In memory na quadzie
Carles Falcon jest 79. śmiertelną ofiarą Rajdu Dakar. – Na tę imprezę jedziesz z myślą, że śmierć cię nie dopadnie – mówi Rafał Sonik, który widział wiele wypadków na trasie.
Falcon zmarł w poniedziałek w wyniku obrażeń, jakich doznał w wypadku kilka kilometrów przed metą odcinka specjalnego drugiego etapu z Al Henakiyah do Al Duwadimi. Dla hiszpańskiego motocyklisty był to drugi start w Dakarze. Przez kilka dni Katalończyk był utrzymywany w stanie śpiączki farmakologicznej, jednak nie udało się go uratować. Powodem zgonu były obrażenia neurologiczne, które doprowadziły do zatrzymania krążenia.
Falcon jest już 79. śmiertelną ofiarą organizowanego od 1979 roku Rajdu Dakar. W tym gronie jest 33 zawodników, a najczęściej w ostatnich latach ginęli motocykliści. Na liście zmarłych jest także 39-letni Polak Michał Hernik, który w 2015 roku zmarł na trasie trzeciego etapu z San Juan do Chilecito w Argentynie. Oprócz zawodników giną pod kołami kibice. Tak było w zeszłym roku, gdy kierowca ciężarówki Aleš Loprais śmiertelnie potrącił jednego z fanów, po czym wycofał się z rajdu. – Ślad tego wydarzenia pozostanie w mojej pamięci na zawsze – mówi Czech, który mimo traumatycznych wydarzeń w tym roku stanął na starcie Dakaru.
Śmierć nas nie dopadnie
Czy jadąc na najtrudniejszy rajd świata, jest się świadomym śmierci, która czyha za rogiem? Zdaniem Rafała Sonika, jednego z niewielu Polaków, który zdobył statuetkę Beduina przyznawaną za triumf w Rajdzie Dakar, odpowiedź jest złożona. – Z jednej strony jedzie się z myślą, że śmierć mnie nie dopadnie. Wiemy, jaka jest statystyka. Mamy świadomość, ilu nas startuje, zazwyczaj około 500, a bywały rajdy, podczas których żaden z zawodników nie zginął. Stąd w startującym budzi się przeświadczenie, że śmierć go ominie. Znamy prawdopodobieństwo – twierdzi triumfator Rajdu Dakar z 2015 roku. To wtedy zginął Michał Hernik. Rajd odbywał się wówczas na wymagających trasach Argentyny, Boliwii i Chile. Organizatorzy przygotowali niezwykle trudny drugi odcinek specjalny. – Pamiętam, że na ostatnich kilometrach ledwo co jechałem. Byłem wyczerpany. Czułem się jak zombie, albo jakbym jechał w matrixie. Byłem odwodniony, bo w camelbaku nie miałem już ani łyka wody – zaczyna Sonik. – Kiedy na ostatnich kilometrach wyprzedzałem Ignacio Casale – poprzedniego zwycięzcę Dakaru – widziałem go opartego o kierownicę. Był w amoku. Bez sił. Normalnie by się ze mną ścigał. Ale nie tym razem! Gdy dojechaliśmy na metę, dosłownie ściągano nas z quadów. Nie byliśmy w stanie się ruszyć. Przekładano nas w cień i polewano wodą – mówi Sonik. – Kiedy już się ocknęliśmy, poszedłem na biwak porozmawiać z ludźmi z ORLEN Teamu. Byli tam też właśnie Michał i Paweł Stasiaczek. Widziałem ich pijących wodę z wielkich półtoralitrowych baniaków. Opowiadali, że zabrakło im wody w camelbakach, tak jak i mnie – wyjaśnia. Wtedy Sonik do końca nie rozumiał powagi sytuacji. – Ten obraz zostanie ze mną do końca życia z dwóch powodów. Jako doświadczony dakarowiec powinienem wiedzieć, że należy ich zapytać, skoro są wychudzeni, czy przypadkiem nie mają za mało tkanki tłuszczowej? Jakie mają indeksy BMI? Z tego co się później dowiedziałem, Michał miał sześć procent tkanki tłuszczowej, więc gdy brakowało mu wody, jego organizm nie miał mu z czego jej dawać – ciągnie krakowianin. – Drugim moim błędem było to, że nie zapytałem ich wtedy, czy w tej wodzie mieli sól i minerały. Niestety będę z tym żył do końca. Z poczuciem winy, że nie zapytałem o indeks BMI i minerały w wodzie – opowiada dalej. – Gdybym dowiedział się wcześniej, że Michał jest weganinem i ma tylko sześć procent tkanki, sam zablokowałbym mu drogę i puścił dopiero na kolejny start, kiedy odzyska niezbędne minerały i zyska trochę na wadze. Trzeci odcinek specjalny nie był aż tak trudny, nie panowały już tak wysokie temperatury. Michał odwodnił się podczas drugiego etapu, a trzeci niestety okazał się dla niego zabójczy – podsumowuje Sonik.
Dlaczego zawodnicy umierają?
Na śmierć zawodników wpływ ma wiele czynników – odwodnienie czy temperatury, które zmieniają się jak w kalejdoskopie. – Podczas jednego z etapów dostaliśmy informację, że na trasie będzie około 38 stopni, a okazało się, że było ponad 50. Kiedy przygotowujesz się do kolejnych odcinków, liczysz każdy gram, żeby nie być za ciężkim, a zarazem dbasz o każdy mililitr wody, żeby się nie odwodnić. Te 12 stopni Celsjusza różnicy miało kolosalny wpływ na nas podczas startu. To osłabia organizm, wykańcza. Bywały odcinki, na przykład w wysokich górach, gdzie gęstość
powietrza sprawiała, że jechaliśmy jak śnięci. Ledwo widzieliśmy na oczy. Też z powodu mgły – mówi krakowianin. W takich sytuacjach nie jest trudno o błąd, który może zakończyć się utratą życia lub kalectwem. Nasz reprezentant opowiedział też wstrząsającą historię. – Pamiętam, że podczas jednego z rajdów w Chile około 500 metrów przede mną jechał motocyklista. Była długa, ale opadająca prosta. W takich momentach jadę zawsze na stojąco, żeby lepiej widzieć co mam przed sobą. On jechał na siedząco. Na pełnym gazie. W pewnym momencie ten motocyklista znikł mi z oczu. Z dużej odległości widzę, że w krzakach coś się rusza. Myślałem, że to złudzenie. Zatrzymałem się jednak i zobaczyłem opadający kłąb kurzu. Po chwili dostrzegłem tego motocyklistę. Przekrzywione ciało leżało obok krowy. Na drogę wybiegło mu stado, a on jedną z krów trafił przy pełnej prędkości. To był pech. Gdyby nie siedział, a stał, prawdopodobnie przeleciałby nad krowami. Poturbowałby się, ale by przeżył. Na siedząco nie miał nawet szans ich zobaczyć – mówi Sonik. Krakowianin na własne oczy widział kilka śmiertelnych wypadków podczas rajdów, w których uczestniczył. – Pamiętam scenę, kiedy sikaliśmy razem na postoju z jednym z motocyklistów. Skończyliśmy, pożegnaliśmy się, życząc sobie powodzenia.
On, jako że miał szybszy pojazd, wypruł do przodu. Chwilę później widzę rozbity motocykl, który zderzył się z policyjnym autem, a człowiek, z którym widziałem się przed pięcioma minutami, jest w agonii – mówi. Zapytany, czy może chodziło o Thomasa Bourgina, odpowiada: – Nie pamiętam nazwiska. Niestety my to wypieramy z pamięci, żeby nie trafiało do naszej świadomości. Nie chcemy personalizować, bo jeżeli się personalizuje, to wtedy uczucie straty i tragedii się zwielokrotnia.
Dla wybitnego dakarowca w tak trudnych momentach jedynym, co można zrobić, jest „dowiezienie” danej osoby do mety. Tak było, gdy zmarł jego dobry kolega Paulo Goncalves, i tak było w 2015 roku. – Na moim zwycięskim quadzie znajdzie pan napis „In memory of Jakub Czachor (syn Jacka Czachora, który zmarł parę dni przed startem Dakaru na treningu motocrossowym) i klepsydrę z numerem Michała Hernika, którą od razu zrobiłem z taśmy izolacyjnej, kiedy zginął. W nagraniu z mety w 2015 roku mówiłem, że zwycięstwo w Dakarze dedykuję tym, którzy o Dakarze marzą, i tym, którzy dla tych marzeń poświęcili wiele – z najwyższym poświęceniem łącznie, czyli z poświęceniem życia. To jedyny sposób, jak oddać hołd temu, który zginął. Symbolicznie dojechać z nim do mety – kończy Sonik. *