W co ubiera się Ekstraklasa
Nowe wzory koszulek ligowych klubów wywołują często więcej komentarzy niż mecze. Partnerzy techniczni – jak Adidas, Nike czy 4F – są częścią wielkiego biznesu.
Szacuje się, że w 2023 r. wartość rynku odzieży i obuwia sportowego w Polsce wyniosła ok. 850 mln euro. Odwieczna walka Adidasa z Nike toczy się również w naszej PKO BP Ekstraklasie – z minimalnym wskazaniem na tę drugą markę. Amerykańskie przedsiębiorstwo jest partnerem technicznym pięciu klubów: Śląska Wrocław, Zagłębia Lubin, Warty Poznań, Puszczy Niepołomice i Ruchu Chorzów.
W ekipie Adidasa są natomiast cztery zespoły – Legia Warszawa, Raków Częstochowa, Radomiak Radom i ŁKS Łódź. Firma założona przez Adolfa Dasslera w latach 90. towarzyszyła Legii i Widzewowi w Lidze Mistrzów. Od 2014 roku ma natomiast jedną, dużą przewagę nad Nike – współpracuje bezpośrednio z PKO BP Ekstraklasą. Adidas jest oficjalnym partnerem technicznym ligi, a obecna umowa obowiązuje do końca sezonu 2024/25. Dzięki temu niemieckie przedsiębiorstwo dostarcza piłki, którymi są rozgrywane wszystkie mecze. Współpraca obejmuje także patronat Adidasa nad nagrodą dla króla strzelców. – Wspólnie z firmą Adidas oceniamy wartość naszej wieloletniej współpracy bardzo wysoko. To prestiżowa i znana na całym świecie marka. Doceniamy ją nie tylko my, ale także organizatorzy największych turniejów piłkarskich w Europie i na świecie – mówi Marcin Animucki, prezes Ekstraklasy S.A. Bezpośrednio za plecami światowych gigantów znajduje się polska firma 4F. Podczas gdy Adidas i Nike mierzą się z zarzutem, że oferują polskim klubom koszulki „z katalogu” (bliźniaczo podobne stroje trafiają do drużyn z innych lig), każdy projekt 4F jest unikalny. Stal Mielec, Piast Gliwice i Korona Kielce mogą więc pochwalić się wzorami, których nie ma żaden inny klub.
Przy 4F warto zatrzymać się na chwilę dłużej i wyjść poza świat
PKO BP Ekstraklasy. Krakowska firma przez 15 lat (2008–23) współpracowała z PKOL (w październiku ubiegłego roku została zastąpiona przez Adidasa). Logotyp marki nosił m.in. Novak Djoković, bo 4F jest partnerem technicznym Serbskiego Komitetu Olimpijskiego. Współpracuje też z komitetami z Łotwy, Chorwacji, Macedonii Płn., Grecji, Słowacji, Litwy i Portugalii. 4F to także partner techniczny Orlen Basket Ligi mężczyzn i kobiet, dzięki czemu dostarcza stroje wszystkim klubom w tych rozgrywkach.
Wojna na kreatywne pomysły
W ostatnich latach kluby PKO BP Ekstraklasy i ich partnerzy techniczni przeprowadzili kilka ciekawych kampanii marketingowych. Dwa lata temu w całej Polsce zrobiło się głośno o akcji Rakowa. Częstochowski klub wykupił billboardy w największych polskich miastach (m.in. Warszawie,
Wrocławiu, Poznaniu), na których umieścił logotyp 4F i hasło „w europejskich pucharach jesteśmy jedną drużyną”. Pomysł wzbudził skrajne komentarze. Niektórzy kibice uważali, że Raków „grzecznie i z gracją” zachęcił do wspierania go w europejskich rozgrywkach. Inni twierdzili, że częstochowski klub jeszcze bardziej zraził do siebie fanów piłki z innych części Polski. Zdecydowanie bardziej pozytywnie odbierane są koszulki, które partnerzy techniczni przygotowują na specjalne okazje. Pod koniec 2021 roku Lech Poznań i Macron zaprezentowały strój, który upamiętniał nadchodzące obchody stulecia klubu. Była to limitowana kolekcja, a liczba wyprodukowanych koszulek (1922) nawiązywała do daty powstania Kolejorza. Biały poziomy pas miał kojarzyć się ze strojami Lecha z lat 70., gdy poszczególne mecze poznańskiego zespołu oglądało 60 tysięcy widzów. Jesienią ubiegłego roku do sprzedaży trafiły natomiast koszulki Lecha wyprodukowane z okazji rocznicy powstania wielkopolskiego. Trykot jest inspirowany barwami mundurów, umieszczono na nim mały proporzec powstańczy z orłem białym na czerwonym tle oraz hasło „wszystkim tym, co chwycili za broń”.
Adidas również potrafi w atrakcyjny sposób „opakować” koszulki meczowe. Piłkarze Legii zaprezentowali domowe stroje na sezon 2023/24 podczas sesji wykonanej w Zamku Królewskim w Warszawie. Zieleń koszulek to według Adidasa „odniesienie do monarszej przeszłości stolicy i podkreślenie najwyższych ambicji Legii – gry o mistrzostwo Polski”. Kompletny zbieg okoliczności, że jednym ze sponsorów warszawskiego klubu jest piwo Królewskie. Praktycznie każdy klub co roku prezentuje nowy wzór koszulek. Inną strategię obrała jednak Stal Mielec ze swoim partnerem 4F. „Mając na uwadze koszty, jakie ponoszą kibice przy zakupie nowych koszulek, w sezonie 2023/24 stroje meczowe pozostają bez zmian. Zaoszczędzoną kwotę biało-niebiescy kibice będą mogli przeznaczyć m.in. na bilety naszej drużyny, abyśmy razem mogli przeżywać kolejne sportowe emocji zawsze przy komplecie publiczności na trybunach” – napisał klub z Mielca. Jednocześnie ogłoszono, że 4F przygotuje okolicznościowe koszulki na 85-letnią rocznicę istnienia klubu, która przypada w kwietniu tego roku.
Od 2020 roku partnerem Pogoni jest amerykańska firma Capelli Sport. Portowcy są tak zadowoleni z jakości odzieży, że w kwietniu ubiegłego roku ogłosili przedłużenie współpracy do końca sezonu 2029/30. – To bardzo rzetelny, wiarygodny i przede wszystkim jakościowy partner techniczny, który ciągle się rozwija. Cieszymy się, że mogliśmy być ambasadorem Capelli Sport na polskim rynku. Już dziś widać, że marka jest tutaj coraz bardziej doceniana, ponieważ od sezonu 2023/24 nasz partner będzie współpracował również z Górnikiem Zabrze – powiedział Jarosław Mroczek, prezes Pogoni.
W PKO BP Ekstraklasie są obecnie dwie firmy odzieżowe, które ubierają po jednym klubie. Zawodnicy Jagielloni grają w strojach Kappy. Włoska firma współpracuje z Dumą Podlasia od 2020 roku. Wspomniany partner techniczny z okazji stulecia istnienia klubu wyprodukował 1920 koszulek w stylu retro. Ich styl nawiązuje do przedwojennych strojów Jagiellonii. Jedynakiem w portfolio Pumy jest z kolei Cracovia. W konferencji w 2017 roku, na której ogłoszono tę współpracę, brał udział Jan Sochor. Czech od ponad 11 lat pełni funkcję General Managera Pumy na Europę Wschodnią.
Z garażu brata na boiska ligowe
Warto też wspomnieć o sponsorach technicznych, których w PKO BP Ekstraklasie dziś już nie ma. Gdy piłkarze Zagłębia Lubin w 2007 roku zdobywali mistrzostwo Polski, grali w strojach firmy Jako. To niemieckie przedsiębiorstwo założone przez byłego piłkarza Rudiego Sprügela. Według niego sprzęt, w który zaopatrywano amatorskie drużyny sportowe za naszą zachodnią granicą, był niskiej jakości, dlatego postanowił sam zająć się produkcją. Sprügel zaczynał działalność w garażu swojego brata, a jego pierwszymi klientami były drużyny piłkarskie. W kolejnych latach oferta Jako została poszerzona o stroje dla siatkarzy, koszykarzy, tenisistów, biegaczy oraz odzież termiczną. Dziś Jako dostarcza sprzęt do ponad 1000 drużyn w kilkunastu krajach.
Obecnie żaden klub PKO BP Ekstraklasy nie współpracuje z Umbro, które w latach 2006– –2009 było partnerem technicznym Wisły Kraków. W tych czasach koszulkę Białej Gwiazdy ubierali m.in. Jakub Błaszczykowski, Radosław Sobolewski, Kamil Kosowski i Paweł Brożek. Ponad dekadę temu Polonia Warszawa współpracowała z Hummelem, Widzew Łódź z Vigo, a Jagiellonia Białystok z Under Armour. Inni, być może nieco zapomniani sponsorzy techniczni, to: Masita (Zawisza Bydgoszcz, Podbeskidzie Bielsko-biała), Saller (Lechia Gdańsk), Legea (Cracovia), Erima (Górnik Zabrze) i Lotto Sport Italia (Ruch Chorzów).