będziemy organizować zawody na najwyższym poziomie w Łebie – wspomina Andrzej Staszewski.
Także dzięki takim zawodom jak te wspomniane nad polskim morzem, gdzie chciały się reklamować poważne firmy, a całość miała poważną i prestiżową rangę, windsurfing jawił się wielu kibicom jako sport z lepszego, bardziej kolorowego świata. A mistrzostwa świata w 2004 roku w Łebie cieszyły się ogromnym zainteresowaniem.
– Nasuwa mi się myśl, że chciałabym już być matką i mieć spokojne życie gdzieś w domku pod Warszawą – mówiła Staszewska, kończąc karierę sportową. Właściwie jej marzenie się spełniło, bo jako Dorota Staszewska-kumiszcze ma dwoje dzieci i poważną pracę w znanej firmie paliwowej, ale w 2014 roku przeżyła także niezwykle trudne chwile. U jej wówczas 2,5-letniego synka Adama zdiagnozowano białaczkę. Sportsmenka prosiła publicznie o pomoc poprzez oddawanie krwi. Szczęście w nieszczęściu polegało na tym, że choroba została bardzo, ale to bardzo wcześnie zdiagnozowana i udało się ją wyleczyć nawet bez przeszczepu szpiku kostnego. Niemniej i tak trwało to dwa lata, a przez rok... jeden z rodziców właściwie musiał mieszkać z dzieckiem w szpitalu. Apel o oddawanie krwi spotkał się z dużym odzewem. „Serdecznie dziękuję wszystkim, którzy zmobilizowali siebie i znajomych do oddania krwi! Jesteście WIELCY. Adam jak urośnie i nauczy się dobrze mówić, to sam Wam podziękuje” – napisała wtedy Dorota Staszewska, która po prostu przez lata startów zaskarbiła sobie, nie tylko osiągnięciami, ale także sposobem bycia, wielką sympatię kibiców.
Cóż, windsurferami z rozjaśnionymi słońcem włosami i opalonymi twarzami chciałby być każdy chłopak, a zawodniczki uprawiające ten sport uosabiały dziewczyny, z którymi każdy chłopak chciałby się umawiać. Trochę jak w piosence Beach Boys „Surfin’ USA” opowiadającej o tym, że „gdyby każdy miał ocean jak w Kalifornii, to każdy surfowałby jak ci fajni, pochodzący stamtąd chłopcy w sandałach i szerokich spodniach”. Ale jak wspomnieliśmy, taki pozytywny obraz windsurfingu miał u nas znacznie głębsze przyczyny. No i w Polsce była to deska z żaglem, w który wiatr zaczął wiać na początku lat 90. Tak się złożyło, że był to w pewnym sensie wiatr zmian...