MŁODZIEŻOWE EKSPERYMENTY
Wprowadzanie młodych piłkarzy do drużyny, czy to klubowej, czy reprezentacyjnej – to temat, z którym mierzy się wielu trenerów. Podzieliłbym ich na trzy kategorie: w pierwszej są ci, którzy robią to z konieczności, na przykład dlatego, że klub wyprzedał najbardziej wartościowych piłkarzy i musi stawiać na młodzież. Inni próbują na siłę wypromować dopiero dojrzewającego zawodnika, żeby coś komuś udowodnić, przekonać, że dokonują transfuzji krwi. Wreszcie są tacy, którzy szukają złotego środka: jak wprowadzić młodzieżowca w odpowiednim momencie i zachować zdrowy balans w drużynie. To ostatnie rozwiązanie wydaje się oczywistym i najbardziej rozsądnym, ale o dziwo jest ono najtrudniejsze i najrzadziej spotykane. Pisząc te słowa, mam w głowie przede wszystkim to, co działo się z naszą reprezentacją w ostatnich latach, ale szczególnie za kadencji Czesława Michniewicza i Michała Probierza. Dlaczego pod lupę biorę akurat tych dwóch szkoleniowców? Bo obaj do pracy z pierwszą reprezentacją trafili, mając za sobą pracę z kadrą U-21. Michniewicz dostał ofertę z PZPN po tym, jak zwolniony został z Legii, do której poszedł, będąc (i to dosłownie) selekcjonerem najstarszej z kadr młodzieżowych. Probierz awansował prosto z młodzieżówki. Obaj zapowiadali, że zamierzają korzystać z bezpośredniego zaplecza drużyny seniorskiej.
Wszystko byłoby dobrze, brzmi to bardzo sensownie, logicznie, ale niestety teoria nie zawsze daje się tak łatwo przekuć w rzeczywistość. I niekoniecznie jest to tylko wina chcących dobrze obu selekcjonerów, bo problemem są zbyt wczesne wyjazdy młodych zawodników do zagranicznych klubów (w których często słuch po nich ginie). Przypomnijmy sobie piłkarzy, których ze swojej młodzieżówki wprowadzał Michniewicz, na przykład Szymona Żurkowskiego, Krystiana Bielika, Sebastiana Walukiewicza, Kamila Jóźwiaka, Roberta Gumnego czy Dawida Kownackiego. Czy któryś z nich znalazł się wśród powoływanych ostatnio przez Probierza? Oddajmy jednak królowi, co królewskie i dodajmy do tej listy takich zawodników, jak Sebastian Szymański, Bartłomiej Drągowski, Kamil Grabara, Paweł Bochniewicz, Karol Świderski, Tymoteusz Puchacz czy Mateusz Wieteska. Tu już możemy mówić o pewnej ciągłości, bowiem są to zawodnicy, którzy znaleźli się na listach obecnego selekcjonera. Problem polega na tym, że żaden z nich wciąż nie stanowi o sile tej reprezentacji, o żadnym z nich nie można powiedzieć, że to pewniak do pierwszej jedenastki. Najbliżej do takiego miana jest Szymańskiemu, ale nawet on nie do końca jest stałym punktem w koncepcji Michała Probierza. Przypomnę tylko, że w ostatnim grupowym meczu eliminacji EURO 2024 z Czechami, pod nieobecność Piotra Zielińskiego, zawodnik Fenerbahce zaczął na ławce (bo trener wolał postawić na dwóch defensywnych pomocników). Dosyć często wchodzi Świderski, strzela gole, ale raczej jest tylko zmiennikiem wśród napastników. Wciąż nie jest to zawodnik, o którym można powiedzieć: pewniak obok Roberta Lewandowskiego. Michał Probierz przyszedł do reprezentacji z misją jej odmłodzenia. Z racji kiepskich wyników postanowił przekonywać, że jest to punkt numer 1 w jego programie, przynajmniej jeśli chodzi o eliminacje EURO 2024. No bo przecież przejął rozbitą drużynę pod koniec kwalifikacji, nie bardzo się z nią utożsamiał. Zaczął więc eksperymentować na całego. Symbolem tych niezbyt fortunnych eksperymentów jest Patryk Peda, który zebrał pochwały za występ przeciwko Wyspom Owczym, by eliminacje zakończyć z prezentem od selekcjonera w postaci „wędki” (wejścia i zejście w tej samej połowie) w meczu z Czechami.
Mieliśmy więc w tych trzech meczach (plus towarzyski z Łotwą) mnóstwo rotacji, mieszania składem, jakiego nie doświadczyliśmy od nie wiem kiedy. A przecież kadrę objął trener, który miał mieć duże rozeznanie wśród polskich zawodników w kraju i na świecie. Wciąż nie mogę zrozumieć i nie mogę się pogodzić z tym, że zamiast szukać optymalnych rozwiązań na tu i teraz, by ratować eliminacje, Michał Probierz wziął się za transfuzję krwi. Nie zmienię zdania, że w kadrze narodowej powinni grać zawodnicy, którzy występują regularnie w jak najlepszych drużynach klubowych i są w formie. Stawianie na trzecioligowca z ligi włoskiej to dla mnie umniejszanie rangi, jaką powinna mieć reprezentacja kraju. Czy poszukiwania selekcjonera kadry też zaczynamy od 3. ligi, czy wybieramy z najlepszych, którzy mają za sobą doświadczenie i osiągnięcia?
Rola selekcjonera różni się od pracy trenera klubowego tym, że w kadrze nie ma czasu na budowanie drużyny. Trzeba trafić z poszczególnymi elementami, naprędce je poukładać. Bo co można zrobić, gdy przed meczem ma się do dyspozycji czas na jeden czy dwa treningi? Najlepszym gwarantem, że coś zadziała, jest postawienie na piłkarzy, którzy utrzymują solidną jakość i są jeszcze głodni występów w reprezentacji. Na eksperymenty też jest czas, ale w meczach towarzyskich, po turnieju, a nie podczas ważnych eliminacji.