LIDER, CZYLI CO SIĘ DRUŻYNIE OPŁACA

Zdużą ciekawością czytam serię reportaży Łukasza Olkowicza na temat warszawskiej Legii. Nie ukrywam, że niezwykle zaintrygowała mnie opowieść o obecnym kapitanie warszawskiej drużyny, czyli Josue. O tym, jakim jest człowiekiem, jaką atmosferę tworzy w szatni i jak do tego podchodzili i podchodzą jego koledzy, ale też szefowie, a więc trener, poprzedni i obecni dyrektorzy sportowi oraz właściciel. Trudno mi zrozumieć postawę niektórych. Ale po kolei…

Jako kibic, który obserwuje mecze Legii z trybun stadionu przy Łazienkowskiej, mam dużą przyjemność, gdy oglądam portugalskiego rozgrywającego. Dawno nie było w Ekstraklasie zawodnika o tak wysokich umiejętnościach. A do tego piłkarz ten swoją postawą wzbudza wiele pozytywnych emocji: wykazuje się determinacją, bierze w swoje ręce (nogi) losy meczów. Nie dziwię się, że kibice Legii znaleźli w nim idola. Fan każdego zespołu najbardziej chce podziwiać w swojej drużynie gwiazdy. Są takie mecze, w których Portugalczyk wyróżnia się umiejętnościami, jego podania rozstrzygają losy spotkania, ale bywa też tak, że jest gdzieś schowany. Zawsze jednak chce rządzić na boisku, dostawać piłkę, a kiedy tak się nie dzieje, rzuca złowrogie spojrzenie w kierunku kolegów. Od dawna wzbudzało to moje podejrzenie, ale myślałem sobie: przecież to oczywiste, że każdy lider chce kierować zespołem, motywować kolegów. Bo lider, który często bywa kapitanem, to zazwyczaj postać wyraźna. Encyklopedyczna definicja lidera mówi o takich cechach jak charyzma, odwaga, pewność siebie, ale też sprawiedliwość, empatia i cierpliwość. Oczywiście nasilenie tych cech zależy od zespołu, w którym taka osoba się znajduje – trochę inaczej będzie to wyglądało w zespole w korporacji, inaczej w szkole, jeszcze inaczej w sporcie. W tej ostatniej dziedzinie mamy do czynienia z ekstremalnymi emocjami, z koniecznością błyskawicznej reakcji na wydarzenia. Weźmy dla przykładu Roya Keane’a za kadencji Alexa Fergusona w Manchesterze United. Przed oczami mam piłkarza, który nigdy nie cofa nogi, czym daje przykład innym, ale też nierzadko zdarzały się z jego strony słowne reprymendy względem kolegów. Irlandczyk był prawą ręką menedżera, ale gdy przekroczył swoje kompetencje, Ferguson nie zawahał się, żeby się go pozbyć. Nie pozwalał sobie na to, by ktoś był ważniejszy od niego, bo wiedział, że ucierpi na tym autorytet nie tylko jego samego, ale w konsekwencji doprowadzi to do zepsucia atmosfery w drużynie. Chciałbym też podkreślić, że najlepszy zawodnik wcale nie musi być kapitanem zespołu. W ekipie Czerwonych Diabłów byli lepsi od Keane’a, a mistrzowskiej reprezentacji Francji, której niekwestionowaną gwiazdą był Zinedine Zidane, kapitanował Didier Deschamps. W najlepszych czasach Barcelony, w erze Pepa Guardioli jako trenera, najbardziej błyszczał Leo Messi, ale drużynę na boisko wyprowadzał Carles Puyol.

★★★

W Legii trener zdecydował, że najlepszy znaczy też najważniejszy. Zakulisowe historie przedstawione przez redaktora Olkowicza rzuciły na Josue – ale też w równym stopniu na stosunki między osobami decyzyjnymi w Legii – nowe światło. Uważam, że pewna granica została przekroczona. Każdy lider ma jakieś ciemne strony, ale żaden piłkarz nie może przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu drużyny. Tymczasem można się zastanowić, czy opisane zachowanie Portugalczyka czasami nie ociera się o mobbing, a jednak jest na to przyzwolenie. Toleruje to trener, dyrektor, a prezes otwarcie przyznaje, że to on „musiał nauczyć się zawodnika”, ale ma z nim jeden wspólny mianownik – chęć zwyciężania.

Z opowieści samego piłkarza dowiadujemy się, jaki jest straszny, bo gdyby nie piłka, to pewnie zostałby kryminalistą. I mamy się nie dziwić, kiedy mówi do kogoś, kto źle się o nim wyraził: „Zabiję cię”. I wygląda na to, że na większości jego kolegów te słowa robią duże wrażenie. Jest to groteskowe. Koloryzując, to tak jakby ktoś powiedział, że uwielbia horrory i wszyscy się przestraszyli, że wbije im kły w szyję. Mnie uderza jednak podejście Portugalczyka do młodych zawodników, zwłaszcza tych próbujących wejść do pierwszej drużyny z akademii. Josue nie kryje się z okazywaniem niezadowolenia i krytyką, kiedy młodzi popełniają błędy. Okazuje się, że Legia zainwestowała w ośrodek szkolenia LTC, chwali się nowoczesną szkołą piłkarską, a młodych piłkarzy traumatyzuje ten, który jest ich klubowym idolem. Może dlatego odszedł Szymon Włodarczyk? Czy dlatego odchodzi Igor Strzałek lub Jakub Jędrasik? Może przesadzam, ale mam wrażenie, że ktoś tutaj nie potrafi zapanować nad charakterem piłkarza. Bo talent talentem, umiejętności umiejętnościami, ale nie może być tak, że zawodnik stoi ponad resztą – i to nie tylko kolegów, ale też przełożonych, bo – jak wynika z publikacji – trener musi układać z nim plan treningowy. Tymczasem jest od tego, żeby zapewniać komfort rozwoju zarówno tym starszym, jak i młodszym. Ktoś powie: gwiazdy wszędzie funkcjonują na innych prawach. To teraz wyobraźmy sobie polskiego zawodnika, który wyjeżdża za granicę, przyjmuje taką postawę, więc trener robi go kapitanem, a reszta pionu sportowego, łącznie z prezesem, bezkrytycznie go gloryfikuje. Abstrakcja? Raczej tak.

W każdym takim przypadku trzeba zrobić rachunek, co bardziej się opłaca. Zazwyczaj tolerowanie takich zachowań sprawdza się na krótką metę i kończy rozpadem drużyny, bo zachwiany zostaje niezbędny balans. Jak pokazuje życie – tylko zgrany zespół pnie się w górę i osiąga wyniki. A jeśli piłkarze w jednej drużynie nie będą nawet wzajemnie się szanować, to tym bardziej nie będą szanowali ich rywale.