GÓRNICZY UROBEK DLA POLSKI
Lista piłkarzy grających w Górniku i jednocześnie tworzących siłę Biało-czerwonych jest imponująca. Górnik masowo dostarczał kadrowiczów w latach świetności, która skończyła się wraz z upadkiem PRL. Wtedy okazało się, że pogrążony w coraz większym kryzysie przemysł wydobywczy nie jest już w stanie finansować sportowych drużyn. Szukano nowych inwestorów, którzy nie zawsze okazywali się słowni i rzetelni, co było brutalnym zderzeniem z nową rzeczywistością. Nieuchronne i często bolesne zmiany dotyczyły oczywiście wielu klubów, które funkcjonowały na profesjonalnym poziomie dzięki wsparciu kopalń. Górnik 14 grudnia 1948 roku zaczął istnieć właśnie dzięki kopalniom. Po zakończeniu drugiej wojny światowej władza ludowa pochyliła się także nad sportem i arbitralnie zadecydowała, że sportowe kluby będą utrzymywane przez ważne gałęzie przemysłu. Najbardziej miały skorzystać te największe, które integrują lokalną społeczność, choć wtedy mówiło się raczej o ludzie pracującym miast i wsi. Na tym gruncie w Zabrzu powstał Górnik – w wyniku połączenia czterech mniejszych klubów.
PIERWSZY BYŁ MACHNIK Siedem lat później awansował do ekstraklasy (nazywanej wówczas I ligą), a w pierwszym meczu na najwyższym szczeblu (18 marca 1956 roku) pokonał Ruch Chorzów (3:1), który miał w składzie wielu świetnych zawodników: Ryszarda Wyrobka, Henryka Bartylę, Czesława Suszczyka, Gerarda Cieślika i Henryka Alszera. Ten ostatni zdobył bramkę, ale na niewiele się to zdało, bo gracze trenera Augustyna Dziwisza byli skuteczniejsi – dwa razy trafił Edward Jankowski i raz Manfred Fojcik. Górnik sezon skończył na szóstym miejscu, lecz w następnym był już mistrzem. I potem w ciągu 31 lat powtórzył ten wyczyn 13 razy. Jeszcze zanim po raz pierwszy wygrał ligowe rozgrywki, miał już pierwszego reprezentanta Polski. Był nim urodzony w Wadowicach Józef Machnik – dzisiaj zapomniany bramkarz, który w Górniku spędził niespełna trzy lata. W kadrze narodowej po raz pierwszy wystąpił w warszawskim meczu z Norwegią (5:3) 28 października 1956 roku.
LIDER LUBAŃSKI
A kto jako piłkarz Górnika najczęściej grał w narodowej drużynie? Oczywiście Włodzimierz Lubański. Pod koniec reprezentacyjnej kariery był już zawodnikiem KSC Lokeren, jednak jako zabrzanin zagrał w 64 meczach kadry i strzelił 62 gole, a wśród nich tak ważny jak w spotkaniu z Anglią (2:0) na Stadionie Śląskim w czerwcu 1973 roku, co nadało Biało-czerwonym rozpędu w walce o awans do finałów MŚ w RFN. Lubański w turnieju nie wystąpił, bo wciąż zmagał się ze skutkami kontuzji z konfrontacji z Chorzowa. Miał również wielki wpływ na zdobycie przez Polskę mistrzostwa olimpijskiego w Monachium, co było początkiem złotej dekady w historii naszego futbolu. On tę historię pisał zresztą od 16. roku życia, bo wtedy debiutował w kadrze i od razu zdobył bramkę (9:0 z Norwegią).
Na drugim miejscu wśród zabrzańskich górników grających w reprezentacji Polski jest Stanisław Oślizło, który w koszulce z białym orłem wystąpił 57 razy. Wybitny obrońca urodził się o dekadę za wcześnie, bo ominął go udział w wielkich osiągnięciach reprezentacji. W drużynie Kazimierza Górskiego pojawił się tylko raz, na dodatek w przegranym 1:3 meczu z RFN (10.10.1971). Miał 34 lata, co wówczas dla wyczynowego piłkarza było wiekiem mocno zaawansowanym.
GORGOŃ PO SPADKU
Podium zabrzańskich kadrowiczów zamyka Jerzy Gorgoń, który zgromadził 55 meczów i był mistrzem, wicemistrzem olimpijskim oraz medalistą mistrzostw świata. Jak wiele znaczył dla reprezentacji, najlepiej świadczy fakt, że nie potrafił definitywnie z niego zrezygnować mający na to wyraźną ochotę Jacek Gmoch, mimo że rosły obrońca nie zagrał w żadnym spotkaniu w kwalifikacjach do MŚ w Argentynie. Gdy jednak trzeba było skompletować kadrę na mundial, Gmoch odkurzył Gorgonia i jest to tym bardziej warte podkreślenia, że stoper ze swoją klubową drużyną dołował i spadł do II ligi, bo w 1978 roku zabrzanom przytrafiło się to po raz pierwszy, odniezwykle kąd do niej awansowali. Gorgoń po degradacji nie opuścił Górnika, więc na argentyńskim mundialu grał w zasadzie jako drugoligowiec, co nie przeszkodziło mu występować w podstawowym składzie.
Miejsce czwarte dla Waldemara Matysika, który reprezentuje już pokolenie górników z lat 80. Zdobył awans, a potem medal na MŚ w Hiszpanii i zagrał też na mundialu w Meksyku. Był bardzo pożytecznym defensywnym pomocnikiem. Takim, co nie wyrywał się do przodu, nie imponował dryblingami, szarżami i prostopadłymi podaniami przez dwie linie, ale sumiennie wykonywał podstawową robotę, rozbijając akcję rywali i przekazując piłkę kreatywnym piłkarzom. W kadrze jako górnik zagrał 51 razy. Z drużyną z Roosevelta zdobył trzy mistrzowskie tytuły, a potem wyjechał do AJ Auxerre i będąc piłkarzem francuskiego klubu, dorzucił jeszcze cztery mecze dla polskiej kadry.
5 W FINALE, 6 W MEKSYKU
Za Matysikiem z 46 meczami w reprezentacji jest Zygfryd Szołtysik. Zawsze będziemy pamiętać go z meczu z ZSRR, który musieliśmy wygrać, aby zachować szanse na awans do finału olimpijskiego w Monachium. Przegrywaliśmy jednak w Augsburgu 0:1. Zyga na boisku pojawił się w 69. minucie. Za chwilę z karnego wyrównał Kazimierz Deyna, a w 87. minucie po akcji z Lubańskim zwycięską bramkę dla Polski zdobył Szołtysik. A w zwycięskim finale z Węgrami aż pięciu piłkarzy z podstawowego składu reprezentowało Górnika Zabrze.
Na miejscu szóstym jest Jan Urban, a więc tutaj drugi po Matysiku piłkarz z drużyny, która seryjnie zdobywała tytuły w ostatniej dekadzie przed upadkiem PRL. Urban w roli gracza z Zabrza w kadrze ma 42 mecze, bo wcześniej siedmiokrotnie był kadrowiczem z Zagłębia Sosnowiec, a potem ośmiokrotnie z Osasuny Pampeluna. Górnika reprezentował na mundialu w Meksyku i przy tej okazji warto odnotować jeszcze jeden fakt: na mistrzostwa świata w 1986 roku Antoni Piechniczek zabrał aż sześciu piłkarzy z Zabrza.
OSTATNI KURZAWA
Siódmą lokatę zajmuje Ernest Pohl – piłkarz na tyle niezwykły i ważny dla Zabrza, że został patronem stadionu przy Roosevelta. Najpierw w kadrze grał jako warszawski legionista (7), ale potem był już tylko Górnik. W sumie tych kadrowych meczów w zabrzańskiej roli miał 39 i strzelił w nich 33 bramki, a taką snajperską średnią może zrobić wrażenie nawet na Robercie Lewandowskim. Kolejne miejsca zawodników delegowanych z Górnika do reprezentacji Polski mają Andrzej Szarmach z 34 meczami, (który jako zabrzanin był wicekrólem MŚ i królem strzelców IO), Andrzej Pałasz też z 34 meczami oraz Roman Lentner, Hubert Kostka i Józef Wandzik, którzy w kadrze mają po 32 mecze z zabrzańską pieczątką.
Listę 70 górników w randze reprezentanta Polski – tym razem chronologicznie – zamyka Rafał Kurzawa. Na koncie ma 7 meczów w kadrze, ale 4 właśnie jako górnik. Był nim na mundialu w 2018 roku, gdzie zagrał w meczu z Japonią (1:0), notując asystę przy zwycięskim golu.
I właśnie 28 czerwca 2018 roku po raz ostatni widzieliśmy piłkarza z Roosevelta w barwach drużyny narodowej. Nie było następnego zawodnika ani na 70-lecie klubu, ani teraz na 75-lecie. Trzeba wierzyć, że selekcjoner Michał Probierz nawiąże do dobrej tradycji i znowu w kadrze znajdzie się ktoś z Roosevelta. W końcu on też był piłkarzem Górnika i to przez siedem sezonów.