SYTY POLAK I BIEDNY SZWED?

Był kiedyś taki żarcik: „Najnowsze wieści ze Skandynawii. Norweg zabił Szweda… finką”. Śmieszył, gdy się słuchacza wzięło z zaskoczenia, bo to gra słowna do opowiadania. Na papierze traci swój urok. Od razu widać, że chodzi o nóż harcerski (ewentualnie turystyczny), a nie mieszkankę Finlandii. No i co bardziej świadomi geograficznie zamiast się zaśmiać, odpowiadają, że przecież Finlandia (gdzie wytwarzane są użyte w żarcie noże) nie należy do Skandynawii. Ale nie o strukturę tej gry słownej tutaj chodzi, nie skupiajmy się na żarcie. Szczególnie że tuż po świętach od samego patrzenia na to słowo brzuch puchnie, bo jego dwuznaczność sama narzuca wspomnienie niedawnego objadania się. Nie zajmujmy się też tym, że Finlandia nie jest krajem skandynawskim, a Dania jest. Bo od samego patrzenia na słowo „Dania”, szczególnie po świętach… brzuch puchnie. Przez trzy dni przecież najpierw były dania na zimno, potem na gorąco, coś do popicia i znowu dania na gorąco.

Zaserwujmy sobie… najnowsze wieści ze Skandynawii, gdzie „w Szwecji 16 procent olimpijczyków żyje poniżej granicy ubóstwa”. Gdyby nie stypendia od Szwedzkiego Komitetu Olimpijskiego (SOK), byłoby to aż 44 procent” – czytam taką depeszę PAP i nie mogę uwierzyć. „Granica ubóstwa wynosiła w Szwecji w 2023 roku 5717 koron (2235 złotych) miesięcznie po opłaceniu wydatków związanych z mieszkaniem i lekarstw. Raport został opracowany przez Antona Dahlberga, wicemistrza olimpijskiego w żeglarstwie, który pracuje w SOK jako konsultant. W ankiecie wzięli udział wszyscy olimpijczycy aktywni w latach 2019–21. – Niestety nasz komitet olimpijski ma znacznie mniejsze środki na stypendia i pomoc finansową niż komitety w Danii i Norwegii – konkluduje Dahlberg. W Norwegii jest lepiej? Niekoniecznie, bo oto kolejna wiadomość prosto z PAP: „Trener Alexander Stöckl powołał na TCS debiutanta Benjamina Östvolda, który przed dwoma laty z powodu braku pieniędzy zastanawiał się nad zakończeniem kariery. Wsparli go jednak… polscy kibice. W marcu 2021 roku podczas Pucharu Kontynentalnego w Zakopanem w serii próbnej skoczył na Wielkiej Krokwi 150 metrów, co jest nieoficjalnym rekordem skoczni. Po zakończeniu sezonu okazało się jednak, że skoczek nie ma stypendium, sponsorów i tym samym środków do życia, a w dodatku jest bezrobotny. Ale uruchomił w mediach społecznościowych akcję wsparcia i… „Ponad połowa wpłaconych środków przyszła z Polski. Tam kochają skoki i musiałem im zaimponować najdłuższym skokiem w Zakopanem” – powiedział teraz skoczek w telewizji. Nie zgromadził fortuny, wpłynęło około tysiąc euro, co pozwoliło mu na treningi i jednoczesne szukanie pracy. Znalazł ją i sport łączy z pracą w fabryce w godzinach 7–15.

Gdy się te najnowsze wieści ze Skandynawii zestawi z opowieściami o tym, jak dobrze jest (a będzie jeszcze lepiej) polskim olimpijczykom, to właściwie nie ma czego porównywać. Słyszeliśmy przecież o samochodach, nagrodach, a nawet o mieszkaniach, które mają być fundowane za medale. Spółki Skarbu Państwa obficie przekazują pieniądze i nawet w sloganach reklamowych podają tezy, że „bez nich trudno wyobrazić sobie polski sport”. Ale – bardzo chętnie – przeczytałbym raport o polskich olimpijczykach przygotowany na takich samych zasadach jak ten stworzony przez Dahlberga. Obawiam

się, że mogłoby wyjść w nim, że poniżej granicy ubóstwa żyje więcej niż 16 procent z nich i to nawet wtedy, gdy odbiera państwowe stypendium. Hasła reklamowe to jedno. Drugie to szczere rozmowy ze sportowcami. – Ile wynosi nagroda za mistrzostwo świata? – pada pytanie. – Dyplom i medal! – słychać odpowiedź. – A gratyfikacja od sponsora? – jest pytanie kolejne. – Sponsor jest, ale związku, nie zawodników. My żyjemy z tego, że dzięki medalowi mamy ministerialne stypendium – brzmi brutalna wykładnia rzeczywistości, a chodzi przecież o kogoś, kto zdobył mistrzostwo świata w swojej dyscyplinie, a nie jednorazowo zaimponował kibicom w zawodach drugiej kategorii.

Dlatego tuż po świętach i niejako na nowy rok chciałbym życzyć i sobie, i sportowcom, żeby w systemie wspierania sportu wprowadzone zostały ważne korekty. Jestem więcej niż przekonany, że finansowo dobrze mają się u nas związki sportowe, a sportowcy już nieco gorzej. A cała obfitość tego, co do nich dociera, żyje sobie w opowieściach. Żadne tam wielkie żarcie, żadne – do wyboru – dania na zimno lub na gorąco.