To wielkie święto
W Afryce wielu ludzi żyje w trudnych warunkach, ale możliwość obserwowania swojego kraju w mistrzostwach kontynentu to coś niesamowitego — mówi „PS” Kebba Ceesay, były piłkarz m.in. Lecha Poznań i reprezentacji Gambii.
MACIEJ FRYDRYCH: Co pierwsze przychodzi panu na myśl, gdy mówię Puchar Narodów Afryki? KEBBA CEESAY (12 MECZÓW W REPREZENTACJI GAMBII): Wiele nieodkrytych talentów. Z Gambii do Szwecji wyprowadziłem się w wieku 13 lat, ale często wracałem w rodzinne strony. Będąc w Afryce, uwielbiałem oglądać uliczny futbol. Dostrzegasz chłopaków o świetnych umiejętnościach. W wielu drużynach ukrywają się błyskotliwi piłkarze z ogromną szybkością i dobrą budową. Afryka to kuźnia talentów.
Woli pan oglądać PNA czy mistrzostwa Europy?
Nie chciałbym wybierać. Chodzi przede wszystkim o piłkę nożną. Lubię oglądać dobry futbol. Kiedy wchodzisz na murawę, nie liczy się nic innego niż sport. Nie ma dyskryminacji ze względu na kolor skóry, chodzi o szacunek i miłość. Zarówno jedne, jak i drugie rozgrywki dobrze się ogląda, bo nigdy nie wiesz, który z tych młodych zawodników zrobi dużą karierę.
Wiele osób mówi, że PNA to nie tylko futbol. To również świetna impreza, pełna kolorów i radości. Oczywiście. Mecze w Afryce to jedna wielka impreza, istne szaleństwo. Pewnie każdy pamięta, jak cudownym turniejem były mistrzostwa świata w RPA. Podczas meczów było głośno i radośnie. Kiedy grałem w reprezentacji Gambii, ludzie już dwie godziny przed meczem stali pod stadionem, machali do nas, klaskali, a podczas gry dźwięk bębnów rozchodził się po całym obiekcie. Gra w Afryce to niesamowite doświadczenie. Niestety nie awansowaliśmy nigdy do PNA. Cieszę się, że teraz młodsze pokolenie drugi raz z rzędu bierze udział w turnieju. Mam nadzieję, że w przyszłości Skorpiony zagrają również na mundialu.
Co awans do PNA oznacza dla najmniejszych państw Afryki?
Wielu ludzi żyje w trudnych warunkach, ale możliwość obserwowania swojego kraju w PNA to coś niesamowitego. Każdy uwielbia oglądać, jak jego ukochany klub czy drużyna narodowa wygrywa. Dla mnie reprezentowanie Gambii to był zaszczyt, a każde zwycięstwo sprawiało, że byłem dumny. Oglądanie uśmiechów na twarzach swoich rodaków było czymś niesamowitym. O to chodzi w sporcie.
Czy marzył pan, aby kiedyś wystąpić w PNA?
Oczywiście, chociaż opuszczając Gambię, miałem inny cel. W kraju dużo biegałem na 100 i 200 metrów, to samo chciałem robić w Szwecji. Niestety nie znalazłem tam żadnego klubu, a drugim planem była piłka nożna. Z perspektywy czasu jestem wdzięczny, że mogłem spełnić dziecięce marzenie.
Rozumiem, że w Gambii również biegał pan za piłką. Miał pan idola? Był nim francuski obrońca Lilian Thuram. Imponowała mi jego postawa na boisku, bo był silny, potężny i szybki. Podczas gry w piłkę wyobrażałem sobie, że jestem taki jak on. Mówiłem kolegom w Gambii: „Hej, dziś jestem Lilian”.
Jak wyglądało pańskie dzieciństwo w Gambii?
Było normalne. Wydaje mi się, że czasami ludzie źle postrzegają Afrykę. Kojarzy im się tylko z biedą, ale ta jest też w wielu innych miejscach na świecie. Mojej rodzinie wiodło się dobrze, ale wielu znajomych żyło w słabych warunkach. Widziałem ubóstwo z bliska, dlatego jestem bardziej pokornym człowiekiem. Gambia nauczyła mnie wiele. Przyjazd do Szwecji był dziwnym doświadczeniem. Opuszczałem Afrykę i temperaturę 30, może 35 stopni Celsjusza. Nagle w Skandynawii termometr pokazał poniżej zera. Był listopad, cały czas było ciemno. Ta zmiana otoczenia również dała mi bardzo wiele.
Wróćmy do PNA. Jakie ma pan podejście do rzucania zaklęć czy stosowania magii podczas meczów? Nie wierzę w zaklęcia, magię czy inne voodoo. Gdyby to serio działało, każdy piłkarz szukałby w internecie najlepszej magii, po czym ją stosował. Futbol to praca, etyka, działanie w zespole, indywidualne umiejętności i ego jednostek, które w drużynie trzeba połączyć. Na boisku widać, który zespół jest lepszy lub ma więcej szczęścia.
Pamiętam, jak trzy lata temu trener Zimbabwe Zdravko Logarušić posądził Kameruńczyków o czarną magię, bo po przegranym meczu znalazł na murawie… martwego nietoperza.
Daj spokój! To znaczy, że przegrali z powodu nietoperza? Tak sądził chorwacki trener.
Może któryś z zawodników trafił piłką nietoperza, ale nie mógł on mieć wpływu na przebieg meczu. To szaleństwo! Nie uważa pan, że magia czy szamani są ważni dla niektórych afrykańskich reprezentacji?
Takie historie słyszymy z różnych części świata, bo ludzie mają pewne przekonania. Ja wierzę w Boga. Przed meczem modliłem się, a następnie na murawie dawałem z siebie wszystko. Dlatego dla mnie taka magia to głupota. Takich rzeczy nie można robić, wierząc w Boga. Wspomniał pan, że Gambia drugi raz z rzędu występuje w PNA. Czy to złota era tamtejszej piłki?
Jeszcze za wcześnie, aby tak mówić. Gambijczycy kochają futbol, wymagają lepszych wyników. Chcą więcej niż sam awans. Możliwe, że to początek złotej ery. Tym bardziej że w zespole jest wielu młodych zawodników, którzy grają już w Europie. Potrzebują czasu, aby postawić się najlepszym drużynom, które mają doświadczenie.
Powiedział pan, że Gambijczycy kochają futbol. Jest w kraju popularniejszy niż zapasy?
Tak, ale zapasy również są popularne, także w Senegalu. To bardzo interesujący sport. Ludzie, którzy występują w wadze średniej, wyglądają jak waga ciężka, a ich walki są imponujące. Gambijczycy sporo grają też w siatkówkę i koszykówkę.
Próbował pan sił w zapasach?
Nie. Warto wiedzieć, w czym jest się dobrym. (śmiech) Gambia w pierwszym meczu w tegorocznym PNA przegrała z Senegalem 0:3. Czy to rozczarowanie? Kibice mieli nadzieję, że wygramy, ale Senegal to mocny, bardziej doświadczony zespół od Skorpionów, aktualny mistrz Afryki. Dodatkowo Lwy Terangi dobrze prezentowały się na ostatnich mundialach. Musimy już patrzeć w kierunku kolejnych meczów, choć łatwo nie będzie, bo spotkania z Gwineą i Kamerunem będą bardzo wymagające. Warto pamiętać, że Gambia i Senegal to właściwie ten sam kraj, a przynajmniej kiedyś było tak oficjalnie.
Dla Gambijczyków to spotkanie miało większe znaczenie?
To derby, trochę jak mecz Lecha Poznań z Legią Warszawa. W tych dwóch krajach żyją ci sami ludzie, są te same plemiona, a dodatkowo mówimy w tym samym języku. Z pewnością większe podekscytowanie przy okazji tego starcia towarzyszyło Gambijczykom. Powtórzycie sukces sprzed dwóch lat i ćwierćfinał PNA?
Mam taką nadzieję. Łatwo jest mówić z perspektywy byłego piłkarza. W Afryce gra się bardzo trudno, szczególnie przez wysoką temperaturę. Z pewnością zespół musi być nastawiony bardziej ofensywnie. Skończył pan grać w Lechu Poznań blisko osiem lat temu. Jak z pańskim językiem polskim?
Kiedy grałem w Polsce, było lepiej. Syn pomaga mi pamiętać wasz język. W Vasalunds IF grałem z kolegą, który mówił po polsku i starał mi się pomagać, ale nie było łatwo. Często żartuję, że po butelce jest mi prościej.
W listopadzie 2021 roku ogłosił pan koniec kariery. Definitywny? Byłem zmęczony życiem w bólu, który towarzyszył mi podczas każdego meczu czy treningu. Przez ostatnie dwa lata gry w piłkę prawie codziennie zażywałem leki przeciwbólowe. Mogłem poddać się operacji, ale miałem już kilka w życiu. To nie było tego warte. Dziesięć miesięcy po zawieszeniu butów na kołku mój znajomy, który jest prezesem Iv-ligowego klubu, poprosił mnie o pomoc. Rozegrałem kilkanaście meczów. Później kolejny kolega chciał, abym pograł u niego. Zgodziłem się, lecz po dwóch miesiącach stwierdziłem, że nie daję już rady. Samo bieganie sprawiało ból, bo po zakończeniu kariery odzwyczaiłem się od grania. Rozmawiałem z jednym młodym chłopakiem i mówiłem mu, że w przeszłości grałem na boku obrony, byłem bardzo szybki. Patrzył na mnie ze zdziwieniem, nie wierzył. W tym momencie uznałem, że jestem już stary. Teraz truchtam, a nie biegam. Powiedziałem mu, że zrozumie mnie za 10 lat.
Czyli nie miał pan już przyjemności z gry?
Miałem pecha z kontuzjami, takie życie. Jestem dumny z mojej kariery. Jako dzieciak nie spodziewałem się, że będę grał zawodowo. Ciężko pracowałem, aby coś w sporcie osiągnąć. Tęsknię za piłką, ale musiałem z nią skończyć. Mam kontakt z kolegami, którzy grają, trzymam się blisko futbolu. Po prostu nadszedł czas na nowy rozdział.
Po karierze pracował pan w Volvo. Tak, ale teraz przeniosłem się do branży IT.
Pamiętam, że zawsze interesował się pan samochodami. Musiał pan mieć najlepsze auto w zespole? Nie, ja po prostu lubię motoryzację. Dorastałem przy samochodach, bo mój tata jest mechanikiem. Zawsze kupowałem auto dla siebie, a nie dla innych.