WIELKIE GRANIE I LICZENIE
Ligowa matematyka, czyli co jeszcze może się zdarzyć w sezonie 2021/22 PKO BP Ekstraklasy. A może sporo.
Ligowy finisz to wielkie liczenie punktów. Liczą je wszyscy, ale nie wszyscy tak samo. Bo jednym z rachunków wychodzi, że w ostatnich meczach wystarczy liczyć na siebie, inni muszą liczyć także na potknięcia rywali. Przede wszystkim trzeba jednak grać, bo bez tego ta cała matematyka na nic się nie zda.
20 procent szans Rakowa
W walce o tytuł zdecydowanym faworytem jest Lech. W ostatnich 15 sezonach tylko trzy razy zdarzało się, że w dwóch kolejkach kończących rozgrywki następowała zmiana lidera. Szanse Rakowa, jeśli obliczymy je na tej podstawie, wynoszą zatem 20 procent. Ostatnim klubem, który popisał się skutecznym finiszem na tym dystansie, jest Śląsk Wrocław. 10 lat temu w 29. serii gier zespół prowadzony wówczas przez Oresta Lenczyka wykorzystał potknięcie Legii w Gdańsku (0:1 z Lechią), pokonał u siebie Jagiellonię (3:1) i został samodzielnym liderem, a kropkę nad „i” postawił wyjazdową wygraną z Wisłą Kraków (1:0).
Innym zespołem, który niemal w ostatniej chwili wyszarpał mistrzostwo, było w sezonie 2006/07 Zagłębie Lubin. Wtedy Lenczyk sam przeżył to, co po latach sprawił Legii ze Śląskiem – jego GKS Bełchatów w 29. kolejce przegrał z Wisłą (1:2) i dał się wyprzedzić Miedziowym. W stolicy Wielkopolski najbardziej pamiętany jest rok 2010. Oba kluczowe mecze przedostatniej kolejki rozstrzygnęły się wtedy w dramatycznych okolicznościach. W Chorzowie Lech pokonał Ruch (2:1) po golu Siergieja Kriwca strzelonym w 2. minucie doliczonego czasu, a na krakowskim boisku przy Suchych Stawach prowadząca w tabeli Wisła straciła bramkę na 1:1 aż 4 minuty po upływie podstawowych 90. Stało się to – jakby mało było dramatu – za sprawą samobójczego trafienia Mariusza Jopa. Kandydaci do mistrzostwa zamienili się więc miejscami, a kilka dni później Kolejorz nie mógł już zaprzepaścić szansy, która spadła mu niczym z nieba. Na własnym boisku pokonał niegrające już o nic Zagłębie Lubin (2:0), które na dodatek samo strzeliło sobie pierwszego gola, drugiego uzyskał... Robert Lewandowski. Teraz cały Poznań i okolice mają nadzieję, że w tym sezonie taka zamiana miejsc się nie wydarzy. Ale uwaga! W każdym z wymienionych przypadków lider był pognębiany przez drużynę z dolnej połówki tabeli, a taką właśnie jest Warta – najbliższy rywal Kolejorza. Co więcej, przed 12 laty Wisła straciła pozycję lidera na rzecz Lecha w meczu derbowym, w dodatku nie rozgrywanym na boisku rywala, tylko na de facto neutralnym obiekcie Hutnika. A Lecha czekają właśnie derby Poznania, które odbędą się w Grodzisku Wielkopolskim.
Są jednak także różnice. W 2010 roku Pasy, grając z Wisłą, nie były pewne utrzymania, a nawet w przeciwnym przypadku graczy Cracovii trudno byłoby posądzać o chęć ułatwienia życia lokalnemu rywalowi – krakowskie derby mają bowiem zupełnie inną temperaturę niż poznańskie. Te drugie derbami są tylko z nazwy, a i stopień motywacji Zielonych jest znacznie mniejszy – właśnie ostatecznie zapewnili sobie ligowy byt. W dodatku od powrotu do ekstraklasy warciarze przegrali wszystkie trzy mecze z Kolejorzem. Raków może więc liczyć wyłącznie na sportową ambicję zawodników, którzy w Wielkopolsce są w głębokim cieniu Lecha, swoje mecze muszą rozgrywać wiele kilometrów od siedziby klubu, bo ich obiekt nie spełnia warunków, a na miejskim z nazwy stadionie przy Bułgarskiej nikt ich nie chce. Absolutnie szczególna jest sytuacja Łukasza Trałki, dziś podpory defensywy Warty, a wcześniej wieloletniego kapitana Kolejorza i mistrza z 2015 roku, który jednak z klubem żegnał się w kiepskiej atmosferze, obwiniany za niepowodzenia w kilku kolejnych sezonach i podpadnięty u części kibiców. I to już kiedyś było. W podobnej sytuacji w 2012 roku był Łukasz Surma, który jako piłkarz Lechii odebrał szanse na mistrzostwo byłym kolegom z Legii. Trzeba jednak zaznaczyć, że sam Trałka złych wspomnień raczej nie pielęgnuje, na łamach „PS” deklarował nawet, że wciąż trzyma kciuki za Lecha. Abstrahując od historii i wątków personalnych, zespół Macieja Skorży czeka łatwiejsze zadanie niż wicelidera z Częstochowy. Raków jedzie bowiem do Lubina na mecz z Zagłębiem, które w przypadku porażki może znaleźć się w trudniej sytuacji (o czym niżej), będzie więc zmotywowane w najlepszy możliwy sposób.
Wrocław ’82 – co tam się stało?!
A co jeśli status quo na szczycie tabeli po weekendzie zostanie zachowane? Szanse na to, że lider zmieni się w ostatniej kolejce są jeszcze mniejsze. W całej historii naszej ligi coś takiego zdarzyło się tylko dwa razy – w 1935 roku Ruch Chorzów wyprzedził Pogoń Lwów, a w sezonie 1981/82 Widzew Łódź przeskoczył Śląsk. To drugie rozstrzygnięcie było bodaj najdziwniejszym i najbardziej zaskakującym w dziejach ekstraklasy. Przeciwnikiem wrocławian była zaledwie ósma w tabeli Wisła, czasy były takie, że zespoły będące w podobnej sytuacji nie zawsze stawiały realny opór potrzebującym punktów, tymczasem piłkarze Białej Gwiazdy nie pozwolili rywalom nawet zremisować – sześć minut przed końcem przy stanie 0:1 Janusz Adamczyk obronił rzut karny egzekwowany przez kapitana Śląska Tadeusza Pawłowskiego. We Wrocławiu pewnie do tej pory nie wiedzą, co się wówczas stało. Tym bardziej że jak się okazało, nawet punkt dawał Śląskowi mistrzostwo, bo Widzew Łódź, drugi kandydat do tytułu, nie zdołał pokonać w Chorzowie niepewnego utrzymania Ruchu (1:1).
Szanse teoretyczne
Inne kwestie w górnej części tabeli nie zasługują na szczegółowe analizy. Na mistrzostwo
teoretyczne szanse zachowuje jeszcze Pogoń, ale to tylko teoria właśnie – Portowcy musieliby wygrać oba pozostałe mecze, Lech oba przegrać, a Raków zdobyć maksymalnie punkt. Także sprawa 4. miejsca, premiowanego awansem do europejskich pucharów, jest praktycznie rozstrzygnięta. Lechia ma 6 punktów więcej od Piasta i (przy remisowym bilansie bezpośrednich meczów) aż 9 goli w zapasie.
Dwie szanse na piętnaście
Najwięcej może się jeszcze wydarzyć w walce o utrzymanie.
Najważniejsze fakty są następujące: po pierwsze, Górnik Łęczna jest już praktycznie I-ligowcem. Aby się utrzymał, musiałyby zostać spełnione trzy warunki – górnicy bardzo wysoko wygrają obydwa pozostałe mecze, Bruk-bet i Wisła Kraków choć raz stracą punkty, a Śląsk poniesie dwie bardzo wysokie porażki. Jak wysokie? Nawet gdyby łęcznianie wygrali oba mecze po 2:0 (to ich najlepsze osiągnięcia w tym sezonie), a Śląsk oba przegrał 0:4 (jego dwa najgorsze), zabrakłoby jeszcze siedmiu goli.
Po drugie, Bruk-bet Termalica w najbardziej osiągalnym wariancie do utrzymania potrzebuje odrobić 3 punkty do Śląska i jednocześnie musi liczyć na to, że Wisła zdobędzie maksymalnie tyle samo punktów, co niecieczanie. Wtedy będą premiowani dzięki tzw. małej tabeli.
Ale uwaga – i to po trzecie – jeśli i Słonie, i Biała Gwiazda zdobędą o 4 punkty więcej od wrocławian, utrzyma się ekipa z Krakowa. Bo akurat bilans z Bruk-betem ma korzystny. Po czwarte, pozostałe zespoły bronią przewagi i zależą tylko od siebie. Śląsk nie będzie musiał się oglądać na wyniki rywali, jeśli w dwóch pozostałych meczach zdobędzie 4 punkty. Zagłębiu taki spokój gwarantują 3 punkty, Jagiellonii – 2, a Stali zaledwie jeden, jeśli zdobędzie go w spotkaniu ze Śląskiem.
Jak to się ma do układu spotkań? Zdecydowanie najtrudniejsze mecze czekają Miedziowych, którzy zmierzą się z ekipami walczącym o mistrzostwo – najpierw u siebie z Rakowem, a następnie w Poznaniu z Lechem, o każdy punkt będzie więc niezwykle trudno. Poza tym będzie jeszcze jedno spotkanie, w którym obaj rywale grają o coś (Stal – Śląsk). Pozostałe drużyny broniące się przed spadkiem za przeciwników mają zespoły niezaangażowane w walkę o żaden z kluczowych celów. Teoretycznie łatwiejsza droga czeka Jagiellonię (Legia i Górnik Łęczna) i Wisłę (Radomiak i Warta), znacznie wyżej notowani są rywale Bruk-betu (Piast i Pogoń). Na koniec złe wieści dla ekip z Krakowa i Niecieczy. W ostatnich 10 sezonach tylko dwa razy zdarzyło się, że zespoły będące dwie kolejki przed końcem rozgrywek na miejscach „spadkowych” zdołały na finiszu wydobyć się nad kreskę. W sezonie 2012/13 Podbeskidzie przeskoczyło GKS Bełchatów, a w rozgrywkach 2016/17 Arka wyprzedziła Górnika Łęczna. W przeciwieństwie do obecnego finiszu oba te zespoły miały do odrobienia zaledwie punkt, a nie 3. W pozostałych 15 przypadkach na ratunek było już za późno.