Polska w krainie owiec
Kochają własną odmianę wioślarstwa i Premier League, a w piłce nie są już chłopcem do bicia. Oto krótka opowieść o Wyspach Owczych.
Archipelag składa się z 18 wysp, które są coraz popularniejszym kierunkiem dla miłośników egzotycznych podróży w dużej mierze dzięki mediom społecznościowym i zamieszczanym tam setkom zapierających dech fotografii, a punktu przełomowego zainteresowania można szukać w 2015 roku. Wtedy to nastąpiło całkowite zaćmienie słońca, które było widoczne tylko z Wysp Owczych oraz Svalbardu na Oceanie Arktycznym, ale ta norweska prowincja nie mogła przyjąć zbyt wielu gości ze względu na niezwykle skromną bazę hotelową oraz... nieobliczalność niedźwiedzi polarnych.
Miłość do piłki
Futbol rozkochuje ludzi wszędzie. Dlaczego więc na Wyspach Owczych miałoby być inaczej? Pierwszy klub powstał tam już w 1892 roku, a więc kilkanaście lat wcześniej niż najstarszy w Polsce. Piłkę nożną Farerzy zawdzięczają brytyjskim kupcom oraz... studentowi z Danii, który dał podwaliny pod pierwszy zespół. Było to możliwe dzięki promom kursującym pomiędzy archipelagiem a Islandią, Wielką Brytanią oraz krajami nordyckimi. W pierwszych latach grano na nierównościach, plażach, obecnie boiska są praktycznie na każdym kroku. – W angielskiej Premier League miejscowi są rozkochani do dziś. Jeśli godzina meczu Manchesteru United z Liverpoolem koliduje z lokalną ligą, dokonuje się korekty w terminarzu. Najbardziej fanatyczni kibice wyczarterowali samolot, w którym fani jednych i drulidze gich rozłożyli się mniej więcej po połowie. Te dwa kluby mają zdecydowanie najwięcej miłośników wśród Farerów – mówi nam Marcin Michalski, pasjonat archipelagu, współautor książki: „81:1. Opowieści z Wysp Owczych” oraz twórca fanpage’a „Piłka nożna na Wyspach Owczych”.
KI Klaksvik zadziwia świat
Kilka lat temu krążyła anegdota o tym, jak na jedno z ligowych spotkań na wyspie Sandoy przyjechał kibic na koniu i poprosił bileterkę o dwie wejściówki. Zdziwionej kobiecie wyjaśnił. – No co? Będzie mecz oglądał, to bilet musi mieć. Obecnie farerska ekstraklasa liczy 10 drużyn, a po obronę tytułu pewnie kroczy KI Klaksvik, który jest pierwszym farerskim zespołem w fazie grupowej europejskich pucharów. W miniony czwartek wywalczył historyczny punkt, remisując bezbramkowo z Lille. Imponujące osiągnięcia jak na klub z miasta liczącego 5 tys. mieszkańców (do tego dochodzą osoby rozsiane po okolicznych wysepkach). Aby dostać się stamtąd w głąb archipelagu, trzeba przejechać dwoma tunelami (w tym jednym z rondem!) pod oceanem. Za sukces klubu w dużej mierze odpowiada norweski szkoleniowiec Magne Hoseth.
Zespół zbudowany został z miejscowych zawodników, ale kiedy latem podstawowy bramkarz Markus Pettersen doznał kontuzji, naprędce szukano zastępstwa na rynku europejskim. W końcu postawiono na Szweda Jonathana Johanssona. 32-latek występował w piątej norweskiej i to jako zawodnik z pola. Okazało się jednak, że pamięta jeszcze, jak się broni i to właśnie on został jednym z głównych architektów awansu do fazy grupowej. – Klaksvik to przemyślane połączenie lokalnych zawodników i ciekawych przybyszów z zewnątrz. Takich, którzy chcą coś udowodnić – mówi Michalski. Napastnik Arni Frederiksberg zrezygnował z gry w reprezentacji, bo wcześniej był do niej powoływany, ale nie wchodził na boisko. Na co dzień jest dyrektorem finansowym w poważnej firmie i uznał, że takie powołania go nie interesują. Tym bardziej że czekają go jeszcze wyjazdy w Lidze Konferencji. Wśród Farerów taka postawa jest po prostu uczciwym postawieniem sprawy, a nie gwiazdorstwem. Piłka jest dla nich bardzo ważna, ale praca i rodzina są jednak wyżej w hierarchii.
KI Klaksvik na mecze pucharowe musiało przenieść się do stolicy, ponieważ ich wciśnięty pomiędzy domki w centrum miasta kameralny obiekt liczy zaledwie 2,5 tys. miejsc. Jednak nie to było głównym powodem, że na tym etapie nie mogą już grać u siebie, a fakt, że obiekt w ogóle nie jest ogrodzony. – Na Wyspach nie ma żadnych bójek na meczach, więc nikt o tym nie pomyślał. Czy spodziewali się takiego sukcesu? Może jeszcze nie teraz, ale Farerzy to naród ciężko pracujących ludzi, kierujących się rozsądkiem. Świadomie budowali struktury klubu, aby mógł zachwycić Europę na taką skalę – tłumaczy pasjonat farerskiej piłki.
Farerskie rekordy, czyli 81:1
Wrześniowy mecz eliminacji EURO 2024 w Warszawie (2:0 dla Polski) obejrzało mniej więcej tyle samo kibiców, ile liczy populacja Wysp Owczych. 54 600 osób mieszka obecnie na archipelagu. Farerzy zawsze są dumni z reprezentacji, ale doskonale zdają sobie sprawę, że nie mają większych szans na choćby mały sukces. Powodem do świętowania dla 131. reprezentacji w rankingu FIFA jest zwycięstwo w każdym pojedynczym meczu. Teraz bardziej rozpalają ich rozgrywki pucharowe. Mecze z Polską nie wyzwalają w nich aż tak wielkich emocji. Co innego, gdyby grali z Danią, a przede wszystkim Anglią.
O niespodzianki im trudno, ale to właśnie Wyspy Owcze są autorem jednej z największych w historii. W listopadzie 2014 wygrały 1:0 z Grecją w Pireusie, a jedyną bramkę strzelił Joan Edmundsson. Zwycięstwo Farerów ma wymiar historyczny, bo Grecy zajmowali wtedy 18. miejsce w rankingu, a Wyspy Owcze były 169 pozycji niżej.
Drugą miłością po futbolu jest dla Farerów piłka ręczna. Niedawno odnieśli w niej wielki sukces, jakim był awans do przyszłorocznych mistrzostw Europy w Niemczech. Do ich żeńskiej reprezentacji należy też rekordowe zwycięstwo w pojedynczym meczu. W 2006 podczas towarzyskiego turnieju w Bośni i Hercegowinie panie z Wysp Owczych pokonały Albanię 81:1! Jak taki wynik w ogóle był możliwy? Wszystko z powodu kuriozalnej pomyłki albańskich działaczy, którzy na turniej wysłali reprezentację... koszykarek.
Sport lekiem na depresję
Piłka nożna i handball są zdecydowanie najpopularniejsze, ale Farerzy ogólnie kochają uprawiać sport. Narodowym sportem jest wioślarstwo w ich autorskim wydaniu. Od maja do lipca jak archipelag długi i szeroki rywalizują w łodziach, które nie mają żadnego odpowiednika na świecie. Wedle własnej receptury przygotowują je lokalni szkutnicy, a zwycięzcy zyskują ogromny splendor. Zimą przenoszą się do hal, gdzie popularność zdobywają nawet boks i MMA. Sport jest też dla nich sposobem na zabicie czasu w długie jesienno-zimowe wieczory.
Polski rodzynek
Jeszcze kilka lat temu polskich zawodników w farerskiej lidze było wielu. Reprezentujący B36 Torshavn Łukasz Cieślewicz uznawany był nawet za najlepszego zawodnika lokalnej ligi. Obecnie został trenerem sekcji kobiecej w HB Torshavn. W tym momencie na Wyspach – w B36 – gra tylko jeden nasz rodak. Michał Przybylski w obecnej pucharowej kampanii dotarł ze swoją drużyną do III rundy eliminacji Ligi Konferencji, a więc odpadli z chorwacką Rijeką na tym samym etapie co Lech Poznań ze Spartakiem Trnawa. – Michał od trzech lat ubiega się o paszport duńsko-farerski, bo mieszka tam od trzeciego roku życia. Jego tata Tomasz przyjechał tam właśnie po to, aby grać w piłkę. Dziś można powiedzieć, że bardziej jest już Farerem niż Polakiem. Do niego należy też rekordowa liczba występów w europejskich pucharach. W tym momencie licznik zatrzymał się na 25 meczach. Na co dzień jest przedstawicielem handlowym w dziale napojów bezalkoholowych lokalnego browaru, a popołudniami trenuje – opowiada Michalski. Na temat trudności z dotarciem na archipelag narosło wiele mitów, ale obecnie nie jest to już wyprawa po złote runo. Z Kopenhagi codziennie latają dwa–trzy samoloty. Piloci są przyzwyczajeni, że warunki mogą nagle się pogorszyć, samoloty wyposażone są w czujniki, które pozwalają lądować nawet w bardzo gęstej mgle. Historie z poprzedniego sezonu, gdy mecz Klaksvik z Bodö/glimt trzeba było przełożyć ze względu na warunki atmosferyczne, należą już do rzadkości.